“Ο αόρατος αντίπαλος”. Πώς οι Έλληνες γάζωσαν τους Γερμανούς στη γραμμή Μεταξά. Άγνωστες μαρτυρίες γερμανών στρατιωτών

Απόσπασμα από το βιβλίο του  Κωνσταντίνου Λαγού, «1941 Γερμανική Εισβολή: Η μάχη των οχυρών». Εκδόσεις: Ψυχογιός 

6 Απριλίου 1941, 6 ώρες μετά την γερμανική εισβολή στην Ελλάδα. Ώρα 11:00. Ο ταγματάρχης Γεώργιος Δετοράκης, διοικητής του Λίσσε, από το παρατηρητήριό του εντοπίζει τους πρώτους Γερμανούς να κατευθύνονται στο χωριό Οχυρόν στους πρόποδες του υψώματος του Λίσσε στο Κάτω Νευροκόπι.

Οι Γερμανοί κατάλαβαν ότι θα έπρεπε να δώσουν μάχη και δεν επρόκειτο για ένα “υγιεινό περίπατο” στην ανατολική Μακεδονία όπως είχαν πιστέψει στην έναρξη της εισβολής τους.

Με κάθε προφύλαξη προσέγγισαν το ύψωμα του Λίσσε και άνοιξαν πυρ με αποτέλεσμα να πετύχουν μία αποθήκη καυσίμων του οχυρού. Η ατμόσφαιρα έγινε αποπνικτική ενώ μαύρος καπνός σκέπασε τον ουρανό.

Οι εισβολείς θεώρησαν ότι η επίθεσή τους είχε εξουδετερώσει τους Έλληνες, καθώς δεν υπήρξε καμία αντίδραση από πλευράς τους. Για αυτό και άρχισαν να νιώθουν άνετα και ασφαλείς.

Ένας γερμανός στρατιώτης έγραψε στο ημερολόγιό του: «Η απόκοσμη σιωπή μάς βαραίνει. Κάποιοι αρπάζουν το παγούρι τους το γεμίζουν σ’ ένα ρυάκι που βουίζει και προχωρούν με τους συντρόφους τους στον δρόμο που οδηγεί στο λεκανοπέδιο του Οχυρού. Έχει πνιγηρή ζέστη. Έχουμε γίνει απαθείς. Αυτός είναι ο πόλεμος; Δεν υπάρχουν αντίπαλοι πουθενά. Προχωράμε στον δρόμο σε χαλαρές παρέες». 

Η αλήθεια είναι ότι οι Γερμανοί δεν είχαν προκαλέσει τόσο μεγάλες ζημιές όσο νόμιζαν στο Λίσσε ενώ δεν είχε τραυματιστεί κανένας υπερασπιστής του. Η ισχυρή κατασκευή του οχυρού και το γεγονός ότι ήταν σκαμμένο μέσα σε βράχο το προστάτευαν αποτελεσματικά από τα εχθρικά πυρά. Ο αντισυνταγματάρχης Φρήντριχ Μίλερ, διοικητής του του 105ου Συντάγματος της 72ας Μεραρχίας Πεζικού, ανέφερε ότι ένα τάγμα του ήταν αρκετό για να καταλάβει το χωριό Οχυρόν στους πρόποδες του υψώματος Λίσσε και να αφανίσει τους έλληνες στρατιώτες στην κορυφή του.

Ο ταγματάρχης Δετοράκης, διοικητής του Λίσσε, είχε δώσε εντολή στους στρατιώτες να ανοίξουν πυρ όταν ο εχθρός έφθανε σε απόσταση 800 μέτρων από το οχυρό. Μέχρι τότε ο ελληνικός στρατός τηρούσε απόλυτη σιγή. Όσο περνούσε η ώρα, η απόσταση των δύο αντιπάλων μειωνόταν. Μόλις οι Γερμανοί πάτησαν στη νοητή γραμμή των 800 μέτρων, ο Δετοράκης έδωσε εντολή οι υπερασπιστές του οχυρού να ανοίξουν πυρ με όλα τα όπλα τους, πολυβόλα, όλμους και πυροβόλα.  “Οι χαλαρές παρέες” των γερμανών στρατιωτών αιφνιδιάστηκαν πλήρως από έναν αντίπαλο που δεν μπορούσαν να εντοπίσουν καθώς από την κατασκευή του το οχυρό δεν ξεχώριζε στο λόφο.

