“Στο σημείο αυτό, με ευθύνη της πολιτείας και στον βωμό του κέρδους, θυσιάστηκαν 21 μαθητές”. Τι συνέβη με την φονική νταλίκα στα Τέμπη. Οι ποινές και οι αποζημιώσεις

Ήταν απόγευμα Κυριακής. Το ημερολόγιο έδειχνε 13 Απριλίου 2003. Σαράντα εννιά μαθητές της Α΄ Λυκείου του Μακροχωρίου Ημαθίας επέστρεφαν από τριήμερη εκδρομή στην Αθήνα. Λίγο μετά τις 7 και μισή το πούλμαν μπήκε στην κοιλάδα των Τεμπών. Όλα κυλούσαν ήρεμα. Σε λιγότερο από δυο ώρες θα βρίσκονταν στο σπίτι τους.

Στο αντίθετο ρεύμα κινούνταν μια νταλίκα. Είχε ξεκινήσει από τη Θεσσαλονίκη και κατευθυνόταν προς Λάρισα. Μετέφερε φύλλα μελαμίνης νοβοπάν. Στο 384,5ο χιλιόμετρο ο 43χρονος οδηγός της νταλίκας τον έλεγχο του οχήματος και μπήκε στο αντίθετο ρεύμα. Η νταλίκα συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με το λεωφορείο. Χτύπησε το μπροστινό μέρος και “έξυσε” την αριστερή πλευρά του.

Μια καθηγήτρια που συνόδευε τους μαθητές ενστικτωδώς φώναξε “Παιδιά προσέξτε!”. Όμως, 21 από τους μαθητές δεν πρόλαβαν καν να αντιδράσουν. Κατά τη σύγκρουση το φορτίο της νταλίκας μετατοπίστηκε. Η συρόμενη καρότσα “δίπλωσε” στον οδόστρωμα και συγκρούστηκε με το λεωφορείο.

Τα φύλλα νοβοπάν σαν να ήταν λεπίδες έκοψαν στα δυο την αριστερή πλευρά του πούλμαν, παίρνοντας μαζί τους δεκάδες παιδικές ψυχές.

Ο οδηγός έχασε τον έλεγχο του λεωφορείου. Φρέναρε απότομα και για λίγα μέτρα σύρθηκε στην άσφαλτο. Τελικά, ακινητοποιήθηκε στα βράχια, στη δεξιά πλευρά του δρόμου.

Τρία αυτοκίνητα που βρίσκονταν πίσω από το λεωφορείο έπεσαν πάνω στο διπλωμένο μέρος της φονικής νταλίκας και στα νοβοπάν που είχαν σκορπιστεί στον δρόμο. Το ένα ανατράπηκε και καρφώθηκε σε ένα δέντρο. Τα άλλα δυο τυλίχθηκαν στις φλόγες. Για καλή τους τύχη οι οδηγοί τους πρόλαβαν να βγουν πριν να είναι πολύ αργά.

Το σημείο είχε μετατραπεί σε κόλαση. Τραυματισμένοι μαθητές έκλαιγαν και ούρλιαζαν από τον πόνο, αλλά και από το θέαμα των νεκρών φίλων τους. Ζητούσαν βοήθεια και προσπαθούσαν να βγουν από τα παράθυρα.

Οδηγοί αυτοκινήτων που έφτασαν λίγα λεπτά αργότερα στο σημείο, κάλεσαν σε βοήθεια. Περιπολικά, σωστικά συνεργεία, πυροσβέστες και ασθενοφόρα έσπευσαν στο σημείο.

Κανένας δεν περίμενε να αντικρίσει αυτές τις δραματικές εικόνες. Ο διοικητής της Τροχαίας σοκαρισμένος έλεγε: “Είναι κόλαση. Πραγματική Κόλαση. Απίστευτο. Τι να σας πω. Υπάρχουν νεκρά παιδιά”.

Ο απεγκλωβισμός διήρκεσε σχεδόν δυο ώρες.

