“Θα πρέπει να εξοντωθούν τα άγρια χόρτα που λέγονται χριστιανοί”. Πώς Νεότουρκοι και Λίμαν φον Σάντερς σχεδίασαν την εξόντωση των Ελλήνων

Οκτώβριος 1911: Οι Νεότουρκοι διεξάγουν στη Θεσσαλονίκη το τρίτο συνέδριο του κινήματός τους. Εκεί αποφασίζουν τον βίαιο εξισλαμισμό της Τουρκίας με το σύνθημα “Η Τουρκία ανήκει στους Τούρκους”.

Το αρχικό μεταρρυθμιστικό προσωπείο των Νεότουρκων είχε ξεγελάσει και τους Έλληνες. Εμπνευστής της εκκαθάρισης των Ελλήνων ήταν ένας Γερμανός. Ο αρχιστράτηγος Λίμαν φον Σάντερς. Αυτός συμβούλευσε τους Νεότουρκους να εξαφανίσουν το χριστιανικό στοιχείο με τη βία. Το ανθρώπινο κόστος του ήταν αδιάφορο.

Το συνέδριο έγινε κοντά στον Λευκό Πύργο, όπου συγκεντρώθηκαν οι πιο φανατικοί Νεότουρκοι. Εκεί λήφθηκε η κυνική απόφαση που καθόρισε το μέλλον των Ελλήνων στην Τουρκία. «Θα εξισλαμισθεί όλος ο πληθυσμός στην αυτοκρατορία. Θα πρέπει να εξοντωθούν τα άγρια αυτά χόρτα που λέγονται χριστιανοί».

Αμέσως κατέστρωσαν σχέδιο εξόντωσης. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μέσα σε λίγα χρόνια αφανίσθηκε ο ελληνισμός του Πόντου. Το σχέδιο εφαρμόσθηκε με πρωτοφανή συνέπεια για το τουρκικό κράτος.

Όσοι χριστιανοί επέζησαν, εγκατέλειψαν για πάντα τον τόπο που είχαν παρουσία χιλιάδες χρόνια.

Πώς δημιουργήθηκαν οι Νεότουρκοι

Τον Ιούλιο του 1908 δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη το κίνημα των Νεότουρκων, το οποίο αρχικά παρουσιάστηκε ως μεταρρυθμιστικό κίνημα, που θα άλλαζε την οπισθοδρομική και διεφθαρμένη Τουρκία του Σουλτάνου.

Κάθε επίκληση μεταρρύθμισης ήταν ουσιαστικά ένα πρόσχημα, μια απάτη, για να εδραιώσουν την εξουσία τους. Στο κίνημα των Νεότουρκων συμμετείχαν και πολιτικοί και διανοούμενοι. Βασικός στόχος ήταν να περιορίσουν την απολυταρχική εξουσία του σουλτάνου και να εκσυγχρονίσουν το κράτος. Ήθελαν να ακολουθήσουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα αλλά και να περιορίσουν την εξουσία των μεγάλων δυνάμεων στην Τουρκία.

Το σύνθημά τους ήταν ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, γι΄ αυτό και οι Έλληνες πίστεψαν αρχικά ότι βρήκαν έναν σύμμαχο στην προσπάθειά τους για καλύτερες και πιο δίκαιες συνθήκες διαβίωσης. Το ίδιο πίστεψαν και οι πολιτικοί στην Ελλάδα.

Τον Ιούλιο, όταν επιβλήθηκε το κίνημα, οι Έλληνες το υποστήριξαν, με πρώτο τον βασιλιά και τον διάδοχο Κωνσταντίνο, αλλά και τον πρωθυπουργό Ράλλη.

Σύντομα οι ελπίδες διαψεύστηκαν. Αντί για ελευθερία- ισότητα- δικαιοσύνη, οι Νεότουρκοι αποφάσισαν τον βίαιο εκτουρκισμό της αυτοκρατορίας. Το κίνημα είχε πολλές τάσεις στο εσωτερικό του. Από φιλελεύθερες και κεντρώες ως ακροδεξιές. Αυτοί που πήραν τις ηγετικές θέσεις με το κίνημα του 1908 ήταν η ακροδεξιά μιλιταριστική ρατσιστική στάση.

Τον Οκτώβριο του 1911 στο τρίτο τους συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, οι Νεότουρκοι αποκάλυψαν τις πραγματικές τους προθέσεις και αποφάσισαν την εξόντωση όσων δεν ήταν Τούρκοι ή μουσουλμάνοι.

Ξεκάθαρα στοχοποίησαν τους Έλληνες και ειδικά τις Ελληνίδες. Διοικητής του οθωμανικού στρατού ανέφερε σε επιστολές του ότι “οι Ρωμιοί είναι τα φίδια στον κόρφο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι γυναίκες τους, οι Ρωμιές, είναι αυτές οι οποίες γεννούν αυτά τα φίδια. Επομένως θα πρέπει να καταστραφούν”.

Οι ηγέτες των Νεότουρκων

Αρχικά, οι ηγέτες του κινήματος των Νεότουρκων ήταν τρεις: Ο Ταλαάτ Πασάς, ο Τζεμάλ Πασάς και ο Εμβέρ Πασάς, που ήταν ο πιο σκληρός της τριανδρίας.

Ήταν στρατιωτικοί, οι οποίοι είχαν αντίστοιχα, τη θέση του μεγάλου βεζύρη, του υπουργού στρατιωτικών και του υπουργού ναυτικών της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Υποστηρίζονταν από πλειάδα στελεχών σε άλλα επίπεδα της οθωμανικής διοίκησης.

