“Ο Χορός της Φωτιάς”. Η παράσταση για τον ξεριζωμό των Ποντίων και τον αγώνα τους στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη Άρη Μπινιάρη

Μια διαφορετική παράσταση για τον ξεριζωμό των Ποντίων και τον αγώνα να σταθούν όρθιοι φιλοξενεί το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη. Ο σκηνοθέτης που επεξεργάζεται με μαεστρία το παρελθόν επιστρέφει με ένα δυνατό έργο ενθύμησης μέσα από τη μουσική, την κίνηση και την αναπαράσταση. Πρωταγωνιστούν ο Χρήστος Λούλης και η Ιωάννα Παππά.

Ο αγώνας αντίστασης, απέναντι στην καταστροφική επέλαση του ολοκληρωτισμού, στην περιοχή του Πόντου στις αρχές του 20ού αιώνα, στάθηκε η αφορμή για τον σκηνοθέτη – ηθοποιό να αποδώσει ανάγλυφα μέσα από την παράσταση “Ο Χορός της Φωτιάς” τον διαχρονικό αγώνα για τη μετάβαση από μια κατάσταση σκλαβιάς προς έναν ορίζοντα απελευθέρωσης, μέσα από κείμενα της εποχής, επιστολογραφία, άρθρα εφημερίδων και μαρτυρίες .

Τι απέγιναν όσοι αντιστάθηκαν; Τι απέγιναν όσοι αγωνίστηκαν; Η “Μηχανή του Χρόνου” απευθύνθηκε στο Άρη Μπινιάρη και του έθεσε ερωτήματα για την παράσταση.

– Τι είναι αυτό που σε ώθησε να ασχοληθείς με το ζήτημα των Ποντίων.

“Με συγκλόνισαν όσα συνέβησαν με την εμφάνιση του κινήματος των Νεότουρκων στις αρχές του 1900. Πρόκειται για ένα εθνικιστικό κίνημα που αποφάσισε να δημιουργήσει ένα έθνος, στο οποίο θα ζουν μόνο Τούρκοι μουσουλμάνοι, ξεριζώνοντας και σφάζοντας τους αρχαίους  αυτόχθονες λαούς που υπήρχαν στα μέρη εκείνα (Πόντιοι, Αρμένιοι, Ασσύριοι). Εκτός από τις σφαγές, τις λεηλασίες, τα βασανιστήρια, τους εμπρησμούς οικισμών, οι υπόλοιπες προμελετημένες μέθοδοι εξόντωσης που χρησιμοποίησαν, όπως μαζικοί εκτοπισμοί, πορείες θανάτου, τάγματα εργασίας, κινούμενα στρατόπεδα συγκέντρωσης, μαρτυρούν, για μένα, ένα απερίγραπτο έγκλημα αποτελώντας τη μεγάλη πρόβα για όσα θα επιχειρήσει ο Χίτλερ στη Γερμανία, λίγα χρόνια αργότερα.  Επίσης κάτι ακόμα, που με ώθησε να ασχοληθώ με το ζήτημα των Ποντίων, είναι το γεγονός πως παρόλα τα δεινά που υπέστησαν, κατόρθωσαν να διατηρήσουν τα πολιτισμικά τους στοιχεία, που καθορίζουν κατά πολύ την ταυτότητά τους”.

Διακρίνω, μέσα στους χορούς και τις μουσικές τους, το αρχέτυπο του πολεμιστή, το αρχέτυπο δηλαδή που αντιτάσσεται σε κάθε μορφή άρνησης της ζωής

– Έχεις κάποιο προσωπικό βίωμα ή άλλο ερέθισμα για το θέμα αυτό;

Ένα μέρος της καταγωγής μου είναι από την Μικρά Ασία. Δυστυχώς δεν έμαθα ποτέ από τους δικούς μου τι συνέβη τότε. Σαν να μην ήθελαν να θυμούνται. Προσωπική μου εκτίμηση είναι πως οι Πόντιοι, έθιξαν το ζήτημα και το έφεραν στο προσκήνιο, πολύ πιο έντονα από τους υπόλοιπους Μικρασιάτες.

