Shoegazing: Το μουσικό κίνημα που πήρε το όνομά του από τους μουσικούς που «κοίταζαν τα παπούτσια τους». Πρόκειται για τους My Bloody Valentine, The Verve, Curve…

Το shoegazing (ή shoegaze) εντάσσεται στο ευρύ φάσμα του εναλλακτικού rock, το οποίο έκανε την εμφάνισή του στο Ηνωμένο Βασίλειο στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Το όνομα του κινήματος δόθηκε από τον βρετανικό τύπο,  εμπνευσμένο από τις στατικές εμφανίσεις των συγκροτημάτων.

Στις ζωντανές εμφανίσεις, οι θεατές βλέπουν τα μέλη ενός συγκροτήματος shoegaze να στέκονται σαν στήλες άλατος και να κοιτάζουν τα παπούτσια τους.  Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: αφενός το τεχνικό κομμάτι που περιλάμβανε τη χρήση πολλών πεταλιών που παραμορφώνουν τον ήχο των οργάνων και αφετέρου την προτεραιότητα που θέλουν να δώσουν οι καλλιτέχνες στη μουσική και όχι στην επί σκηνής παρουσία. Αυτή τη φιλοσοφία συνοψίζει ο μουσικός του Ride, Andy Bell: «Προσπαθούμε να κάνουμε τη μουσική μια οντότητα και εμείς να μείνουμε μάλλον ανώνυμοι».

Ουσιαστικά, παίζουν rock με αργό ή μέτριο ρυθμό, κατά κανόνα με κιθάρες με  παραμορφωμένο ήχο ή αντηχήσεις που συνοδεύονται από μελωδικά και ψυχεδελικά, ταξιδιάρικα φωνητικά. Η φωνή γίνεται και αυτή ένα μουσικό όργανο. Προφανώς αυτά είναι το βασικά χαρακτηριστικό του μουσικού είδους και όχι ότι οι περισσότεροι μουσικοί “κοίταζαν τα παπούτσια” τους.

Αν και πραγματικό γεγονός, καλλιτεχνικά ήταν κάτι σαν δήλωση, και τίποτα παραπάνω. Μερικές από τις μπάντες του συγκεκριμένου ρεύματος που γνώρισαν σημαντική επιτυχία ήταν οι My Bloody Valentine, The Verve, Curve, Ride και Chapterhouse.

Ένα εσωστρεφές κίνημα

Το πιο αντιπροσωπευτικό shoegaze συγκρότημα ήταν οι My Bloody Valentine. Ξεκίνησαν ως goth  και άλλαξαν τον ήχο τους με την έλευση του τραγουδιστή Blinda Butcher και την εξέλιξη του ήχου από την κιθάρα του Kevin Shields, του αρχηγού του συγκροτήματος.

Αφού κλείστηκαν για δύο χρόνια στο στούντιο ηχογραφήσεων και ξόδεψαν 310.000 δολάρια, οδηγώντας στα πρόθυρα της χρεοκοπίας τη δισκογραφική εταιρεία Creation με την οποία συνεργάζονταν, κυκλοφόρησαν το άλμπουμ Loveless, το οποίο δίνει το στίγμα του ήχου των shoegazing συγκροτημάτων. Η επιρροή που άσκησε ο συγκεκριμένος δίσκος οδήγησε δεκάδες συγκροτήματα της ροκ σκηνής στο να μιμηθούν τον ήχο των My Bloody Valentine, όπως ήταν οι Curve.

Αν και κατηγορήθηκαν για τυφλή αντιγραφή αυτό δεν τους εμπόδισε τους να γνωρίσουν σημαντική επιτυχία. Οι Verve πλησίασαν το ευρύτερο κοινό με το «Bitter Sweet Symphony» του 1997.

Σε γενικές γραμμές, το shoegaze αποτελούσε ένα εσωστρεφές και απομονωμένο κίνημα, γι’ αυτό και ορισμένα από τα συγκροτήματα από την αρχή πάλευαν να εξελίξουν τον ήχο τους. Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αποτελούν οι Ride, οι Slowdive, οι Lush και οι Curve. Ακόμα και οι My Bloody Valentine δεν κατάφεραν ποτέ, παρά τη σκληρή προσπάθεια και τους πειραματισμούς, να δημιουργήσουν ένα άλμπουμ αντάξιο του Loveless.

Τελικά, τα συγκροτήματα είτε διαλύθηκαν, είτε κατάφεραν να εξελίξουν τον ήχο τους, στρεφόμενα προς την ηλεκτρονική μουσική, όπως οι Slowdive και οι Seefeel. Βέβαια, στην υποχώρηση του shoegazing συνέβαλε αρκετά και η άνοδος του grunge, το οποίο ερχόταν με φόρα από την απέναντι μεριά του Ατλαντικού και παρέσυρε σχεδόν τα πάντα στο διάβα του τη δεκαετία του 1990.

Αρχική φωτογραφία: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η δεκαετία του 1980 μέσα από την μουσική της εποχής. Ποιοι ήταν οι πανκ, τα φρικιά, οι new wave και οι κροκάνθρωποι του Άσιμου, που πολέμησαν «την τυραννία του θεάματος»