Οι Νεότουρκοι παράλληλα στράφηκαν και κατά των παλιών Οθωμανών, οι οποίοι είχαν μια πολυεθνοτική αντίληψη άρα ήταν και πιο ανεκτικοί στο χριστιανικό στοιχείο. Πολύ νωρίς περιθωριοποίησαν τον σουλτάνο και το χαλιφάτο. Συγκρότησαν ένα ειδικό τμήμα το οποίο φρόντιζε για την συγκέντρωση των ανεπιθύμητων και την οργάνωση των εξοριών.

Η αντίδραση των βαλκανικών λαών που μέχρι τότε συγκρούονταν μεταξύ τους, ήταν για πρώτη φορά να συνασπιστούν εναντίον της Τουρκίας. Βούλγαροι Έλληνες, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα κοινό μέτωπο. Αποτέλεσμα της συμμαχίας ήταν οι βαλκανικοί πόλεμοι που οδήγησαν σε ήττα της Τουρκίας. Χιλιάδες μουσουλμάνοι έγιναν πρόσφυγες.

Οι Νεότουρκοι εκμεταλλεύθηκαν την πίκρα και την απογοήτευσή τους. Χρησιμοποίησαν για προπαγάνδα τους Τούρκους πρόσφυγες, που έφυγαν από τα απελευθερωμένα εδάφη  των Βαλκανίων και δημιούργησαν πολεμικό κλίμα κατά των Ελλήνων.

Επιβεβαίωσαν την απόφασή τους να εξοντώσουν τους ελληνικούς πληθυσμούς προκειμένου να μην υπάρξουν κατά τη γνώμη τους και άλλες απώλειες εδαφών.

Το 1914 ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος. Η Ρωσία και η Τουρκία ήταν σε αντίπαλα στρατόπεδα και συγκρούστηκαν με σφοδρότητα. Οι μάχες είχαν άμεση επίπτωση στους χριστιανικούς πληθυσμούς της περιοχής, μεταξύ των οποίων ήταν και οι Πόντιοι. Μέρος της ήττας της Τουρκίας, αποδόθηκε συκοφαντικά και στους Έλληνες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στρατό.

Η παρουσία των Γερμανών και ο Αντιστράτηγος Λίμαν φον Σάντερς

Οι Γερμανοί αξιωματούχοι ήταν παντού στην οθωμανική αυτοκρατορία μετά την περίοδο του Αμπντούλ Χαμίτ. Ο Εμβέρ πασάς που είχε εκπαιδευτεί στη Γερμανία, θαύμασε την οργάνωση του στρατού της και είχε καλέσει γερμανούς αξιωματικούς να εκπαιδεύσουν τους Τούρκους.

Μετά τις πολεμικές αποτυχίες των Τούρκων αξιωματικών, αρχιστράτηγος του οθωμανικού στρατού ανέλαβε ο αντιστράτηγος Λίμαν φον Σάντερς. Του δόθηκε ο τίτλος του πασά και ήταν ο επιτελάρχης του οθωμανικού στρατού. Αυτός συμβούλευσε τους Τούρκους να εκκαθαρίσουν τους χριστιανικούς πληθυσμούς.

Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που βρέθηκαν στο στόχαστρο.

Διάφορες προκηρύξεις που θυροκολλούνται δημόσια προέτρεπαν τους μουσουλμάνους να μην ψωνίζουν από τα χριστιανικά μαγαζιά. Όχι μόνο στον Πόντο αλλά ευρύτερα στην Μικρά Ασία μεθοδεύεται ένας ανθελληνικός οικονομικός διωγμός.

«Αν πεινούμε και υποφέρουμε εμείς οι Τούρκοι, αιτία είναι οι γκιαούρηδες που στα χέρια τους κρατούν τον πλούτο μας και το εμπόριο μας. Ως πότε θα ανεχόμαστε τις προκλήσεις τους; Μποϋκοτάρετε τα προϊόντα τους. Σταματήστε κάθε δοσοληψία μαζί τους. Τι τη θέλετε τη φιλία τους;»

Αυτή ήταν η αρχή. Το έδαφος για την πρώτη φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων ήταν έτοιμο.

O Λίμαν φον Σάντερς  τον Φεβρουάριο του 1919 μετά το τέλος του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου συνελήφθη από τους Άγγλους με σκοπό να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου. Λόγω μη έγερσης αξιώσεων εκ μέρους και της ελληνικής κυβέρνησης, αφέθηκε ελεύθερος, παραιτούμενος τον ίδιο χρόνο από τον γερμανικό στρατό.

Το 1927 δημοσίευσε τα απομνημονεύματα που συνέγραψε την περίοδο της αιχμαλωσίας του στη Μάλτα. Δύο χρόνια αργότερα, πέθανε στο Μόναχο, στις 22 Αυγούστου 1929, σε ηλικία 74 ετών.

Αρχική  εικόνα :  Hans-Joachim Buddecke , Otto Liman von Sanders και Oswald Boelcke στην Τουρκία , 1916 (Wikimediamtx Commons)

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Πώς σχεδιάστηκε και από ποιους η ποντιακή γενοκτονία. Τι στάση κράτησαν οι μεγάλες δυνάμεις στους πρώτους εκτοπισμούς των Ελλήνων και οι λόγοι που οδήγησαν στην τουρκογερμανική συμμαχία στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο