Ριβέρα. Ο σύζυγος της Φρίντα Κάλο διέδιδε ότι πολέμησε με τον Ζαπάτα και ότι ήταν κανίβαλος. Κυνηγούσε τις γυναίκες μέχρι θανάτου και έσπασε τα νεύρα των καπιταλιστών με έναν πίνακα

Ο Ντιέγκο Ριβέρα έλεγε απίστευτες ιστορίες για τη ζωή του: ότι πολέμησε στα βουνά με τον Ζαπάτα, ότι σχεδίασε τη δολοφονία ενός προέδρου του Μεξικό, ακόμη κι ότι είχε επιδοθεί σε κανιβαλισμό.

Ο πρώτος μύθος σχετικά με τον Ριβέρα είναι το όνομά του.

Βαπτίστηκε Ντιέγκο Μαρία Ριβέρα κι όχι, όπως έλεγε Ντιέγκο Μαρία ντε λα Κονσεπσιόν Χουάν Νεπομουσένο Εστανισλάο ντε Ριβέρα ι Μπαριέντος Ακόστα ι Ροδρίγκες.

Αυτά τα διέδιδε στους βιογράφους του για να παραβγεί με τον Πικάσο.

Η ιστορία της γέννησής του μπορεί και να ήταν αληθινή.

Έλεγε ότι η μαμή νόμισε πως γεννήθηκε νεκρός και τον έβαλε σ’ έναν κουβά με κοπριά, αλλά η μητέρα του τον έφερε στη ζωή τυλίγοντας τον σε ζεστά εντόσθια περιστεριών που είχε σκοτώσει επί τούτου.

Πάντως ήταν το το πρώτο από τα δίδυμα μιας μεσοαστικής οικογένειας.

Ο αδελφός του πέθανε πολύ μικρός.

Ο Ριβέρα μεγάλωσε στο Μεξικό επί δικτατορίας του Πορφίριο Ντιάζ.

Έχοντας από μικρός δείξει ταλέντο στο σχέδιο, επωφελήθηκε από την κρατική επιχορήγηση των τεχνών, αλλά έζησε και την καταπίεση της εργατικής τάξης.

Πάντως δεν διαδήλωσε με τους απεργούς ανθρακωρύχους στην ύπαιθρο, ούτε μπήκε σε ομάδα φοιτητών ιατρικής που πειραματίζονταν με τα οφέλη του κανιβαλισμού στην υγεία. Αυτά ήταν μερικά από τα ψέμματα που έλεγε για τον εαυτό του.

Αντ’ αυτών, φοίτησε στην Κρατική Ακαδημία Καλών Τεχνών, συμμετείχε σε κυβερνητικούς διαγωνισμούς κι εντέλει κέρδισε υποτροφία για να σπουδάσει στην Ευρώπη.

Viva la revolucion

Ο Ριβέρα έφυγε για την Ισπανία το 1907 και δύο χρόνια μετά έφτασε στο Παρίσι, όπου συμβίωσε με μια νεαρή Ρωσίδα καλλιτέχνιδα την Αντζελίνα Μπέλοφ.

Έπιασε επίσης φιλίες με καλλιτέχνες όπως οι Πάμπλο Πικάσο, Ζορζ Μπρακ και Αμεντέο Μοντιλιάνι.

Παράλληλα έμπλεξε σε μια σχέση με τη χορεύτρια Μαρέβνα Βορόμπιεφ, ενώ η Μπέλοφ γεννούσε τον γιο τους, που ονομάστηκε επίσης Ντιέγκο, αλλά πέθανε σε ηλικία 14 μηνών.

Στο μεταξύ ξέσπασε η Μεξικάνικη Επανάσταση.

Ειπώθηκαν πολλά περί ελευθερίας, αλλά η κοινωνική κατάσταση που προέκυψε ήταν μάλλον χαοτική.

Ο Ριβέρα είδε τη σύγκρουση από τη σκοπιά της μαρξιστικής ιδεολογίας της Μπέλοφ κι έγινε κομμουνιστής.

Παράλληλα, από το 1911 είχε υιοθετήσει τον κυβισμό, αλλά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας οι καβγάδες του με τους άλλους κυβιστές τον είχαν απογοητεύσει.

