Σινικό Τείχος, το μεγαλύτερο σε διαστάσεις ανθρώπινο έργο. Η λειτουργία των πύργων και η αμφισβήτηση του σκοπού του

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το Σινικό Τείχος ή Μέγα Σινικό Τείχος είναι το μεγαλύτερο σε διαστάσεις έργο της ανθρωπότητας.

Ο σκοπός της κατασκευής του ήταν να προστατεύσει τα βόρεια σύνορα της Κίνας από επιδρομές νομάδων, κυρίως Μογγόλων και τουρκικών φύλων. Η κατασκευή του διήρκησε πάνω από δύο χιλιετίες μεταξύ του 7^ου αιώνα π. Χ. και του 17^ου αιώνα μ.Χ.

Το μεγαλύτερο τμήμα του Σινικού Τείχους που διατηρείται σήμερα ανήκει στην εποχή της Δυναστείας των Μίνγκ, δηλαδή μεταξύ 14^ου αι και 17^ου αιώνα. Το συνολικό μήκος του έργου, μαζί με τις διακλαδώσεις του, έχει σχεδόν το ίδιο μήκος με τη μισή περιφέρεια της Γης!

Επιδρομείς από τον βορρά

Από την αρχαιότητα ακόμη, η Κίνα δεχόταν επιδρομές από γειτονικά νομαδικά φύλα μέσω των βορείων ορίων της. Για πρώτη φορά τον 7^ο αιώνα π. Χ. στην περιοχή χτίστηκε ένα τείχος προκείμενου να προστατευθεί η Κίνα από επιδρομείς. Σήμερα ελάχιστα κατάλοιπα έχουν βρεθεί απ’ αυτό το πρώιμο τείχος.

Πολλούς αιώνες αργότερα, οι αυτοκράτορες διαφόρων δυναστειών της Κίνας άρχισαν να χτίζουν ή να επεκτείνουν ένα άλλο τείχος στην ίδια περιοχή, αλλά λίγο νοτιότερα. Είναι το μέγα οχυρωματικό έργο που έγινε γνωστό από τον 16^ο αιώνα στους Ευρωπαίους ως «Σινικό Τείχος» ή «Μέγα Σινικό Τείχος».

Η ανέγερση του Τείχους και ο πρώτος αυτοκράτορας

Ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας, Τσιν Σι Χουάνγκ (220-208 π.Χ.), ξεκίνησε στα τέλη του 3^ου αιώνα π.Χ. την ανέγερση αμυντικού τείχους σε σημείο όπου βρίσκεται και σήμερα τμήμα του μετέπειτα Σινικού Τείχους.

Ο Τσιν ήταν ο ηγέτης που ένωσε την Κίνα και για το λόγο αυτό δόθηκε το όνομά του στη χώρα.

Στη συνέχεια, το αμυντικό του τείχος επεκτάθηκε και ενισχύθηκε από τους αυτοκράτορες της επόμενης δυναστείας, των Χαν, κατά τον 1^ο αι. π. Χ., και της λεγόμενης περιόδου των «Πέντε Δυναστειών και των Δέκα Βασιλείων», μεταξύ 1138 και 1198 μ. Χ.

Για αιώνες, οι Κινέζοι υπέφεραν από επιδρομές Μογγόλων και διαφόρων τουρκικών φύλων. Έτσι προσέβλεπαν στο Σινικό Τείχος για την προστασία και την ασφάλειά τους. Όμως, αυτό το τεράστιο οχυρωματικό έργο δεν μπόρεσε να εμποδίσει την κατάληψη της Κίνας από τους Μογγόλους τον 13^ο αιώνα μ. Χ.

Ο ρόλος των Μίνγκ

Στη διάρκεια των τριών αιώνων της Δυναστείας των Μίνγκ (1368-1642), με πρώτο τον αυτοκράτορα Χονγκού το 1368, και τελευταίο τον Γουάν Λι το 1620, το Σινικό Τείχος απέκτησε τα περισσότερα τμήματά του και τη σημερινή του μορφή.

Επίσης, τότε χρησιμοποιήθηκαν και καλύτερα οικοδομικά υλικά στο Τείχος, σε σχέση με το παρελθόν. Το αποτέλεσμα είναι τα περισσότερα τμήματα που διατηρούνται σήμερα και είναι επισκέψιμα να ανήκουν σε αυτή την περίοδο.

Το μήκος του

Το συνολικό μήκος του Σινικού Τείχους είναι 8.850 χλμ. Το μέσο ύψος του τείχους είναι περίπου 7.8 μέτρα. Σε πολλά σημεία του έχει ενσωματώσει και φυσικά χαρακτηριστικά ως αμυντικά εμπόδια, για παράδειγμα λοφοσειρές και ποτάμια.

Έχει υπολογιστεί ότι αυτή η φυσική οχύρωση καλύπτει 2.232 χιλιόμετρα από το μήκος του Σινικού Τείχους. Έτσι, το πραγματικό μήκος της τοιχοποιίας του είναι 6.259 χλμ. Επίσης, διαθέτει τάφρο σε 359 χιλιόμετρα της διαδρομής του.

