“Και αν συνεργάστηκα με τους Γερμανούς το έκανα για το καλό της πατρίδος”. Φον Γιοσμάς, ο δοσίλογος που καταδικάστηκε σε θάνατο και απελευθερώθηκε με βασιλικό διάταγμα

Ο Γιοσμάς πέρασε στην ελληνική ιστορία με το γερμανικό χαϊδευτικό του, “Φον Γιοσμάς”. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ξενοφών Γιοσμάς και κατά την διάρκεια της κατοχής υπηρέτησε σε διάφορες προδοτικές ομάδες.

Βρέθηκε στον αποκαλούμενο φιλοναζιστικό  “Εθνικό Ελληνικό Στρατό” αλλά και ως ανθυπολοχαγός στο δολοφονικό τάγμα του απότακτου Γεωργίου Πούλου που έκανε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Μακεδονία στο πλευρό των Γερμανών. Το 1943 σε συνεργασία με την γερμανική Μυστική Αστυνομία Στρατού (Geheime Feldpolizei, GFP), οργάνωσε τις «Αντικομμουνιστικές Ομάδες Ασφαλείας» και στη συνέχεια εντάχθηκε ως Καπετάν Παρμενίων στην «Εθνική Αντικομμουνιστική Οργάνωση Κατερίνης, Πιερίων και Ολύμπου» (ΕΑΟ). Το καλοκαίρι του 1944 υπό την πίεση του ΕΛΑΣ μετακινήθηκε στην Θεσσαλονίκη όπου διηύθυνε το Γραφείο Τύπου και Προπαγάνδας του ΕΕΣ.

Μετά την κατάρρευση των Γερμανών έφυγε μαζί τους και βρήκε καταφύγιο αρχικά στη Βιέννη, όπου συμμετείχε στην τελευταία κατοχική κυβέρνηση του Τσιρονίκου ως υπουργός Προπαγάνδας. Για τη συνεργασία του με τον εχθρό καταδικάστηκε ερήμην εις θάνατον. Γυρίζοντας στην Ελλάδα το 1947 συνελήφθη και φυλακίστηκε. Με διάταγμα της 7ης Απριλίου 1950 ο βασιλιάς Παύλος του απένειμε χάρη. Η θανατική ποινή μετατράπηκε σε πρόσκαιρα δεσμά 20 ετών. Στα μέσα Νοεμβρίου 1950 το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων αποφάσισε τη συγχώνευση των έως τότε ποινών που του είχαν επιβληθεί και τελικά ο Γιοσμάς αφέθηκε ελεύθερος από τις φυλακές Επταπυργίου Θεσσαλονίκης στις 8 Ιουνίου 1952, έχοντας μείνει στη φυλακή για συνολικά πέντε χρόνια!

Και αν συνεργάστηκα με τους Γερμανούς το έκανα για το καλό της πατρίδος… Τους Γερμανούς τους αγαπούσα και αυτοί με θεωρούσαν τον υπ’αριθμ. 1 τίμιον Έλληνα.

(Ξενοφών Γιοσμάς, στην απολογία του για την υπόθεση Λαμπράκη)

Ο Γιοσμάς ο εθνικόφρων

Ο Γιοσμάς μετά την απελευθέρωσή του δεν εξαφανίστηκε. Εκμεταλεύτηκε το εμφυλιοπολεμικό κλίμα και με το “προσόν” του γνήσιου αντικομμουνιστή πήρε την σφραγίδα του εθνικόφρονα και  άνοιξε εκ νέου τα φτερά του. Το 1953, επί κυβέρνησης Παπάγου, διορίστηκε από τη Νομαρχία Θεσσαλονίκης πρόεδρος της σχολικής εφορείας του 24ου Δημοτικού Σχολείου Τούμπας όπου υπηρέτησε για 8 χρόνια. Από τον Ιούνιο του 1958 ως τον Δεκέμβριο του 1962 ο Γιοσμάς εξέδιδε τη μηνιαία εφημερίδα «Εξόρμησις των Ελλήνων», χρηματοδοτούμενη από κονδύλια της ΚΥΠ και του υπουργείου Βορείου Ελλάδος. Στη συνέχεια δραστηριοποιήθηκε σε Οικοδομικό Συνεταιρισμό που διεκδικούσε οικόπεδα με μοναδικό κριτήριο την «εθνικοφροσύνη» των μελών του.

Στη δεκαετία του ’60 υπήρξε ιδρυτής και ηγέτης της παρακρατικής οργάνωσης “Σύνδεσμος Αγωνιστών και Θυμάτων Εθνικής Αντιστάσεως Βορείου Ελλάδος”. Είχε καταφέρει να στρατολογήσει αρκετούς τυχοδιώκτες και να συσπειρώσει γύρω του τους δοσίλογους του τάγματος Πούλου.  Είχε ορμητήριο μια ταβέρνα με το ταιριαστό όνομα “Τα έξι γουρουνάκια”. Έμβλημα του συνδέσμου ήταν ο γερμανικός Σιδηρούς Σταυρός. Το ίδιο έμβλημα έφερε και η εφημερίδα που εξέδιδε.

Ο Γιοσμάς υπήρξε συνεργάτης των αρχών ασφαλείας της Θεσσαλονίκης και προσωπικός φίλος του στρατηγού Κωνσταντίνου Μήτσου, γενικού επιθεωρητή Χωροφυλακής Βορείου Ελλάδος. Τα μέλη του συνδέσμου προμηθεύονταν με ταυτότητες που τους εξασφάλιζαν προνομιακή μεταχείριση.Πήγαιναν με περιβραχιόνια σε συνδικαλιστικές συγκεντρώσεις για να εκφοβίσουν τους συγκεντρωμένους, ενώ το 1963 επιστρατεύτηκαν από τη Χωροφυλακή για να “προστατέψουν” τον προέδρο της Γαλλίας Σαρλ ντε Γκωλ  κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Θεσσαλονίκη.

Η εμπλοκή του στην δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη  

Στις 22 Μαΐου 1963 δολοφονήθηκε ο βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης από τον Σπύρο Γκοτζαμάνη και τον Μανώλη Εμμανουηλίδη. Ο Γκοτζαμάνης ήταν μέλος του Συνδέσμου του Γιοσμά. Άλλα μέλη του Συνδέσμου τραυμάτισαν τον βουλευτή Γιώργο Τσαρουχά. Ο Γιοσμάς κατηγορήθηκε για ηθική αυτουργία εκ προθέσεως στη δολοφονία του Λαμπράκη και επικίνδυνη σωματική βλάβη εις βάρος του Τσαρουχά. Προφυλακίστηκε με εντολή του ανακριτή Χρήστου Σαρτζετάκη. Μιλώντας γι αυτόν ο εισαγγελέας εφετών Παύλος Δελαπόρτας, ανέφερε χαρακτηριστικά: 

Αυτός, ο όχι απλώς ξένος προς πάσαν εθνικήν αντίστασιν, αλλ’ ο πολεμήσας λυσσαλέως μετά των Γερμανών πάσαν εθνικήν αντίστασιν, μετουσιούται ακόπως και ανεμποδίστως εις αγωνιστήν εθνικής αντιστάσεως

Ο Σύνδεσμος του Γιοσμά διαλύθηκε μαζί με άλλες παρακρατικές οργανώσεις από την κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου το 1964. Πέθανε από εγκεφαλικό στις 14 Ιανουαρίου 1975, σε ηλικία 69 ετών.Τελικά δεν καταδικάστηκε για ηθική αυτουργία αλλά για διατάραξη της κοινής ειρήνης με ποινή ενός έτους. Δικηγόρος του ήταν ο υπουργός Προεδρίας της ΕΡΕ Τάκος Μακρής.

Ο γιος του, Αλέξανδρος Γιοσμάς, υπήρξε υποψήφιος βουλευτής Ροδόπης με το ψηφοδέλτιο του ΛΑΟΣ το 2007, ενώ σήμερα δηλώνει υποστηρικτής της Χρυσής Αυγής. Σε πρόσφατη συνέντευξη στην Deutsche Welle δηλώνει υπερήφανος για το έργο του πατέρα του τον οποίο θεωρεί μεγάλο πατριώτη γιατί εξόντωνε τους κομμουνιστές.

Στην ερώτηση της δημοσιογράφου Μαρία Ρηγούτσου πώς είναι δυνατόν να μην λυπάται για τον πόνο που προξένησε ο πατέρας του με τα περιβόητα Τάγματα Θανάτου, όπως τα αποκαλεί ο ίδιος ο Αλέξανδρος Γιοσμάς, δεν διστάζει να πει:

«Ευτυχώς που πολέμησε ο Γιοσμάς τα κομμούνια, διαφορετικά θα ήμασταν στο Σύμφωνο Βαρσοβίας από το 1944. Οι εθνικιστές εδώ πολέμησαν τα κομμούνια που σφάζανε ελληνικό λαό… Ο πατέρας μου ήταν οπλαρχηγός της Εθνικής Αντιστάσεως, τελεία και παύλα. Αν δεν ήταν ο πατέρας μου και κάποιοι άλλοι πατεράδες… Με το όνομα Παρμενίων έδρασε ο πατέρας μου και τους άλλαξε τα φώτα. Αν δεν ήταν ο Πούλος, ο Τσολάκογλου και όλοι αυτοί θα ήμασταν στο Σύμφωνο Βαρσοβίας μέχρι το 1989 που έπεσε το ανατολικό Μπλοκ».