Στις αρχές του 20ου αιώνα η φυματίωση θέριζε την Ελλάδα. Εκατοντάδες οικογένειες ξεκληρίζονταν από τη μολυσματική ασθένεια. Ήταν από τις πρώτες αιτίες θανάτου.
Παρόλο που η ασθένεια δεν έκανε διακρίσεις σε πλούσιους και φτωχούς, οι άθλιες συνθήκες ζωής των χαμηλότερων εισοδηματικά στρωμάτων καθυστερούσε τη διάγνωση, αλλά και τη φροντίδα του ασθενή, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν πιο γρήγορα. Τα πράγματα επιδεινώθηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής με την πείνα, τις κακουχίες και την έλλειψη κρατικής μέριμνας για τη δημόσια υγεία.
Ο ρεμπέτης Στέλιος Περπινιάδης που τραγούδησε το “Λιώνει το κορμί μου λιώνει” που αναφέρεται στη νόσο
Η μάστιγα της φυματίωσης δεν γινόταν να μην τραγουδηθεί από τους ρεμπέτες της εποχής. Στα τραγούδια τους μιλούσαν για την καθημερινή ζωή, την αγάπη, την ξενιτειά, την παρανομία, αλλά και την αρρώστια, τον θάνατο και τον καημό. Όμως, καμία άλλη νόσος δεν τραγουδήθηκε όσο η φυματίωση. Αποτύπωναν τον πόνο που ένιωθαν για τον χαμό αγαπημένων προσώπων.
Ο Καρίπης, ο Ατρατίδης, ο Φραγκούλης, ο Νταλγκάς, η Εσκενάζυ, ο Κασιμάτης, ο Ρούκουνας, ο Παγιουμτζής και ο Περπινιάδης είναι μερικοί από τους ρεμπέτες που τραγούδησαν για τη νόσο.
Δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ το όνομα της ασθένειας. Την αντικαθιστούσαν με πιο λαϊκές λέξεις όπως φθίση, χτικιό, σαράκι, μαράζι, μεράκι και βάσανο.
εγώ δε θα ‘μουν δυστυχής αμάν αμάν και ευτυχής θα ζούσα“, έλεγε το τραγούδι του Στέλιου Κερομύτη: “Εάν δεν ήσουν φθισικιά” του 1937.
Μαράζωσα μανούλα μου και σαν κεράκι λιώνω
και βότανα δεν βρίσκονται για τον δικό μου πόνο
Μανούλα βήχω και πονώ και σπαρταρώ σαν ψάρι
κάποια βραδιά στην κλίνη μου ο χάρος θα με πάρει
Παρόλο που δεν ήξεραν τη θεραπεία, αναγνώριζαν τα συμπτώματα. Μιλούσαν για πόνο, έντονο βήχα, αιμόπτυση, αδυναμία και σταδιακή αποστέωση του σώματός τους. Πολλοί ασθενείς μεταφέρονταν στα σανατόρια, τα οποία αναφέρονται εμμέσως στα ρεμπέτικα τραγούδια. Τα χαρακτηρίζουν ως μέρη με πεύκα, έλατα και ψηλά βουνά.
Το 1946, η ανάπτυξη του αντιβιοτικού της στρεπτομυκίνης έκανε δυνατή την θεραπεία της φυματίωσης. Πριν από την εφεύρεση αυτή, η μοναδική θεραπεία ήταν ο αποκλεισμός στα σανατόρια. Δείτε το σανατόριο Πεντέλης
“Μες της Πεντέλης τα βουνά, στα πεύκα τριγυρίζω, τον Χάρο ψάχνω για να βρω μανούλα μου”, τραγουδούσε ο Στράτος Παγιουμτζής και πιθανότατα αναφέρεται στο Σανατόριο της Πεντέλης. Από το 1946 έως το 1960 τα αντιφυματικά φάρμακα άλλαξαν σταδιακά την πορεία της νόσου. Από τη στιγμή που βρέθηκε το “γιατρικό”, οι θάνατοι από την ασθένεια μειώθηκαν. Μαζί τους και τα τραγούδια για τη φυματίωση.
Ακούστε το “Φθισικό κορίτσι” της “βασίλισσας του ρεμπέτικου” Ρόζας Εσκενάζυ που κυκλοφόρησε το 1932 σε σύνθεση και στίχους Κώστα Σκαρβέλη:
Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Ρόζα Εσκενάζυ. Η «βασίλισσα του ρεμπέτικου» που παράτησε το παιδί της για να κάνει καριέρα. Στη διάρκεια της κατοχής έσωσε την οικογένεια της από τους Ναζί, χάρη στη σχέση της με γερμανό αξιωματικό
Ειδήσεις σήμερα:
- Ο Μητσοτάκης διέγραψε από τη ΝΔ τον Αντώνη Σαμαρά. Τι του καταλογίζει o πρωθυπουργός. Η απάντηση Σαμαρά
- Η έκκληση του επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα. Σε εξέλιξη η διάσκεψη COP29. Τι αναφέρει
- Συνεχίζονται και κορυφώνονται αύριο οι εκδηλώσεις για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr