Σουλεϊμάν. Ήταν μεγαλοπρεπής στις μάχες ή στις δεξιώσεις; Υπήρξε ένας βάρβαρος οραματιστής ή ένας πανέξυπνος ηγέτης;

Το κείμενο έγραψε ο αναγώστης μας, ιστορικός Ευάγγελος Παλάσκας 

Τα 46 χρόνια μακροσκελούς διακυβέρνησης του Οθωμανικού κράτους από τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στις σελίδες της οθωμανικής ιστορίας.

Άλλωστε δεν θα περίμενε κανείς τίποτα λιγότερο από έναν ηγέτη με το προσωνύμιο «Μεγαλοπρεπής». Το προσωνύμιο αυτό ωστόσο η επικρατέστερη εκδοχή υποστηρίζει ότι το απέκτησε εξαιτίας της μεγαλεπήβολης υποδοχής που προσέφερε στους ξένους πρέσβεις. Ιδιαίτερης σημασίας στην ζωή του Σουλεϊμάν ήταν τα πρόσωπα του καλύτερου του φίλου, Ιμπραήμ και της δεύτερης γυναίκας-παλακίδας του Ρωξελάνας.

Συνοδευόμενος από τον πιστό του φίλο Ιμπραήμ, ο Σουλεϊμάν προχώρησε σε μία σειρά κατακτήσεων στην Ευρώπη. Το 1521 κατέλαβε το Βελιγράδι που αποτελούσε ουγγρικό φρούριο. Ένα χρόνο μετά ήρθε η ώρα να εκπληρώσει την φράση-επιθυμία που του απηύθυνε ο προκάτοχος του Σελίμ Α’ στην διαθήκη του:

«Θα βασιλέψεις μέγας και ισχυρός, φτάνει να διώξεις τους ιππότες (Ιωαννίτες) από τη Ρόδο και να κυριεύσεις το Βελιγράδι». Το νησί της Ρόδου έχρηζε ιδιαίτερης στρατηγικής προσοχής. Γιατί; διότι οι διοικητές της μπορούσαν να επιβάλουν τον έλεγχο στην θαλάσσια επικοινωνία Αιγύπτου – Κωνσταντινούπολης καθώς και να ελέγξουν την κίνηση από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Επιπροσθέτως υπάρχουν στοιχεία ότι μουσουλμάνοι υπήκοοι αιχμαλωτίζονταν από τους ιππότες της Ρόδου.

Η προστασία της Ρόδου ήταν έργο που ανέλαβαν να φέρουν εις πέρας Ιωαννίτες ιππότες, Ροδίτες και Κρητικοί. Η αριθμητική υπεροχή του έμψυχου οθωμανικού δυναμικού ήταν αδιαμφισβήτητη. Η τεχνολογία των τειχών της Ρόδου και η υπεράνθρωπη προσπάθεια των αμυνόμενων παρέτειναν την πολιορκία για κάποιο  μόνο χρονικό διάστημα. Το 1522 η Ρόδος καταλήφθηκε τελικά από τον Σουλεϊμάν ως αποτέλεσμα προδοσίας «εκ των έσω».

Η επέκταση της οθωμανικής εξωστρέφειας προς την Ευρώπη βρήκε έδαφος προσοδοφόρο στην ρήξη δύο δυναμικών αυτοκρατόρων της Δύσης, του Καρόλου Ε’ των Αψβούργων και του Φραγκίσκου Α’ της Γαλλίας. Η κόντρα των δύο ανδρών προέκυψε από την συνυποψηφιότητα τους για το στέμμα της Άγιας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Την διαμάχη αυτή ήρθε να συμπληρώσει η ρήξη της Καθολικής εκκλησίας με ένα από τα μεγαλύτερα θρησκευτικοπολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα του 16^ου αιώνα, αυτό του Προτεσταντισμού.

Ήδη από το 1517 ο Λούθηρος είχε ξεκινήσει το κήρυγμα του εναντίον των κακώς κειμένων των Καθολικών. Οι μεταρρυθμίσεις που ζητούσε να γίνουν στους κόλπους της «εκφυλισμένης» Καθολικής εκκλησίας των συχωροχαρτιών, των απαίδευτων κληρικών και των εξαγορασμένων αξιωμάτων αποτέλεσαν πονοκέφαλο για τον Κάρολο.

