“Μη φιλονικής ποτέ μετά της συζύγου σου, ακόμη και αν σε προκαλεί”. Ο δεκάλογος του καλού άνδρα κατά τη δεκαετία του 1910, όταν η γυναίκα άρχισε να χειραφετείται

Δεκαετία του 1910. Το “αμπάρωμα” μέσα στο σπίτι ήταν συνηθισμένο φαινόμενο για τις γυναίκες, αλλά και μια πράξη αυταρχισμού. Η διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους είχε ξεκινήσει και σύντομα οι σύζυγοι απέκτησαν περισσότερες ελευθερίες.

Η συντηρητική κοινωνία προσπαθούσε να αλλάξει και όταν ο σύζυγός έλειπε, πολλές χειραφετημένες γυναίκες της εποχής έπαιρναν οι ίδιες τα ηνία του σπιτιού και δεν περιορίζονταν στις οικιακές εργασίες. Διεκδίκησαν και απέκτησαν πρόσβαση στη διασκέδαση, τα νυχτερινά κέντρα και ακολουθούσαν τη μόδα των Παρισίων, όπως την έβλεπαν στα περιοδικά. Από το 1871 έως το 1914, που ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, επικρατούσε η Μπελ Επόκ, η περίοδος της ευρωπαϊκής ιστορίας που χαρακτηρίστηκε για το αισιόδοξο και το ανέμελο πνεύμα. Ήταν μια εποχή εξελίξεων σε όλους τους τομείς της κοινωνίας.

Η ανοικοδόμηση της Αθήνας ήταν εντυπωσιακή. Δεν θύμιζε πια χωριό. Οι γυναίκες απαιτούσαν πλέον εργασιακή ασφάλεια, ισότητα και δικαίωμα ψήφου.

Ο δεκάλογος του καλού συζύγου

Το 1911 η εφημερίδα Σκριπ δημοσίευσε “οδηγίες προς ναυτιλομένους”. Το κείμενο παρουσίαζε τον δεκάλογο του καλού συζύγου. Απεικονίζει τη σχέση ενός ζευγαριού της εποχής, αλλά και τον τρόπο για να κρατηθούν οι ισορροπίες και να μένει ικανοποιημένη η “κυρά” χωρίς να χάσει τον έλεγχο.

1/ Μη φιλονικής ποτέ μετά της συζύγου σου, ακόμη και αν αυτή σε προκαλεί προς τούτο. Ακούε την μόνον και αποφάσιζε μετά δικαιοσύνη άνευ αδυναμίας, αλλά και μετά περισσής τρυφερότητας.

2/ Υπόμενε τας ελαφρότητας της συζύγου σου, μη επιτρέψης όμως να εξελιχθώσιν αυτοί εις υπερβολήν.

3/ Δίδε εις την σύζυγόν σου τα χρήματα, τα οποία αναγκαιούσιν εις αυτήν δια τα έξοδα, αναλόγως των μέσων τα οποία διαθέτεις, αλλά άνευ δυσκολιών και φιλαργυρίας. Μην επιτρέπεις όμως, να εξοδεύωνται περισσότερα του δέοντος.

4/ Επίβλεπε όπως η οικία σου και αι αμφιέσεις της ευρίσκονται εν αρμονίαν προς την κοινωνικήν σου θέσιν.

5/ Μη της επιτρέπεις να έχη πολύ στενάς και εγκαρδίους φίλας, αι οποίαι να υπεισδύσωσιν εν τη κατοικία σου ή εις την οικίαν των οποίων να μεταβαίνη συχνότατα η σύζυγός σου. Και συ, εξάλλου, μη εισάγεις εις τον οίκον σου τους επιστήθιους φίλους σου.

6/ Αι γυναίκες, κατά κανόνα, μισούνε τας εφημερίδας και τα σοβαρά βιβλία. Συ, όμως, διατήρησον το δικαίωμα της αναγνώσεως των εφημερίδων σου, κατά την ώραν του γεύματος και εις την κλίνην σου.

7/ Έχε ένα και μόνον κοιτώνα. Η κοινή συμβίωσις θα αναγκάση την σύζυγόν σου να αισθανθή ότι δεν είναι τόσον ανεξάρτητος, όσο θα ήτο εν ετέρα περιστάσει και ότι η τύχη της έχει εντελώς συνδεθή μετά της ιδικής σου.

8/ Συμπεριφέρσου προς αυτήν πάντοτε μετ’ αγάπης και ευγενείας και συμβουλεύσου αυτήν πάντοτε εις πάσαν οικογενειακήν υπόθεσιν. Μη της αποκρύπτης τα εκ της ζωής σου, δια να έχης το δικαίωμα ν’ απαιτής παρ’ αυτής το ίδιον.

9/ Άφηνε την σύζυγόν σου κυρίαρχον εις την εσωτερικήν διοίκησιν της οικίας σου, πάντοτε όμως υπό την προστασίαν σου.

10/ Σέβου τον πεθερόν σου και την… πεθεράν σου, όπως η σύζυγός σου οφείλει να σέβηται τους γονείς σου. Εις τον οίκον σου όμως, τα πάντα θα κανονίζονται από συμφώνου μόνον μετά της συζύγου σου”.

Η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ άρχισε να εκδίδεται στις 22 Αυγούστου του 1893. Είχε πάντα για εξώφυλλο μια γελοιογραφία. Από το 1895 έως το τέλος της κυκλοφορίας της το 1930, είχε μετατραπεί σε εφημερίδα ειδήσεων και πολιτικής με φιλοβασιλικό χαρακτήρα. Ωστόσο, δεν έλειπαν τα σατυρικά κείμενα.

Αντλήθηκε υλικό από το βιβλίο του Θωμά Σιταρά “Ξεφυλλίζοντας παλιές εφημερίδες. Τα καλύτερα της παλιάς Αθήνας”, Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ.

Αρχική φωτογραφία από wikipedia: Auguste Renoir, Bal du moulin de la Galette, 1876, oil on canvas, 131 × 175 cm, Musée d’Orsay

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Όταν δεν υπήρχαν καλές νύφες, άλλα καλές προίκες. Ο θεσμός καταργήθηκε το 1983