“Η ζωή είναι σαν τη μπάλα του φλίπερ, έχει πολλές καραμπόλες”. Το πρώτο Μουσείο Φλίπερ στην Αθήνα. Ακόμη και οι Ρομά έφερναν παλιά παιχνίδια (βίντεο)

Έβαζες το κέρμα στην υποδοχή, πατούσες το start και τραβούσες τον μοχλό.

Η μικρή μεταλλική μπάλα εκτοξευόταν και τότε άρχιζε το παιχνίδι.

Παρά τα κουνήματα και τα χτυπήματα του φλίπερ, σύντομα η μπάλα ξέφευγε από τον έλεγχο και έπεφτε μέσα στην τρύπα.

Όμως, δύσκολα κάποιος σταματούσε στον έναν γύρο.

Το ένα κέρμα υποδεχόταν το άλλο  μέχρι που το χαρτζιλίκι “έκανε φτερά”.

Το μουσείο φλίπερ στήθηκε μέσα σε διάστημα ενός έτους.

Κατά τη δεκαετία του ’70 τα σφαιριστήρια, και μετά ’80 και ’90 τα “ουφάδικα” ήταν γεμάτα με μαθητές, παρόλο που στην είσοδο υπήρχε πινακίδα που έγραφε “απαγορεύεται η είσοδος σε ανηλίκους κάτω των 17 ετών”.

Η αστυνομία σπάνια έκανε ελέγχους και συνήθως, κάποιος “μιλημένος”, ειδοποιούσε από πριν τον μαγαζάτορα για να διώξει τους ανήλικους.

Πολλοί εκεί έκαναν το πρώτο τους τσιγάρο. Το πρώτο σοβαρό καυγά και σίγουρα ζυμώθηκαν με τους φίλους τους μιλώντας για τα πάντα:

Από ποδόσφαιρο μέχρι πολιτική καθώς ήταν η εποχή που πολλοί ήταν οργανωμένοι σε κομματικές νεολαίες.

Εκεί κάνανε κοπάνες από το φροντιστήριο, συνήθως των αγγλικών, και αναπόφευκτα εκεί κατέθεταν το χαρτζιλίκι τους.

Πολλά φλερτ δεν υπήρχαν καθώς ο χώρος ήταν ανδροκρατούμενος.

Τα φλιπεράκια πάντως ήταν στο κέντρο της διασκέδασης και όποιος γνώριζε τα κόλπα, εκτός από “δάσκαλος”, ήθελε λιγότερα “coin”.

Το μουσείο λειτουργεί στην οδό Μακρή και Διονυσίου Αεροπαγείτου στην Ακρόπολη.

Σήμερα, οι περισσότεροι νέοι γνώρισαν το φλίπερ μέσα από ηλεκτρονικό παιχνίδι στα Windows XP. Τα πραγματικά φλίπερ ξεχάστηκαν και έγιναν ένα κομμάτι της ιστορίας, μέχρι που ο Πάνος Μπιτάρχας, άνοιξε το πρώτο μουσείο φλίπερ στη χώρα.

Το μουσείο λειτουργεί στην οδό Μακρή και Διονυσίου Αεροπαγείτου στην Ακρόπολη, εκεί που κάποτε ήταν το κέντρο “Μέδουσα”, όπου ο Γιώργος Μαρίνος διασκέδαζε τον κόσμο με τα σόου του.

Όμως, τα φλίπερ δεν είναι μουσειακά εκθέματα του τύπου “βλέπετε αλλά μην αγγίζετε”. Οι επισκέπτες μπορούν να τα αγγίξουν και να παίξουν για ώρες.

Η αναζήτηση του “κρυμμένου θησαυρού”

Η ιστορία του μουσείου με τα φλίπερ ξεκίνησε όταν μια μέρα η σύζυγος του Πάνου Μπιτάρχα του έκανε δώρο ένα φλίπερ.

Σε μια στιγμή έγινε και πάλι παιδί. Μέχρι τότε έφτιαχνε φωτοβολταϊκά πάρκα ανανεώσιμης πηγής ενέργειας σε όλον τον κόσμο,

αλλά αποφάσισε να αλλάξει επάγγελμα.

Δημιούργησε ένα χώρο που έκανε τους μεγαλύτερους να θυμηθούν τα νιάτα τους και τους νέους να ξεφύγουν από την εικονική πραγματικότητα.

Έψαξε για τα φλίπερ σε όλη την Ελλάδα. Βρήκε μηχανήματα κλεισμένα σε αποθήκες παλιών καταστημάτων, σπίτια, υπόγεια ακόμη και στα σκουπίδια. Αναζήτησε ιδιοκτήτες παλιών “ουφάδικων”, συλλέκτες και όσους είχαν ένα φλιπερα στο σπίτι τους, με τον ίδιοι τρόπου που το απέκτησε και αυτός. Η είδηση ότι στήνεται το πρώτο μουσείο φλίπερ στην Ελλάδα, μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα.

Έτσι, ένα φλίπερ με κεντρικό θέμα τους Rolling Stones, το πήγαν μόνοι τους Ρομά, που έμαθαν για τον χώρο, το βρήκαν στο σκουπίδια και το  μετέφεραν στο Μουσείο.

“Ένα σύγχρονο ουφάδικο” στην καρδιά της Αθήνας.

Πολλά από τα φλίπερ που βρήκαν, ήταν σε κακή κατάσταση. Ήταν ταλαιπωρημένα και κακομεταχειρισμένα με κολλημένα αυτοκόλλητα. Κάποιοι τα χρησιμοποιούσαν ακόμη και ως τραπέζια για να ακουμπάνε πράγματα. “Το 80% ήταν σε πάρα πολύ κακή κατάσταση. Ήταν σάπια, χαλασμένα, παρατημένα κλεισμένα σε αποθήκες 20 μπορεί και 30 χρόνια. Πήραν νερά. Δεν γίνεται να μην χαλάσουν. Εμείς τα επαναφέραμε στη ζωή” εξήγησε στην Μηχανή του Χρόνου ο ιδιοκτήτης του μουσείου, Πάνος Μπιτάρχας.

Σιγά σιγά με τη βοήθεια της ομάδας του τα συγκέντρωσε, τα φρόντισε και τα έκανε πλήρως λειτουργικά. Μέσα σε διάστημα ενός έτους ο χώρος είχε στηθεί. Περισσότερα από 100 πολύχρωμα φλίπερ παραταγμένα σε σειρές με τα εκατοντάδες φωτάκια τους να αναβοσβήνουν και τους αναλογικούς τους ήχους δημιούργησαν “ένα σύγχρονο ουφάδικο”, χωρίς όμως τα τσιγάρα και τα κέρματα.

Δείτε το βίντεο της Μηχανής του Χρόνου για το Μουσείο Φλίπερ στο κέντρο της Αθήνας:

Με τη βοήθεια της ομάδας του συγκέντρωσε τα ξεχασμένα φλίπερ, τα φρόντισε και τα έκανε πλήρως λειτουργικά

Τα φλίπερ με ιστορία

Το κάθε φλίπερ έχει τη δική του ιδιαίτερη ιστορία. Το πιο παλιό είναι το Satellite που σημαίνει δορυφόρος και κατασκευάστηκε το 1958 προς τιμήν των μαϊμούδων που στέλνονταν ως πειραματόζωα με δορυφόρο στο διάστημα, ώστε να εξεταστούν οι ενδεχόμενες βιολογικές επιδράσεις στον οργανισμό του ανθρώπου. Οι περισσότερες από αυτές πέθαναν κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Το πιο ακριβό κομμάτι του Μουσείου Φλίπερ είναι το χρυσό Addams Family που χρονολογείται από το 1994. Ήταν μια συλλεκτική παρτίδα και είχαν κυκλοφορήσει μόλις 1000 κομμάτια σε όλον τον κόσμο. Σήμερα έχουν επιζήσει μόλις τα 118.

Ένα παιχνίδι χωρίς game over

Ο Πάνος Μπιτάρχας αποφάσισε να αφαιρέσει τον κερματοδέκτη και να απομακρύνει το παιχνίδι από την έννοια του τζόγου.

“Ο κερματοδέκτης ήταν το μεγαλύτερο ταμπού σε όλη την ιστορία. Ο κερματοδέκτης για μένα είναι τζόγος. Όταν έπαιζα μικρός, προσπαθούσα να μη χάσω το κέρμα μου και όχι να παίξω τεχνικά το φλίπερ” ανέφερε.

Από τη στιγμή που οι παίκτες δεν χρειαζόταν να ψάξουν στις τσέπες τους ψιλά για να παίξουν ακόμη έναν γύρο, άλλαξε όλη η ψυχολογία τους.

“Από τη στιγμή που βγήκε ο κερματοδέκτης, αν παρατηρήσετε τους ανθρώπους εδώ μέσα η ψυχολογία τους είναι εντελώς διαφορετική. Κανείς δεν κλωτσάει. Κανείς δεν βρίζει το μηχάνημα. Κανείς δεν είναι έντονος. Όλοι κάνουν πλάκα. Η αίσθηση είναι εντελώς διαφορετική. Ουσιαστικά δεν υπάρχει game over.” συνέχισε.

