“Μην αναπνέετε, δημιουργείτε νέφος”. Το ειρωνικό σύνθημα που ακούστηκε στην χριστουγεννιάτικη Αθήνα του 80. Γιατί το υπουργείο ζητούσε να κλείσουν τα καλοριφέρ;

Λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1980 η ατμόσφαιρα στην Αθήνα ήταν αποπνικτική. Το “σύννεφο του θανάτου” όπως το αποκαλούσε ο Τύπος, είχε κατακλύσει την πρωτεύουσα.

Όσο το νέφος από τα καυσαέρια πύκνωνε, τόσο οι επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων επιδεινώνονταν. Πονοκέφαλος, ζαλάδες και βήχας ταλαιπωρούσαν τους ανθρώπους. Ο αέρας στην πόλη ήταν αιτία να αυξηθούν τα πνευμονολογικά περιστατικά και οι γιατροί να συνδέσουν πολλούς θανάτους με την ρύπανση της ατμόσφαιρας από τα αυτοκίνητα παλιάς τεχνολογίας και τις βιομηχανίες εντός του αστικού ιστού.

Το αποκαλούμενο φωτοχημικό νέφος τα σκέπαζε όλα. Η ρύπανση αυτή εμφανίστηκε σε μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα με κύριο χαρακτηριστικό την συσσώρευση αέριων ρύπων, που προέρχονται κυρίως από τις μηχανές καύσης των βιομηχανιών και των αυτοκινήτων. Κύρια συστατικά του είναι διάφορα οξείδια του αζώτου, το μονοξείδιο του άνθρακα και το όζον. Το φωτοχημικό νέφος δημιουργείται από την ένωση του ηλιακού φωτός με ρύπους που έχουν ελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα. Οι οδηγίες που εξέδωσε με αυστηρό τρόπο το Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών δεν αντιμετώπισαν το πρόβλημα. Χαρακτηριστικά ανέφερε:

“Μην οδηγείτε, προκαλείτε σύννεφο. Μην ανάβετε καλοριφέρ, προκαλείτε σύννεφο”.

Η εκστρατεία κορυφώθηκε τον μήνα Δεκέμβριο όταν η παγωνιά έβαζε σε μαζική λειτουργία τους καυστήρες παλιάς τεχνολογίας στην πόλη. Οι αρχές καλούσαν τους πολίτες να μη λειτουργούν την κεντρική θέρμανση στις πολυκατοικίες. Πολλοί συμμορφώθηκαν από ευσυνειδησία και κάποιοι πειθάρχησαν επειδή φοβήθηκαν τυχόν καταγγελίες από γείτονες. Μπροστά στο έντονο κοινωνικό πρόβλημα του νέφους, αρκετοί πολίτες δεν δίσταζαν να τηλεφωνούν σε εφημερίδες και υπουργεία για να καταγγείλουν διάφορες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Τα καυσαέρια από τα καλοριφέρ ήταν μια πηγή ρύπανσης, αλλά η αυτοκίνηση ήταν το μεγαλύτερο. Το κέντρο της πόλης ασφυκτιούσε από τα πολλά αυτοκίνητα και τα ταξί. Οι πολίτες ειρωνεύονταν την αναποτελεσματική κατάσταση που είχε δημιουργηθεί. Τότε ακούστηκε για πρώτη φορά το σύνθημα “Μην αναπνέετε δημιουργείτε νέφος”.

Στο γιορτινό κέντρο συγκεντρώθηκαν πολίτες για να διαμαρτυρηθούν. Γυναίκες με μαντίλες και άντρες με αντιασφυξιογόνες μάσκες κρατούσαν πλακάτ κατά της ρύπανσης. Το νέφος που απειλούσε την υγεία τους και το σκάνδαλο με τις ορμόνες που βρέθηκαν σε κρέατα ήταν δύο από τα πιο σημαντικά γεγονότα που συγκλόνισαν την Ελλάδα τα Χριστούγεννα του 1980.

Το σκάνδαλο απασχόλησε τη κοινή γνώμη έναν ολόκληρο μήνα. Αποκλείστηκαν οι εξαγωγές των κρεάτων, ενώ δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην κατανάλωση των εγχωρίων. Βγήκαν στους δρόμους και ευχήθηκαν στους αρμοδίους: Καλές γιορτές με ορμόνες και νέφος!

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”: Για ποιον λόγο κάποιες εταιρείες επέβαλαν στους εργαζόμενους να φορούν ξύλινο κράνος; Την αποκαλούσαν μάσκα απομόνωσης και διέθετε σωλήνα οξυγόνου