Στον Νορβηγό Γιον Φόσε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023. Τα καινοτόμα θεατρικά έργα και η πεζογραφία του

Στον Νορβηγό Γιον Φόσε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023. Τα καινοτόμα θεατρικά έργα και η πεζογραφία του

Το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2023 απονέμεται στον Νορβηγό συγγραφέα Jon Fosse (Γιον Φόσε) «για τα καινοτόμα θεατρικά έργα και την πεζογραφία του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο».

Το αουτσάιντερ πήρε το Νόμπελ

Γεννημένος το 1959 (64 ετών) ο Φος έχει γράψει μυθιστορήματα, ποιήματα, διηγήματα και παιδικά βιβλία. Έχει τιμηθεί στην πατρίδα του και στη Γαλλία με υψηλές διακρίσεις.

Στα στοιχήματα γνώριζε μεγάλη άνοδο το τελευταίο διάστημα, καθώς από 100/1 πήγε στο 33/1 και την προηγούμενη εβδομάδα ήταν στο 14/1.

Η Σουηδική Ακαδημία για τον Φόσε

Ο φετινός βραβευμένος λογοτέχνης Jon Fosse γράφει μυθιστορήματα σε μεγάλο βαθμό σε ένα στιλ που έγινε γνωστό ως «Μινιμαλισμός Fosse». Αυτό μπορεί να φανεί στο δεύτερο μυθιστόρημά του «Stengd gitar» (1985), όταν ο Fosse μάς παρουσιάζει μια οδυνηρή παραλλαγή σε ένα από τα κύρια θέματά του, την κρίσιμη στιγμή της αναλύσεως. Μια νεαρή μητέρα αφήνει το διαμέρισμά της για να πετάξει τα σκουπίδια στο αυλάκι, αλλά κλειδώνεται έξω, με το μωρό της ακόμα μέσα. Χρειάζεται να πάει να ζητήσει βοήθεια, αλλά δεν μπορεί να το κάνει αφού δεν μπορεί να εγκαταλείψει το παιδί της. Ενώ βρίσκει τον εαυτό της, με καφκικούς όρους, «ενώπιον του νόμου», η διαφορά είναι ξεκάθαρη: ο Fosse παρουσιάζει καθημερινές καταστάσεις που είναι άμεσα αναγνωρίσιμες από τη δική μας ζωή.

Ποιος είναι ο Γιον Φόσε

Ο Fosse γεννήθηκε το 1959 στο Haugesund στη δυτική ακτή της Νορβηγίας. Το τεράστιο έργο του, γραμμένο στα νεονορβηγικά (νινόρσκ) και καλύπτοντας ποικίλα είδη, περιλαμβάνει πληθώρα θεατρικών έργων, μυθιστορημάτων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων, παιδικών βιβλίων και μεταφράσεων.

Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και δίδαξε στην Ακαδημία Δημιουργικής Γραφής στο Hordaland. Ενώ σήμερα είναι ένας από τους πιο πολυπαιγμένους θεατρικούς συγγραφείς στον κόσμο, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο και για την πεζογραφία του. Το πρώτο του μυθιστόρημά «Raudt, svart» το 1983 («Κόκκινο, μαύρο») τόσο επαναστατικό όσο και συναισθηματικά ωμό, θίγει το θέμα της αυτοκτονίας και, από πολλές απόψεις, δίνει τον τόνο για το μετέπειτα έργο του.

Μετά το πρώτο του μυθιστόρημα ακολούθησε πλήθος άλλων μυθιστορημάτων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων και παιδικών βιβλίων. Το 1994 έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο «Και δε θα χωρίσουμε ποτέ», που ανέβηκε στην Εθνική Σκηνή του Bergen. Ακολούθησαν τα «Κάποιος θα έρθει», «Το παιδί», «Το όνομα», για το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Ίψεν, «Η νύχτα τραγουδά τα τραγούδια της», «Όνειρο φθινοπώρου», «Μια μέρα καλοκαιριού», «Παραλλαγές θανάτου», «Χειμώνας», «Τόσο όμορφα», «Κορίτσι στον καναπέ» και πολλά άλλα. Τον Αύγουστο του 2000 τού απονεμήθηκε το Θεατρικό Βραβείο του Βορρά και τον Δεκέμβριο του 2003 χρίστηκε Ιππότης της Γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής. Το μινιμαλιστικό και υπερ-νατουραλιστικό ύφος του Φόσε ανανέωσε ριζικά το τοπίο της νορβηγικής δραματουργίας.