Μια μέρα εντυπωσιάστηκε από τη θέα φρούτων και λαχανικών σ’ ένα κατάστημα και είπε στην Μπέλοφ: «Κοίτα τι θαύματα κι εμείς φτιάχνουμε κοινοτοπίες!»

Άρχισε να πειραματίζεται στο ύφος του Σεζάν.

Η ρήξη με τον κυβισμό ολοκληρώθηκε το 1920, όταν γνώρισε τον κριτικό Ελί Φωρ, που έλεγε ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να συμβάλλουν στην πρόοδο της κοινωνίας, ζωγραφίζοντας μεγάλα έργα σοσιαλιστικής προπαγάνδας.

Πλήρης επαναστατικού πυρετού, αποφάσισε να γυρίσει την πατρίδα του και να ζωγραφίσει για το λαό.

Το 1921 έφυγε, αφήνοντας την Μπέλοφ, τη Βορόμπιεφ και την κόρη τους, Μαρίκα.

Αν έχεις τοίχο, διάβαινε

Η μεξικανική κυβέρνηση ήθελε να προωθήσει τη δημόσια τέχνη κι ο Ριβέρα ήθελε να τη ζωγραφίσει: ονειρευόταν μια σειρά από μεγάλες τοιχογραφίες για δημόσια κτίρια.

Στρώθηκε στη δουλειά, αν και στην αρχή βασανίστηκε με τεχνικά θέματα και τα αποτελέσματα υπήρξαν προβληματικά.

Κάποτε ανακοίνωσε ότι είχε ανακαλύψει τα μυστικά των Αζτέκων κι ότι χρησιμοποιούσε μπογιά από νοπάλ, δηλαδή χυμό από φύλλα κάκτου που έχει υποστεί ζύμωση.

Η «εφεύρεση» ήταν καθαρή φαντασία και το νοπάλ τελικά αποσυντέθηκε κι άφησε κηλίδες στους τοίχους.

Από τις τοιχογραφίες του Ριβέρα δεν φαίνεται καθόλου ότι υπήρξε κυβιστής.

Εμπνευσμένος από τα προκολομβιάνα γλυπτά και τη νεοκλασική ευρωπαϊκή τέχνη, ο Ριβέρα δημιούργησε απλές μορφές με ζωηρά χρώματα κι αδρές γραμμές.

Οι πρώτες του τοιχογραφίες, που συχνά δείχνουν Ισπανούς κατακτητές, εστιάζουν στις αγριότητες του παρελθόντος.

Αργότερα έφτιαξε έργα που απεικονίζουν ένα θετικό μέλλον βασισμένο στο προαποικιακό παρελθόν.

Εκτός γραμμής

Ο Ριβέρα υπήρξε συνιδρυτής μιας επαναστατικής ένωσης και μπήκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Μεξικού.

Πήγε μάλιστα στη Μόσχα κατά τη διάρκεια των εορτασμών της 10ης επετείου από τη Ρωσική Επανάσταση.

Το 1929, όμως, διαγράφηκε από το κόμμα γιατί συνέχιζε να δέχεται αναθέσεις από την αστική κυβέρνηση

Εκείνος διαμαρτυρήθηκε λέγοντας ότι τα έργα του έδειχναν την ταξική πάλη, αλλά το κόμμα δεν είχε θέση για τον απείθαρχο καλλιτέχνη.

Ενώ άρχιζε μια τοιχογραφία για το Εθνικό ανάκτορο, ο Ριβέρα είχε σχέσεις ταυτόχρονα με μια φοιτήτρια Καλών Τεχνών από τις ΗΠΑ και με τη Φρίντα Κάλο, την νεαρή Μεξικανή ζωγράφο.

Κι αυτά, μετά από ένα σύντομο γάμο με την Γκουανταλούπε Μαρίν και διάφορα άλλα φλερτ.

Η Κάλο μοιραζόταν το πάθος του για τον κομμουνισμό και την τέχνη.

Τον Αύγουστο του 1929, κι αφού ο Ριβέρα παραμέρισε προσωρινά τις άλλες του ερωμένες, παντρεύτηκαν.

Η Κάλο ήταν 22 χρόνων και ο Ριβέρα 43. Αυτή ήταν πανέμορφη, σε αντίθεση με τον Ριβέρα, που όμως υπήρξε μέγας γυναικοκατακτητής.