Οι καμπάνες του Μακροχωρίου χτυπούσαν πένθιμα

Γονείς και συγγενείς των παιδιών ενημερώθηκαν για το δυστύχημα από την τηλεόραση. Οι πρώτες ώρες ήταν εφιαλτικές. Κανένας δεν γνώριζε τον αριθμό και τα ονόματα των θυμάτων. Καλούσαν στα τηλέφωνα των παιδιών τους, αλλά ήταν κλειστά. Οι γονείς ξεκίνησαν για τα νοσοκομεία όπου είχαν μεταφερθεί νεκροί και τραυματίες.

“Τι κάνουν τα παιδιά; Ποια σκοτώθηκαν;” ρωτούσαν όποιον αστυνομικό έβλεπαν μπροστά τους. Οι διάδρομοι των νοσοκομείων γέμισαν από φωνές και κλάματα γονιών. Η πιο δύσκολη ώρα ήταν όταν τους κάλεσαν στο νεκροτομείο για αναγνώριση. Ο απολογισμός ήταν 21 νεκρά παιδιά ηλικίας 15-16 ετών και 35 τραυματίες, οι εννιά από τους οποίους ήταν βαριά. Τα 11 από τα θύματα έμεναν στο Μακροχώρι, ενώ τα υπόλοιπα σε γειτονικά χωριά.

Τα παιδιά που επέζησαν

Οι περιγραφές των παιδιών που κάθονταν στη δεξιά πλευρά του λεωφορείου και γλίτωσαν, ήταν ανατριχιαστικές.

“Είδα τα νοβοπάν να πέφτουν από τη νταλίκα πάνω μας. Όλοι ουρλιάζαμε. Δεν θέλω να το θυμάμαι”, είπε ένα 15χρονο αγόρι που καθόταν στα μπροστινά καθίσματα της δεξιάς πλευράς. Και συνέχισε: “Είχα στραμμένο το βλέμμα μου συνεχώς στο βουνό, κάτι μου είπε να κοιτάξω αριστερά. Δεν πρόλαβα να δω τίποτα, μόνο αντικείμενα που έφευγαν από το φορτηγό και έπεφταν πάνω στο λεωφορείο. Αμέσως πέσαμε πάνω στον βράχο. Μετά επικράτησε πανικός”.

Το Μακροχώρι, μια κωμόπολη 7 χιλιάδων ανθρώπων, καθώς και έξι μικρά χωριά, από τα οποία κατάγονταν κάποια από τα θύματα, βυθίστηκαν στο πένθος. Στην κηδεία ανά 200 μέτρα υπήρχε ένα λευκό φέρετρο. Πίσω ακολουθούσαν οι συγγενείς και οι φίλοι των παιδιών με λουλούδια στα χέρια. Οι γονείς σπάρασσαν στο κλάμα. Τις επόμενες μέρες μια ομάδα 60 ειδικευμένων ψυχιάτρων, ψυχολόγων, νευρολόγων και παθολόγων πήγαν στην περιοχή για να στηρίξουν τις οικογένειες και τους φίλους των θυμάτων.

“Εγώ φταίω. Σκότωσα τα παιδιά”

Ο οδηγός της νταλίκας μίλησε τηλεφωνικά στο κανάλι του Alpha και παραδέχτηκε ότι η ευθύνη ήταν δική του. “Έχασα τον έλεγχο της νταλίκας πάνω στη στροφή. Πρέπει να μπήκα στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας. Δεν θυμάμαι τίποτα άλλο. Εγώ φταίω. Σκότωσα τα παιδιά”, είπε. “Θα μπορούσε να είναι η κόρη μου μέσα… Τι να πω στους ανθρώπους, ότι σκότωσα τα παιδιά τους;”.

Το πόρισμα που βγήκε μετά από μερικές μέρες έδειξε ότι ο οδηγός της νταλίκας πήρε με ταχύτητα την στροφή, με αποτέλεσμα το ρυμουλκούμενο όχημα να σηκωθεί στον αέρα από τη μία πλευρά πριν πέσει πάνω στο λεωφορείο. Η νταλίκα ήταν υπερφορτωμένη κατά πέντε τόνους και τα λάστιχά της φθαρμένα.

Όμως, δεν ήταν το μοναδικό τροχαίο με φορτηγό που συνέβη εκείνη τη χρονιά.

