«Σημερινές Ελληνίδες με πανάρχαια ονόματα». Η ετυμολογία και η ιστορία των θυγατέρων του σήμερα

Την Αθηνά, τη Γαλάτεια, τη Δάφνη, την Ειρήνη, την Ήρα, την Ιοκάστη, την Κίρκη, τη Λήδα, τη Μελία, τη Ναυσικά, την Πανδώρα, τη Φαίδρα και πολλά άλλα αρχαιοελληνικά γυναικεία ονόματα συστήνει η Ελένη Λαδιά στο βιβλίο της «Σημερινές Ελληνίδες με πανάρχαια ονόματα», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αρμός.

Σε 400 σελίδες η συγγραφέας, που έχει σπουδάσει Αρχαιολογία και Θεολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών, με σημαντικό πεζογραφικό έργο και αρχαιογνωστικά δοκίμια ετυμολογεί, εξιστορεί και αφηγείται τη μικρή ιστορία των μεγάλων αυτών ονομάτων που φέρουν οι σύγχρονες γυναίκες της Ελλάδας.

Όπως λέει στον πρόλογό της, σκοπός της ήταν να πείσει τις μητέρες να βαφτίζουν τις θυγατέρες τους αρχαία ονόματα και, καθώς ταξίδευε στη μυθολογία γνώρισε θεούς, θεές, βασιλιάδες, βασίλισσες, νύμφες. Άκουσε τους αυλούς των ποιμένων, παρακολούθησε φονικά, είδε αναλήψεις ηρώων στον Όλυμπο, έμαθε για έρωτες που υψώθηκαν στον ουρανό και για άλλους που μετατράπηκαν σε μίσος.

Πρόκειται για ένα πόνημα το οποίο συναπαρτίζεται από γοητευτικές ιστορίες που βέβαια βρίσκονται στον αντίποδα της ελληνορθόδοξης αγιότητας.

Κατά αλφαβητική σειρά, το βιβλίο ξεκινάει με την Αθηνά. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα στο έργο «Κρατύλος» ο Ερμογένης ζήτησε από τον Σωκράτη να του ετυμολογήσει το όνομα «Αθηνά Παλλάδα». Μαθαίνουμε λοιπόν ότι ονομάστηκε έτσι από τον ένοπλο χορό. Και από την αντίληψη ότι «η Αθηνά τα θεία νοεί» γι’ αυτό και στην αρχή ονομάστηκε «Θεονόη». Στην πορεία όμως την μετονόμασαν –επί το κομψότερον- «Αθηνάαν» για να αφαιρεί μετά το ένα άλφα. Και ακολουθούν 20 σελίδες για την χθόνια προέλευση αυτής της θεάς, το ρόλο της στον Τρωικό Πόλεμο, τις ανθρώπινες αδυναμίες της, τη λάμψη των γνώσεων της και τη λατρεία της.

Η Διώνη: Κόρη του Ουρανού και της Γης, μία των Ωκεανίδων, σύζυγος του Ταντάλου και μητέρα της Νιόβης και του Πέλοπος. Μυθολογείται πως ήταν γυναίκα του Δωδωναίου Δία και «συλλατρεύονταν» στην Δωδώνη. Το όνομά της προήλθε από την γενική του Διός κατά την έκταση του όμικρον σε ωμέγα.

Ειρήνη: Θυγατέρα της Θέμιδας και του Δία, ανήκε στις Ώρες, οι οποίες υπήρξαν συμπαίκτριες της Περσεφόνης. Ο Ορφικός Ύμνος την χαρακτηρίζει «πολυόλβια», δηλαδή με πλούσια αγαθά.

Ελένη: Γεννημένη από τον ασπιδοφόρο Δία. Γνωστός ο πατέρας της, αλλά υπήρχαν αμφιβολίες αν η μητέρα της ήταν η θεά Νέμεσις ή η Λήδα. Η επικρατούσα άποψη λέει ότι γεννήθηκε από ένα θεϊκό αυγό, σε μια έκρηξη έμπνευσης, καρπός του έρωτα με την «ωραιόμαλλη» Νέμεση, η οποία στην αρχή πήγε να του ξεφύγει μεταμορφωμένη σε ψάρι και μετά σε χήνα. Αλλά αναγκάστηκε να υποκύψει στο πάθος του μεταμορφωμένου σε κύκνο Δία.

Ηλέκτρα: Το όνομα φέρει μια από τις Πλειάδες, γνωστή και ως Λαοδίκη. Στην ένωσή της με τον Δία γέννησε τους γιούς Δάρδανο και Ιασίωνα. Η Ηλέκτρα που βρίσκεται στα έργα του Ευρυπίδη, του Σοφοκλή και του Αισχύλου ήταν θυγατέρα του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας.

Θεανώ: Από το «τίθημι», που σημαίνει θέτω. Γυναίκα του σπαρτιάτη Κλεομβρότου και μητέρα του Παυσανία που νίκησε στη μάχη των Θερμοπυλών. Όταν ο γιός της κατηγορήθηκε για μηδισμό και κατέφυγε ικέτης στο ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς στη Σπάρτη, από το οποίο δεν επιτρεπόταν να αποσπάσει κανείς έναν ικέτη, η μητέρα του πήγε πρώτη από όλους και στερέωσε ένα πλίνθο μπροστά στη θύρα. Οι Λάκωνες έσπευσαν να βάλουν ο καθένας από ένα . Έτσι έγιναν και τα δύο. Δεν απέσπασαν τον ικέτη και θανάτωσαν τον προδότη, κτίζοντάς τον μέσα .

Κλεοπάτρα: Από το (κλέος+πάτρη), δηλαδή η δόξα της πατρίδας. Σύζυγος του Φινέως, απέκτησε δύο γιούς, τον Πλήξιππο και τον Πανδίονα. Μετά όμως ο άνδρας της νυμφεύτηκε την Ιδαία, κόρη του βασιλιά των Σκυθών που ήταν κακιά μητριά. Εξαιτίας των συκοφαντιών της πίστεψε πως οι γιοί της φέρθηκαν με βιαιότητα για να ευχαριστήσουν την μητέρα τους. Έτσι, όταν οι αργοναύτες αποβιβάστηκαν στην Θράκη, στην επικράτεια του Φινέως βρήκαν δύο νέους ριγμένους στην τάφρο και πληγωμένους. Ο πατέρας τους αντιμετώπισε με σκαιότητα τους ξένους λέγοντας να μην ανακατεύονται στις υποθέσεις τους γιατί κανένας πατέρας δεν τιμωρεί τα παιδιά του αδίκως αν εκείνα δεν εγκληματήσουν.

Και η ιστορίες συνεχίζονται…

Στο τέλος, παρατίθενται βιβλιογραφικές σημειώσεις με 542 παραπομπές! Ένα βιβλίο που συνδυάζει την ιστορική έρευνα με την χρονογραφική αφήγηση , αποδεικνύοντας την απροσμάχητη δύναμη της ελληνικής μυθολογίας και ιστορίας. Με όλες τις βιαιότητές της… Που απαλύνονται με την ονοματοδοσία στις γυναίκες της διπλανής μας πόρτας.

Κώστας Μαρδάς

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