Ένας γερμανός στρατιώτης που επιβίωσε διηγείται: “Οι άνδρες έπεφταν νεκροί ή βαριά τραυματισμένοι ο ένας μετά τον άλλο. Ένας τυφώνας φωτιάς ξεκινά. Όλο και μεγαλώνει και σκάει, η γη αναμοχλεύεται μ’ έναν εκρηκτικό θόρυβο. Πιεζόμαστε δυνατά στους πέτρινους τοίχους, βλέπουμε το πυροβολικό εφόδου μας να ανεβαίνει, να σταματά και να ρίχνει βολές. Δεν μπορούμε να δούμε πού…».

Από την άλλη μεριά, ο διοικητής Δετοράκης καταγράφει στην αναφορά του στο ΓΕΣ:

«Η διαταγή πυρός εδόθη. Τα πυρά εξεδηλώθησαν τόσο αιφνιδιαστικά που οι Γερμανοί τα χάσανε. Μέχρι εκείνην την ώραν όλοι τους πίστευαν ότι αντίστασις επί των οχυρών δεν υπήρχε.

Η ευστοχία του πυρός επί της ανθρωπομάζης ταύτης υπήρξε τοιαύτη ώστε επήλθε τελεία σύγχυσις και ανάμειξις των τμημάτων εχόντων μεγάλας απωλείας. Παρά τα φονικά πυρά μας, ο εχθρός, ενισχυθείς δι’ ενός Τάγματος εισέτι, ενεργεί και δευτέραν επίθεσιν κατά του οχυρού Λύσσε, αδίκως όμως θυσιάζει τους άνδρας του, διότι το πυρ των οργάνων του οχυρού είναι συνεχές και αδιαπέραστον, ο δε ενθουσιασμός των μαχητών μου ακράτητος», 

Η γερμανική διοίκησις αιφνιδιασθείσα δεν ήτο δυνατο ν’ αποφύγη, από μίαν τόσο μικράν απόστασιν,

τας φοβεράς απωλείας των οπλιτών της. Ολόκληρον το μέτωπον παρουσιάζει μίαν πραγματική κόλασιν πυρός από τας βολάς των οπλοπολυβόλων, πολυβόλων, τα βλήματα του πυροβολικού και των όλμων.

Όλον το οχυρό ήτο σκεπασμένον από καπνούς.

Ο εχθρός ύστερα από τας τρομακτικάς του απωλείας και διά να ανακουφίση το πεζικό του προωθεί ομάδας πυροβολικού εις το δάσος της Βασιλικής, αι οποίαι βομβαρδίζουν με όλες τας δυνατότητάς των το οχυρόν.

Και ταυτοχρόνως, διά να αναπληρώση τας τρομεράς απωλείας, προωθεί δυνάμεις πεζικού», ανέφερε ο υπολοχαγός Μπιλάλης, υποδιοικητής του Λίσσε.

Στη διάρκεια των τεσσάρων ημερών που κράτησε η Μάχη των Οχυρών (6-10 Απριλίου 1941) οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να κάμψουν την αντίσταση των υπερασπιστών του Λίσσε και των άλλων οχυρών του Κάτω Νευροκοπίου στη Γραμμή Μεταξά . Παραδόθηκαν μόνο μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς και τη συνθηκολόγηση του Τμήματος Στρατιάς Ανατολικής Μακεδονίας.

Οι άνδρες της Βέρμαχτ, τους τίμησαν για την ανδρεία τους, ανακουφισμένοι που οι πολύνεκρες γι’ αυτούς μάχες είχαν λήξει. Ο Διοικητής της 72ας Μεραρχίας, στρατηγός Φραντζ Μάτενκλοτ ζήτησε από τους άνδρες του να γράψουν τις εμπειρίες τους από αυτή την αναμέτρηση και να του τις παραδώσουν. Έτσι σώθηκαν οι μαρτυρίες των συγκεκριμένων γερμανών στρατιωτών δίχως τη γκεμπελική προπαγάνδα, που παρουσίαζε τις νίκες του γερμανικού στρατού ως εύκολα εγχειρήματα υπερανθρώπων. Η αλήθεια ήταν επώδυνη και τη βίωσαν όσοι γερμανοί πολέμησαν εναντίον των ελληνικών οχυρών, δίπλα στα πτώματα των συντρόφων τους, και απέναντι σε έναν αποφασισμένο και αόρατο αντίπαλο.

Με πληροφορίες από το βιβλίο του επιστημονικού μας συνεργάτη, Κωνσταντίνου Λαγού, «1941 Γερμανική Εισβολή: Η μάχη των οχυρών». Εκδόσεις: Ψυχογιός 

Αρχική εικόνα: Wikipedia