Σπάνιες φωτογραφίες από τον φονικό σεισμό του 1978 στη Θεσσαλονίκη. Το άγνωστο δίλημμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή να εκκενώσει ή όχι την πόλη

Στις 20 Ιουνίου του 1978 και ώρα 23.03, ένας δυνατός σεισμός συγκλόνισε τη Θεσσαλονίκη.

Είχε ένταση 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και σημειώθηκε στο χωριό Στίβος, 20 χιλιόμετρα έξω από την πόλη.

Το εστιακό βάθος του σεισμού, ο οποίος διήρκεσε 10 δευτερόλεπτα, ήταν μικρό. Έχει υπολογιστεί από 8 έως 10 χιλιόμετρα.

Το μέγεθος της καταστροφής αποτυπώνουν οι σπάνιες φωτογραφίες του καθηγητή του τμήματος γεωλογίας του Α.Π.Θ, Κωνσταντίνου Σολδάτου, που δημοσιοποίησε ο ίδιος.

Στην πόλη, που δεν ήταν συνηθισμένη στους σεισμούς, επικράτησε πανικός.

Οι κάτοικοι βγήκαν πανικόβλητοι από τα σπίτια τους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κυκλοφοριακό χάος, που εμπόδιζε ασθενοφόρα και πυροσβεστικά να φτάσουν στα σημεία που είχαν πληγεί.

Οι καταστροφές, σύμφωνα με την κλίμακα Μερκάλι έλαβαν τον βαθμό 8 και ο σεισμός χαρακτηρίστηκε καταστροφικός.

Ο απολογισμός ήταν 49 νεκροί, 220 τραυματίες και χιλιάδες τρομαγμένοι κάτοικοι που καταγράφηκαν ως προσωρινά άστεγοι γιατί δεν ήθελαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Οι περισσότεροι νεκροί ήταν από τη μοναδική πολυκατοικία που κατέρρευσε και βρισκόταν στην πλατεία Ιπποδρομίου.

Οι Θεσσαλονικείς πέρασαν το διάσημο πια «καλοκαίρι του ‘78» σε πάρκα και υπαίθριους χώρους, φοβούμενοι επόμενο χτύπημα του εγκέλαδου.

Για να μετριάσει τον φόβο τους, μετέβη στην πόλη ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής μετά από έναν ισχυρό μετασεισμό 5 Ρίχτερ που έγινε στις 5 Ιουλίου. Έπρεπε τότε να λάβει μια κρίσιμη απόφαση για την εκκένωση ή όχι της πόλης.

Ο Καραμανλής, αφού συμβουλεύτηκε τους επιστήμονες, αποφάσισε να μην αδειάσει η Θεσσαλονίκη, γεγονός που μνημονεύει ο καθηγητής σεισμολογίας Βασίλης Παπαζάχος στην αυτοβιογραφία του με τίτλο: «Ταξίδι στο παρελθόν μου»:

«Πρότειναν στον πρωθυπουργό να εκδώσει ανακοίνωση για να συστήσει στους κατοίκους να φύγουν από την πόλη. Ο Καραμανλής με κάλεσε τότε και μου είπε ότι αυτός θα αναλάβει τη σχετική πολιτική απόφαση, αλλά ήθελε πρώτα τη γνώμη μου. Του είπα ότι δεν πρέπει να εκδώσει τέτοια ανακοίνωση, γιατί η διεθνής σχετική εμπειρία δείχνει ότι τέτοιες ανακοινώσεις έχουν συνήθως μεγαλύτερες αρνητικές κοινωνικές συνέπειες απ’ ό,τι οι συνέπειες ενός ισχυρού σεισμού. Του ανέφερα επίσης ότι από τις μέχρι τώρα καταγραφές (από το φορητό σεισμογράφο των Σαράντα Εκκλησιών) προκύπτει ότι η μετασεισμική ακολουθία εξελίσσεται ομαλά, δηλαδή η συχνότητα των μετασεισμών φθίνει με τον χρόνο (νόμος Omori) και παραμένει σταθερό το μέσο μέγεθος (κανόνας Lomnitz), όπως αναμένεται. Συνομίλησε κατόπιν και με τους υπουργούς Δημοσίων Έργων (Ν. Ζαρντινίδη) και Βορείου Ελλάδος (Ν. Μάρτη) και αποφάσισε να μην εκδώσει ανακοίνωση».

Το κράτος, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια πρωτόγνωρη κατάσταση μιας και οι σεισμοί σε αστικές περιοχές, δεν ήταν συνήθεις, αντέδρασε άμεσα.

Για 45 ημέρες πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι στα σπίτια της πόλης από 1.000 περίπου μηχανικούς οι οποίοι απεφάνθησαν ότι το 74,5% των κτιρίων δεν είχαν την παραμικρή ζημιά και έλαβαν το πράσινο σήμα, 21% είχαν μικρές ζημιές και έλαβαν κίτρινο σήμα και 4,5% είχε μεγάλες ζημιές και κρίθηκε ακατάλληλο λαμβάνοντας κόκκινο σήμα.

Διαβάστε επίσης: Από πού βγήκε η επίκαιρη φράση «το ξύπνημα του Εγκέλαδου»; Έχει τις ρίζες της στην ελληνική μυθολογία.