Σε ποια ακτή της Αττικής μαζεύουν οι ψαράδες τα δίκτυα τους; Εκεί οργανώθηκαν τα πρώτα μικτά μπάνια ανδρών – γυναικών και χτίστηκαν παραθαλάσσια πολυτελή ξενοδοχεία. Πού ήταν η περίφημη “Ταραντέλα”

Οι ψαράδες μαζεύουν τα δίχτυα τους στην αμμουδιά. Η θάλασσα είναι γαλήνια και η πόλη στο βάθος του φωτογραφικού κάδρου μόλις “ξυπνάει”. Η φωτογραφία πιθανόν να τραβήχτηκε τη δεκαετία του ’50 και αποτυπώνει μία ξεχασμένη καθημερινότητα στις ακτές της Αττικής όπου εκατοντάδες οικογένειες ψαράδων ζουν και εργάζονται. 

Την εποχή εκείνη δεν είχε ξεκινήσει ακόμα η ολική μεταμόρφωση της πρωτεύουσας και υπήρχε χώρος για καΐκια, δίχτυα, καμάκια και κιούρτους. Οι ψαράδες έβγαζαν αξιοπρεπές μεροκάματο από την πλούσια σε αλιεύματα θάλασσα του Σαρωνικού και προμήθευαν την αγορά της Αθήνας και τις γειτονιές της.

Στο βάθος ξεχωρίζει ο λόφος της Καστέλλας και από αυτό συμπεραίνουμε ότι η φωτογραφία δείχνει τον Φαληρικό όρμο. Το σημείο αυτό σήμερα έχει επιχωματωθεί και φιλοξενεί τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις και πιο δίπλα το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Στα χρόνια της επανάστασης η περιοχή του Φαλήρου ήταν ακατοίκητη. Μάλιστα είχε γίνει πεδίο μάχης για τους Τούρκους και τους Έλληνες. Εκεί σκοτώθηκε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης  στις 23 Απριλίου 1827. Με τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους στο Φάληρο δεν υπήρχαν ούτε σπίτια ούτε δρόμοι. Όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία πίσω από τα κτίρια διακρίνεται μια πεδιάδα, που ήταν τα βοσκοτόπια της εποχής.

Τα πρώτα κτίρια οικοδομήθηκαν παραλιακά το 1860. Η δημιουργία του ατμοκίνητου σιδηροδρόμου που συνέδεε τον Πειραιά με την Αθήνα συνέβαλε στην ανάπτυξη της περιοχής τα επόμενα χρόνια. Για τις ανάγκες των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων κατασκευάστηκαν στο Νέο Φάληρο ο παραθαλάσσιος περίπατος με την εξέδρα και το ποδηλατοδρόμιο που αργότερα έγινε το γήπεδο Καραΐσκάκη.

Σιγά σιγά το Νέο Φάληρο εξελίχθηκε σε θερινό κοσμικό προάστιο, όπου πήγαιναν οι Αθηναίοι για να περπατήσουν κατά μήκος της θάλασσας και να κάνουν τα μπάνια τους.

Η πρώτη γυναίκα που κολύμπησε σε παραλία του Φαλήρου ήταν η Βασίλισσα Αμαλία.

Η παρουσία της Βασίλισσας στο Φάληρο αρκούσε για να ακολουθήσουν το παράδειγμά της οι πλούσιοι Αθηναίοι.Οι αριστοκράτες της εποχής άρχισαν να χτίζουν τις επαύλεις τους και τις θερινές τους κατοικίες με θέα τη θάλασσα του Σαρωνικού. Ανάμεσα στα πιο γνωστά σπίτια της εποχής ήταν του Γιαννόπουλου, που θεωρείται ο πρώτος κάτοικος του Φαλήρου, το εξοχικό του σατιρικού ποιητή Γιώργου Σουρή όπου μαζευόνταν οι λόγιοι της εποχής και η βίλα Κεχαγιά που έμενε τα καλοκαίρια ο Βασιλιάς Γεώργιος Α’.

Μεγάλα παράκτια ξενοδοχεία ανεγέρθηκαν στο Φάληρο, όπως το «Ακταίον» του τραπεζίτη Πεσμαζόγλου. Απέναντι από τον ξενοδοχείο υπήρχε το εστιατόριο του μάγειρα Ιωάννη Τσελεμεντέ, θείου του Νικόλαου Τσελεμεντέ, που κυκλοφόρησε τον πρώτο οδηγό μαγειρικής στην Ελλάδα, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε «Φαληρική Αύρα».

Στην παραλία υπήρχε ένα ξύλινο θεατράκι και υπαίθρια περίπτερα.

Εκεί βρισκόταν και η φημισμένη «Ταραντέλα» του νέου Φαλήρου, ένα κυκλικό κιόσκι το οποίο οικοδομήθηκε πάνω στη θάλασσα για να παίζει η μπάντα του ξενοδοχείου “Ακταίον” και αργότερα μετατράπηκε σε ανοιχτό θεατράκι όπου έκαναν εμφανίσεις άγνωστες ηθοποιοί της εποχής. Στον πλατύ πεζόδρομο κατά μήκος της θάλασσας έκαναν τον απογευματινό τους περίπατο οι Φαληριώτες. Στις αρχές του 20ου αιώνα το Νέο Φάληρο είχε μετατραπεί σε αριστοκρατικό θέρετρο. Η περίοδος ακμής της περιοχής κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’60.

Το δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα ο φαληρικός όρμος μπαζώθηκε. Κατασκευάστηκαν λεωφόροι, πολλά νεοκλασικά κατεδαφίστηκαν για να οικοδομηθούν πολυκατοικίες και η παραθαλάσσια όψη του Νέου Φαλήρου, όπως και των γύρω περιοχών, άλλαξε ριζικά.

Σημείωση: η αρχική φωτογραφία είναι του Konrand Helbing

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Σε ποια περιοχή της Αθήνας η μπουγάδα γινόταν υπαίθρια και η αποχέτευση ήταν ένα αυλάκι που περνούσε έξω από τα σπίτια; Ο αγώνας των προσφύγων να κρατήσουν όρθια την παραγκούπολη που κατέρρεε σε κάθε νεροποντή