Όπως διαπιστώθηκε ο δρόμος δεν πληρούσε καμία από τις προϋποθέσεις ασφαλείας που απαιτεί μια εθνική οδός. Ο δρόμος ήταν στενός, μόνο με μιάμιση λωρίδα ανά κατεύθυνση και με συνεχείς στροφές. Υπήρχε κακή ορατότητα λόγω του φυσικού τοπίου. Το πλάτος της ασφάλτου στο σημείο της κοιλάδας των Τεμπών ήταν 9,5 μέτρα, ενώ σύμφωνα με τους κανόνες ασφαλείας που είχε θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να έχει τουλάχιστον 17,80 μέτρα πλάτος.

Όμως, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΧΩΔΕ, το δυστύχημα έγινε σε ευθύγραμμο τμήμα του δρόμου, το οποίο είχε συντηρηθεί πρόσφατα. Παρ’ όλα αυτά, στο τμήμα αυτό της Εθνικής Οδού, που δεν συμπεριλαμβανόταν στα σημεία-καρμανιόλες, από το 1985 μέχρι το 1993 είχαν σημειωθεί 120 ατυχήματα.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που βγήκε στη δημοσιότητα ήταν ότι το 2003 από τα 1.403 θανατηφόρα δυστυχήματα στη χώρα, στα 379 εμπλέκονταν φορτηγά. Είχαν ελλιπή εκπαίδευση και έκαναν μεγάλα δρομολόγια σε κακούς δρόμους, χωρίς δεύτερο οδηγό για να τους ξεκουράσει.

Η δίκη και οι ποινές

Οι οδηγοί της νταλίκας και του λεωφορείου, καθώς και τέσσερα ακόμη άτομα της εταιρίας που ανήκε η νταλίκα και τα νοβοπάν συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη. Η δίκη έγινε τον Οκτώβριο 2008.

Ο οδηγός της νταλίκας καταδικάστηκε σε 15 χρόνια και τρεις μήνες κάθειρξη με την κατηγορία της κατά συρροήν ανθρωποκτονία με ενσυνείδητη αμέλεια, σωματικές βλάβες κατά συρροή και για διατάραξη συγκοινωνιών με δόλο. Στον ιδιοκτήτη της νταλίκας και υπεύθυνο φόρτωσης και μεταφοράς για την εταιρία ξυλείας στον Έβρο, επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης 14 ετών και τριών μηνών, ενώ στον συνιδιοκτήτη του 11 χρόνια και τρεις μήνες.

Ο οδηγός του λεωφορείου αθωώθηκε, ενώ στους υπόλοιπους που κατηγορούνταν για ενδεχόμενο δόλο επιβλήθηκαν μικρές ποινές, οι οποίες ήταν εξαγοράσιμες.

Οι αποζημιώσεις

Η εταιρεία ως αποζημίωση κατέβαλλε το ποσό των 8.500.000 ευρώ στις οικογένειες των θυμάτων. Όμως, τα χρήματα δεν μπορούσαν να καταλαγιάσουν τον πόνο των γονέων. Για τα επόμενα χρόνια, μέχρι να χτιστούν νέες σήραγγες στα Τέμπη και τον Πλαταμώνα, το σημείο ανατρίχιαζε όποιον περνούσε.

Λουλούδια, γράμματα και πανό θύμιζαν στους οδηγούς ότι σε αυτό το σημείο έγινε ένα από τα μεγαλύτερα τροχαία δυστυχήματα της δεκαετίας.

Στήθηκε επίσης, μια μαρμάρινη πλάκα στη μνήμη των αδικοχαμένων μαθητών, η οποία έγραφε:

«Στο σημείο αυτό, με ευθύνη της πολιτείας και στον βωμό του κέρδους, θυσιάστηκαν οι 21 μαθητές της Α΄ τάξης του Λυκείου Μακροχωρίου Ημαθίας».

Διαβάστε στην “ΜτΧ”: Η βεντέτα που ερήμωσε ένα ολόκληρο χωριό στα Χανιά και ξεκλήρισε οικογένειες. Η αρχή έγινε μετά τον βιασμό και τον φόνο μιας χήρας με τέσσερα παιδιά