Το Σινικό Τείχος αποτελεί το μεγαλύτερο σε διαστάσεις ανθρώπινο οικοδόμημα.

Σύμφωνα με μία πρόσφατη μέτρηση, αν προστεθούν όλες οι διακλαδώσεις του Σινικού Τείχους, το συνολικό μήκος του οχυρωματικού αυτού έργου είναι 21.196 χιλιόμετρα. Αν σκεφθούμε ότι η περιφέρεια της Γης είναι 40.000 χιλιόμετρα, το Σινικό Τείχος θα μπορούσε να καλύψει τη μισή απόσταση!

Για μέτρο σύγκρισης, η απόσταση μεταξύ Ελλάδας και Αυστραλίας είναι «μόλις» 13.578 χιλιομέτρων!

Πύργοι-Παρατηρητήρια-Φρυκτωρίες

Το Σινικό Τείχος διέθετε και χιλιάδες πύργους στους οποίους οι στρατιώτες που επάνδρωναν το τείχος μπορούσαν να αμυνθούν σε περίπτωση που βρίσκονταν σε δυσχερή θέση. Κάθε πύργος έχει εισόδους και σκάλες που είναι κατασκευασμένες με τέτοιο τρόπο που αν καταληφθεί από κάποιο εχθρό να μπερδεύεται και να μην ξέρει πως να προχωρήσει.

Κάθε πύργος λειτουργούσε ως παρατηρητήριο στο Τείχος, αλλά και φρυκτωρία.

Καθώς υπήρχε οπτική επαφή μεταξύ των πύργων, ένα μήνυμα από οποιοδήποτε σημείο του Σινικού Τείχους μπορούσε να μεταδοθεί χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μέχρι και την πρωτεύουσα, το Πεκίνο, μέσα σε λίγη ώρα.

Εκτός από πύργους, στο Σινικό Τείχος διέθετε και πιο σημαντικές εγκαταστάσεις, όπως στρατόπεδα, αλλά σε μεγαλύτερα διαστήματα.

Πως λειτουργούσε

Στην περίοδο της Δυναστείας των Μίνγκ, το Σινικό Τείχος έπαιξε το γνωστό του ρόλο να κρατήσει έξω από την Κίνα τους νομάδες στα βόρεια σύνορά του.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι τα τμήματα που ήταν παλαιότερα από την εποχή των Μίνγκ, δηλαδή πριν το 14^ο αιώνα, λειτουργούσαν περισσότερο ως αναχώματα που θα καθυστερούσαν τους επιδρομείς, παρά ως κανονικό αμυντικό τείχος που θα σταματούσε τις επιχειρήσεις τους με τους άνδρες που το επάνδρωναν.

Επιπλέον, τα διάφορα χαρακτηριστικά του Τείχους θα εμπόδιζαν τους νομάδες να πάρουν μαζί τους στο έδαφος της Κίνας τα άλογά τους, πάνω στα οποία βάσιζαν τη δύναμη και την κινητικότητά τους. Με τον τρόπο αυτό θα διδόταν χρόνος στον κινέζικο στρατό για να οργανωθεί και να αντιμετωπίσει τους επιδρομείς σε οποιοδήποτε σημείο του Σινικού Τείχους.

Πέτυχε το σκοπό του;

Πολλοί Κινέζοι ακόμη και σήμερα θεωρούν ότι το Σινικό Τείχος ήταν ένα ιδιαίτερα δαπανηρό έργο που δεν μπόρεσε να διαφυλάξει την Κίνα από τους εξωτερικούς της εχθρούς.

Υπάρχουν πράγματι περιπτώσεις, με πιο γνωστή τη Μογγολική κατάκτηση του 13^ου αιώνα, όπου επιδρομείς κατάφεραν να περάσουν από το Σινικό Τείχος και στη συνέχεια να νικήσουν τις κινεζικές δυνάμεις.

Ο αντίλογος είναι ότι στη μακραίωνη ιστορία του, το Σινικό Τείχος χρησιμοποιήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις με επιτυχία από τους Κινέζους εναντίον εχθρικών επιθέσεων και επιδρομών. Επιπλέον, η ύπαρξη και μόνο αυτού του τεράστιου οχυρωματικού έργου ήταν αρκετό να αποτρέψει αμέτρητες εχθρικές ενέργειες εναντίον της Κίνας που θα είχαν γίνει αν τυχόν αυτό δεν υπήρχε.

Σήμερα, το Σινικό Τείχος αποτελεί Μνημείο της Ουνέσκο και το σημαντικότερο αξιοθέατο της Κίνας. Κάθε χρόνο το επισκέπτονται εκατομμύρια τουρίστες. Τα τμήματα του Σινικού Τείχους που δέχονται τους περισσότερους επισκέπτες είναι κυρίως αυτά κοντά στο Πεκίνο, της περιόδου των Μίνγκ, που είναι και τα πιο καλοδιατηρημένα.