“Τιντινναμπούλουμ”. Οι κουδουνίστρες με σχήμα φαλλού που κρεμούσαν πάνω από τις πόρτες οι Ρωμαίοι

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να τοποθετούν πάνω από τις πόρτες των σπιτιών και των καταστημάτων τους ένα μικρό «μελωδό» (κουδουνίστρα) πάνω στο οποίο κρέμονταν μικρά κουδούνια. Αυτό ήταν γνωστό ως “τιντινναμπούλουμ” (λατινικά: tintinnabulum, επίσης γνωστά και ως tintinnum / τιντίννουμ).

Τύχη, ευδαιμονία ευημερία

Το βασικό τμήμα είχε μορφή φαλλού που οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι διέθετε μαγικές αποτρεπτικές ιδιότητες. Έτσι, γι’ αυτούς, το τιντινναμπούλουμ έφερνε τύχη, ευδαιμονία ευημερία και γονιμότητα για τον ιδιοκτήτη του σπιτιού ή του καταστήματος, και τον προστάτευε από τη βασκανία.

Τα θετικά αυτά στοιχεία έρχονταν κάθε φορά που φυσούσε ή κάποιος άνοιγε την πόρτα και ακουγόταν ο μελωδικός θόρυβος που έβγαζε το τιντινναμπούλουμ. Σε πολλά απ’ αυτά, ο φαλλός-κουδουνίστρα εμφανιζόταν με πόδια ως ζώο ή με φτερά. Οι Ρωμαίοι θεωρούσαν ότι προσθέτοντας πόδια ή φτερά θα τους έφθαναν πιο γρήγορα τα θετικά στοιχεία τους.

Υπήρχαν, επίσης, και πιο περίπλοκα σχήματα τιντινναμπούλουμ με γυμνές γυναίκες που κάθονται πάνω στον τεράστιο φαλλό ή πολλοί φαλλοί μαζί!

“Περίεργες” ιστορίες

Σε κάποιες αρχαίες φιλολογικές πηγές γίνεται αναφορά σε γυναίκες που έβαζαν τα κουδουνάκια των τιντινναμπούλουμ στα γεννητικά τους όργανα ελπίζοντας ότι θα έμεναν έγκυες ή σε δοχεία φαγητού, προκειμένου να αποτρέψει δηλητηρίαση.

Ωστόσο, οι σύγχρονοι μελετητές θεωρούν ότι οι αναφορές αυτές ήταν να διασκεδάζουν τους αναγνώστες και ότι δεν κατέγραφαν πραγματικές πρακτικές της ρωμαϊκής κοινωνίας.

Κουδούνι και στα ζώα

Φαίνεται ότι οι Ρωμαίοι εμπνεύστηκαν από τα τιντινναμπούλουμ τη συνήθεια να τοποθετούν ένα μεγάλο κουδούνι γύρω από τον λαιμό ζώων, όπως βοοειδή, πρόβατα κτλ. Ο πρακτικός λόγος ήταν αυτά να εντοπίζονται από τον ήχο του κουδουνιού. Όμως, το κουδούνι θεωρούνταν ότι ήταν αποτρεπτικό σύμβολο και απομάκρυνε τα κακά πνεύματα των δασών και των κοιλάδων από τα ζώα.

Ακόμη και σήμερα στις θρησκευτικές λειτουργίες και πομπές της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, το κουδούνι που προειδοποιεί για την έναρξη μιας λειτουργίας ή το πέρασμα κάποιου υψηλόβαθμου κληρικού εξακολουθεί να λέγεται “τιντινναμπούλο” (tintinnabulo).

Αρχική εικόνα: τιντινναμπούλουμ που δείχνει μία γυναίκα πάνω σ’ ένα τεράστιο φαλλό με σχήμα ζώο. Ακόμη και η ουρά του είναι φαλλός. Αρχαιολογικό Μουσείο Καταλονίας (Βαρκελώνη). Πηγή: Wikimediamtx Commons