Το σημαντικότερο όμως είναι πως ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής εντόπισε τα ρήγματα αυτά της διασπασμένης Ευρώπης και επιχείρησε μια προσέγγιση Προτεσταντών και Μουσουλμάνων προβάλλοντας μάλιστα επιχειρήματα! Σε επιστολή του αναφέρει υπαινικτικά ότι η απόρριψη της ανθρωπομορφικής παράστασης του Θείου μπορεί να είναι ένας από τους κοινούς άξονες Προτεσταντών-Μουσουλμάνων και πως υποστηρίζει την εξέγερσή τους εναντίον του Πάπα. Στην ουσία όμως ο Σουλεϊμάν αναζητούσε την ευκαιρία να εφαρμόσει το γνωστό σε όλους «διαίρει και βασίλευε».

Η μάχη του Μόχατς

Φτάνοντας αισίως στα 1526  οι συνθήκες που διεξήχθη η μάχη του Μόχατς στην Ουγγαρία ήταν κάτι παραπάνω από ευδιάκριτες. Εκεί ο «Μεγαλοπρεπής» Σουλεϊμάν πέτυχε μια πολύ σημαντική νίκη εναντίον των Ούγγρων ευγενών. Νίκη που του επέτρεψε να εισέλθει αμαχητί στην Βούδα όπου εγκαθίδρυσε ένα νέο καθεστώς. Μετά την επιτυχία του στο Μόχατς ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν  όρισε βασιλιά της Ουγγαρίας τον ηγεμόνα της Τρανσυλβανίας Ιωάννη Ζαπόλυα.

Σχεδόν αμέσως μετά την αποχώρησή του η αριστοκρατία του βασιλείου της Ουγγαρίας διχάστηκε σε δύο ομάδες και το καθεστώς ανατράπηκε. Η μία μερίδα των ευγενών, η φιλοαυστριακή έσπευσε στην ανακήρυξη του αδερφού του Καρόλου Ε’(Φερδινάνδου) σε βασιλιά της Ουγγαρίας διαφοροποιούμενη από  τη φιλοοθωμανική που είχε ήδη δεχθεί αμαχητί την τοποθέτηση του Ι. Ζαπόλυα ως βασιλιά.

Ο Σουλεϊμάν όπως κάθε ισχυρός ηγεμόνας δεν θα μπορούσε να σοβήσει στο ενδεχόμενο να παραμείνει βασιλιάς των Ούγγρων ο Φερδινάνδος. Αυτό που εξόφθαλμα σχεδίαζε ήταν η απομόνωση της Ουγγαρίας από την αυτοκρατορία των Αψβούργων  και η εγκαθίδρυση ενός υποτελούς στον ίδιο βασιλείου.

Τον Μάιο του 1529 μαζί με τον Ιμπραήμ Πασά και την δύναμη 120.000 ανδρών εκστράτευσε στην Ουγγαρία και αποκατέστησε τον Ι. Ζαπόλυα. Έκτοτε και ως το 1541 το ουγγρικό ζήτημα παρέμεινε ρευστό. Σειρά για τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν είχε η καρδιά του βασιλείου των Αψβούργων, η Βιέννη. Ένας βάρβαρος οραματιστής ή ένας πανέξυπνος ηγέτης; Ο ΣουλεΪμάν κρίθηκε από τις πράξεις του και από την ιστορία στην οποία ο καθένας αποδίδει την προσωπική του ερμηνεία.

Πληροφορίες αντλήθηκαν από : Σπ. Σφέτας: «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ: Από την Οθωμανική κατάκτηση των Βαλκανίων μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο(1354-1918)» Τόμος Α’, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2009.

Όσοι αναγνώστες επιθυμούν να στέλνουν κείμενα μπορούν να μας τα στέλνουν στη διεύθυνση: [email protected] Εφόσον τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις, που έχουν να κάνουν με το ύφος της ιστοσελίδας, θα δημοσιεύονται. Η ΜτΧ δεν ευθύνεται για τυχόν ανακρίβειες στα κείμενα των αναγνωστών

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

  Διαβάστε στη “ΜτΧ”:  Μπαρμπαρόσα. Ο Έλληνας που έγινε μουσουλμάνος πειρατής. Οργάνωσε τον στόλο του Σουλεϊμάν και έγινε ο μακελάρης του Αιγαίου…