– Ποια είναι η πιο δυνατή στιγμή στο έργο σου;

Το έργο κινείται δραματουργικά προς την στιγμή που οι διωκόμενοι, εκτοπιζόμενοι, κατατρεγμένοι Πόντιοι αποφασίζουν να αντισταθούν και να ανασύρουν από μέσα τους το αρχέτυπο του πολεμιστή, έτσι ώστε να καταφέρουν να επιβιώσουν. Αυτή η απόφαση με απασχολεί, σε συμβολικό επίπεδο, για τις μικρές ή μεγάλες “μάχες” που χρειάζεται να δώσεις, στην προσωπική σου ζωή, απέναντι σε δυνάμεις που θέλουν να σε “εκτοπίσουν” από το κέντρο σου, από τα όνειρά σου.

– Πώς βλέπεις το έργο σου μέσα από την ενσάρκωση των ρόλων από τους ηθοποιούς που διάλεξες για αυτό;

Στο έργο εμφανίζεται ένας χορός Μνημόνων, που μέσα από το τραγούδι και τον χορό, ανασύρει από την μνήμη και αφηγείται την ιστορία των Ποντίων. Να πούμε εδώ πως στην παράσταση δεν προσδιορίζεται ο χρόνος και ο τόπος των γεγονότων, παρόλο που όλο το κείμενο βασίζεται σε αληθινές μαρτυρίες. Ήθελα να αναδείξω τα πανανθρώπινα χαρακτηριστικά της ιστορίας των Ποντίων, γι’ αυτό έκρινα σκόπιμο να ανάγουμε τα ιστορικά γεγονότα στον χώρο των συμβόλων και των αρχετύπων. Έτσι έχουμε την καρποφόρα γη, τις δογματικές και πένθιμες ορδές, τους εκτοπισμένους, την μάχη, τα βουνά της αντίστασης κοκ.

– Είσαι από τους λίγους σκηνοθέτες – ηθοποιούς που εμπνέεσαι από την ελληνική ιστορία. Πώς διαλέγεις τα θέματα σου και γιατί;

Τόσο στο ” ’21 ” όσο και στο “Ύψωμα 731” αλλά και τώρα στον “Χορό της φωτιάς” το θέμα που θίγω κινείται γύρω από ζητήματα δογματισμού, ιδεολογικού φανατισμού και δυνάμεων που αρνούνται την ζωή. Με απασχολεί τι, τελικά, χρειάζεται ανασύρεις ψυχικά, ώστε να αντισταθείς και να μην επιτρέψεις τον αφανισμό σου.  

Ταυτότητα παράστασης:

Σκηνοθεσία- κείμενο-δραματουργία: Άρης Μπινιάρης

Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα

Σκηνικά: Κωστής Καραντάνης

Μουσική: Φώτης Σιώτας

Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου

Διεύθυνση παραγωγής: Κατερίνα Διακουμοπούλου

Βοηθός σκηνοθέτη: Δώρα Ξαγοράρη

Video artist: Γιώργος Δασκαλόπουλος

Hair & make-up artist: Άννα- Μαρία Προκοπίδου

Βοηθός ενδυματολόγου: Νικόλ Κώτσια

Ηθοποιοί:

Χρήστος Λούλης

Ιωάννα Παππά

Δώρα Ξαγοράρη

Λεωνή Ξεροβάσιλα

Κώστας Σεβδαλής

Γρηγορία Μεθενίτη

Ελένη Μπούκλη

Κατερίνα Δημάτη

Μάνος Πετράκης

Νίκος Τσολερίδης

Ορέστης Χαλκιάς

Μουσικοί:

Μιχάλης Βρέττας: βιολί

Νίκος Μαγνήσαλης: κρουστά

Νίκος Παπαϊωάννου: τσέλο

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη-Πέμπτη-Παρασκευή: 20:30 – Σάββατο: 18:00 & 21:00 – Κυριακή: 19:00

Τιμές εισιτηρίων:  Διακεκριμένη: 30 €- Φοιτητικό-Ανέργων: 25 € | Α’ Ζώνη: 25 € – Φοιτητικό-Ανέργων: 20 € | B’ Ζώνη: 20 € – Φοιτητικό-Ανέργων: 15 € | Γ’ Ζώνη: 15 € – Φοιτητικό-Ανέργων: 10 €

Προπώληση εισιτηρίων: ταμείο Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά : 210 4143 310, www.viva.gr, 2109213310

Ώρες Ταμείου Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά: Δευτέρα: ΑΡΓΕΙ – Τρίτη έως Παρασκευή: 10.00 – 14.00 και 18:00 – 21:00 – Σάββατο: 16.00 – 21.00 – Κυριακή: 16.00 – 20:00