Τη δεκαετία του ’30, η διεθνής κρίση διέλυσε την οικονομία του Μεξικού.

Όμως οι ΗΠΑ διέθεταν ακόμη ένα πυρήνα φιλότεχνων που μπορούσαν να αναθέσουν μεγάλα έργα. Ο Ριβέρα βρήκε δουλειά εκεί.

Αφού εργάστηκε για το Χρηματιστήριο του Ειρηνικού, ζωγράφισε μια τοιχογραφία για την αίθουσα υποδοχής του Ινστιτούτου Τέχνης του Ντιτρόιτ, όπου έδειχνε τη διαδικασία κατασκευής αυτοκινήτων στο εργοστάσιο της Ford.

Σύντροφοι εν όπλοις

Ο Ριβέρα πήγε κατόπιν στη Νέα Υόρκη για να ζωγραφίσει την αίθουσα υποδοχής του κτιρίου της RCA στο Κέντρο Ροκφέλερ.

Η τοιχογραφία του έδειχνε δύο εκδοχές μέλλοντος: μια καπιταλιστική κόλαση κι έναν κομμουνιστικό παράδεισο.

Σαν να μην έφτανε αυτό, πρόσθεσε κι ένα πορτρέτο του Λένιν.

Οι καπιταλιστές του Μανχάταν έγιναν έξαλλοι.

Ο Νέλσον Ροκφέλερ επέμενε να σβηστεί ο Λένιν, αλλά ο καλλιτέχνης δέχτηκε μόνο να προσθέσει ένα πορτρέτο του Λίνκολν.

Έτσι του έδωσαν μια επιταγή και τον έδιωξαν.

Μια νύχτα, λίγες εβδομάδες αργότερα, πήγαν εργάτες και κατέστρεψαν την τοιχογραφία.

Ο Ριβέρα πήρε την εκδίκηση του: ξανάφτιαξε την τοιχογραφία στο Μεξικό, περιλαμβάνοντας ένα πορτρέτο του Ροκφέλερ, ο οποίος κρατούσε ένα ποτήρια μαρτίνι: προσωποποίηση της καπιταλιστικής παρακμής.

Ο μύθος συνεχίζεται

Μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο σταμάτησαν οι αναθέσεις για τοιχογραφίες κι ο Ριβέρα ασχολήθηκε με πορτρέτα κι ελαιογραφίες.

Η πλέον διάσημη, το «Γυμνό με κρίνα γιορτής», δείχνει μια γυναίκα με τη ράχη στραμμένη στο θεατή, ν’ αγκαλιάζει γονατιστή ένα καλάθι γεμάτο με τεράστια λευκά κρίνα.

Μετά τον πόλεμο, ο Ριβέρα δραστηριοποιήθηκε στο ειρηνιστικό κίνημα όπου συμμετείχε και η Κάλο παρά την επιδείνωση της υγείας της.

Όταν πέθανε το 1954, ο Ριβέρα μετέτρεψε την κηδεία της σε κομμουνιστική διαδήλωση, δείγμα αφοσίωσης αν και την απατούσε συστηματικά. Τελικά έπεισε και το Κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικό να τον ξαναδεχτεί.

Τα τελευταία του χρόνια παρέμεινε ακαταπόνητος.

Το 1955 παντρεύτηκε την Έμα Χουρτάντο, την έμπορο τέχνης με την οποία συνεργαζόταν και σύντομα έκανε σχέση και με μια συλλέκτρια.

Σταμάτησε να κυνηγάει γυναίκες μόνο όταν πέθανε, το 1957.

Παρά τη ρητή του επιθυμία, η στάχτη του δεν αναμείχθηκε με της Κάλο ούτε τάφηκε στον ψευδο-αζτεκικό ναό που είχε χτίσει επί τούτου.

Τον έθαψαν στην Εθνική Ροτόντα Επιφανών Ανθρώπων, στην Πόλη του Μεξικό.

Πηγή: “Η Μυστική Ζωή των Μεγάλων Ζωγράφων” από τις εκδόσεις “ΑΙΩΡΑ”.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε ακόμα: Φρίντα Κάλο και Ντιέγκο Ριβέρα. Ο γάμος “ενός ελέφαντα με μία περιστέρα”.