Τα αγόρια φορούσαν ροζ ρούχα και τα κορίτσια μπλε. Πώς άλλαξε το χρωματολόγιο, από τους ναζί, τη μόδα ακόμη και τον προγεννητικό έλεγχο

Έως και τις αρχές του 20ου αιώνα, τα παιδιά, ανεξαρτήτως φύλου, ντύνονταν στα λευκά. Το 1920 ξεκίνησε να επικρατεί το ροζ ως κατ’ εξοχήν χρώμα των αγοριών και το μπλε των κοριτσιών. Η αναστροφή των στερεοτύπων και η καθιέρωση του «γυναικείου ροζ» και του «αντρικού μπλε» είναι φαινόμενο των τελευταίων πενήντα χρόνων.

Για τους ρομαντικούς, η λευκή παλέτα που επί αιώνες δέσποζε στο χρωματολόγιο της βρεφονηπιακής ντουλάπας, είχε αλληγορικές ρίζες. Το λευκό συμβόλιζε την παιδική αθωότητα.

Στην πραγματικότητα, οι λόγοι της επικράτησης του άσπρου ήταν περισσότερο πρακτικοί. Τα παιδιά λερώνονταν διαρκώς και οι νοικοκυρές έπρεπε να πλένουν. Αντί να τρίβουν τα ρούχα με τις ώρες, ήταν πολύ ευκολότερο να τα καθαρίζουν με χλωρίνη.

Με τα χρόνια, τα καθαριστικά εξελίχθηκαν, η βιομηχανία της ένδυσης έγινε πιο μαζική, αλλά και τα πρότυπα άλλαξαν.

Οι Βρετανοί της δεκαετίας του ’20 άρχισαν να θεωρούν ότι οι μελλοντικοί “στυλοβάτες” έπρεπε να ξεχωρίζουν από τις μέλλουσες δεσποινίδες. Με το σκεπτικό ότι το ροζ θυμίζει «άγουρο» κόκκινο, χρώμα που ανέκαθεν συνδεόταν με το πάθος και τον ανδρισμό, καθιερώθηκε ως η απόχρωση των αγοριών. Αντίστοιχα, το γαλάζιο, χρώμα «πράο» και ντελικάτο, ταυτίστηκε με τη θηλυκότητα.

Σε άλλα δυτικά κράτη, ο χρωματικός διαχωρισμός είχε λογικότερο υπόβαθρο: γινόταν βάσει των χρωμάτων του μωρού. Σε παιδιά με γαλανά μάτια και ξανθά μαλλιά ταίριαζαν οι παστέλ αποχρώσεις. Σε πιο σκουρόχρωμα, οι εντονότερες.

Ωστόσο, κάθε χώρα είχε τα δικά της αποδεκτά πρότυπα. Δεν υπήρχε ένας διεθνώς επιβεβλημένος «κανόνας» για το τι θεωρείτο «αγορίστικο» και τι «κοριτσίστικο». Αυτό ήρθε σταδιακά, μετά τον Β’ Παγκόσμιο.

Τα κορίτσια ροζ, τα αγόρια μπλε

Μια ευρέως διαδεδομένη θεωρία υποστηρίζει ότι το ροζ καθιερώθηκε ως «γυναικεία απόχρωση» από τους ναζί. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι φύλακες συνήθιζαν να σημαδεύουν τους ομοφυλόφιλους με ένα ροζ τρίγωνο, για να τους ταπεινώσουν. Έτσι, το ροζ χρώμα ταυτίστηκε με τη θηλυπρέπεια ή και τη θηλυκότητα. Σήμερα, οι περισσότεροι ιστορικοί τείνουν να απορρίπτουν αυτή την εκδοχή.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Τζο Παολέττι του πανεπιστημίου του Μέριλαντ και συγγραφέα του βιβλίου “Pink and Blue: Telling the boys from the girls in America”, ο διαχωρισμός των χρωμάτων βάσει φύλου αποτέλεσε προϊόν του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης. Η έλευση της τηλεόρασης, η εξέλιξη της διαφήμισης και η καλπάζουσα οικονομική ανάπτυξη και πολιτισμική εξάπλωση των ΗΠΑ, επέφεραν τη σταδιακή ομογενοποίηση των δυτικών προτύπων εν γένει.

Οι διάσημοι σχεδιαστές ρούχων αποφάσισαν ότι στις γυναίκες ταίριαζαν τα λουλουδάτα σχέδια και οι έντονες μωβ-ροζ αποχρώσεις. Στα αντρικά ρούχα, από την άλλη, άρμοζε καλύτερα ένα πιο «σοβαρό» και ουδέτερο μπλε.

Πλέον είχαν τα μέσα να προωθήσουν την τάση και το έκαναν. Η μόδα μπορούσε να επιβάλλει τα σχέδια της και το ενδυματολογικό χρώμα των δύο φύλων δεν αποτέλεσε εξαίρεση.

Έτσι, για τουλάχιστον μία δεκαπενταετία, η τάση επικράτησε και καθιερώθηκε. Σύμφωνα με την Παολέττι, ατόνησε ελαφρώς τη δεκαετία του ’60, με την αναζωπύρωση του φεμινιστικού κινήματος στις ΗΠΑ που απαιτούσε την κατάργηση κάθε σεξιστικού στερεοτύπου. Επανήλθε όμως δυναμικότερα από ποτέ το ’80. Η ραγδαία εξέλιξη της ιατρικής έκανε εφικτά τα πρώτα τεστ που αποκάλυπταν το φύλο του μωρού πριν ακόμα γεννηθεί. Ξαφνικά, δημιουργήθηκε μία νέα αγορά με νέες ανάγκες. Τα δώρα για τις έγκυες γυναίκες δεν χρειαζόταν πια να είναι ουδέτερα, χωρίζονταν με βάση το φύλο. Τα λεγόμενα “gender reveal parties” άρχιζαν επίσης να κερδίζουν όλο και περισσότερους οπαδούς στις ΗΠΑ. Σύντομα, ο χρωματικός διαχωρισμός εντυπώθηκε στο μυαλό μικρών και μεγάλων.

Οι διαφημίσεις “ροζ για τα κοριτσάκια, μπλε για τα αγοράκια” ήρθαν για να μείνουν.

Τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας…

αρχική εικόνα: YouTube

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Λεπτομέρειες που ποτέ δεν προσέξατε στις ταινίες Toy Story, Νέμο, Ρατατούης, οι Απίθανοι και πολλές ακόμη. Τα κρυφά μηνύματα για τους μυημένους