Άλλωστε, ο κερματοδέκτης ήταν ο λόγος που μέχρι τη δεκαετία του 70, τα φλίπερ θεωρούνταν παράνομα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι αμερικανικές αρχές υποστήριζαν ότι πρόκειται για τζόγο.

“Τα φλίπερ δαιμονοποιήθηκαν πάρα πολύ. Τα θεωρούσαν μηχανήματα τζόγου που τρώγανε το χαρτζιλίκι των παιδιών. Όχι μόνο απαγορεύτηκαν, αλλά πολλά καταστράφηκαν. Τα σπάγανε σε χωματερές. Για αυτό δεν διασώζονται πολλά φλίπερ της δεκαετίας του 60. Δεν υπάρχουν” εξήγησε ο Πάνος Μπιτάρχας στη Μηχανή του Χρόνου.

Τα φλίπερ στην Αμερική νομιμοποιήθηκαν τη δεκαετία του 70, όταν ο Ρότζερ Σαρπ, ένας εκδότης και δεξιοτέχνης του παιχνιδιού έπαιζε επί τρεις ώρες φλίπερ ενώπιον του αμερικανικού δικαστηρίου και απέδειξε ότι δεν είναι ένα τυχερό παιχνίδι, αλλά ένα τεχνικό παιχνίδι ικανοτήτων.

Στην Ελλάδα τα φλίπερ απαγορεύτηκαν πολλά χρόνια αργότερα. Πολλά μαγαζιά τα χρησιμοποιούσαν ως βιτρίνα για να κρύβουν από πίσω φρουτάκια.

Το 2002 σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης του τζόγου, βγήκε ο νόμος Χριστοδουλάκη, του τότε Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος απαγόρευε δια ροπάλου τα φρουτάκια, αλλά και κάθε άλλο “μηχανικό, ηλεκτρικό, ηλεκτρομηχανικό και ηλεκτρονικό παιχνίδι”. Έτσι, όσα φλίπερ είχαν απομείνει, κρύφτηκαν.

Στα φλιπεράδικα και τα ουφάδικα σύχναζε “η καλώς λεγόμενη αλητεία”.

Ένα παιχνίδι για όλους

Στα φλιπεράδικα και τα ουφάδικα σύχναζε “η καλώς λεγόμενη αλητεία”.

 “Οι γονείς μας κυνηγάνε να μην πηγαίνουμε. Ο πατέρας μου το έλεγε με καμάρι:  “Εγώ δεν έχω μπει ποτέ μέσα σε τέτοιο μέρος”, λες και πηγαίναμε στον Κορυδαλλό” ανέφερε ο Πάνος Μπιτάρχας.

Όμως, αυτό το περιβάλλον δεν θεωρούνταν αξιοπρεπές για μια γυναίκα. Έτσι, σπάνια έβλεπε κανείς κορίτσια στα ουφάδικα.

Στο Μουσείο Φλίπερ όμως, σταμάτησε να είναι ταμπού και άνοιξε τις πόρτες του σε όλους, ανάμεσά τους και γυναίκες που ήθελαν πάντα να δοκιμάσουν, αλλά παλιά δεν τολμούσαν.

Τα κόλπα

Ο ιδιοκτήτης του μουσείου Πάνος Μπίταρχας θυμήθηκε και διηγήθηκε στην Μηχανή του Χρόνου κάποια από τα κόλπα των παικτών όχι μόνο για να μην χάνουν τον γύρο, αλλά και για να μην χάνουν χρήματα.

Το πιο κλασικό κόλπο ήταν ότι “ψάρευαν” με μπετονιά τον κερματοδέκτη, ώστε να μην χρειάζεται να βάζουν συνεχώς κέρματα.

Τα υπόλοιπα κόλπα ήταν πάνω στο παιχνίδι. Ένα από αυτά ήταν το κούνημα του φλίπερ αριστερά δεξιά για να αλλάξει η διεύθυνση της μπάλας.

Βέβαια, και αυτό είχε κάποιο όριο. Αν κάποιος το παράκανε με το κούνημα του φλίπερ, έκανε τιλτ, δηλαδή έσβηνε το παιχνίδι.

“Τα κουνούσαν πολύ γιατί ήθελαν να κλέψουν ουσιαστικά το παιχνίδι. Τα σηκώνανε πάνω, τα κούναγανε. Μέσα στο μηχάνημα υπήρχε ένα πολύ μικρό αντίβαρο, το οποίο όταν το παιχνίδι δεχόταν “χτυπήματα” ακουμπούσε ένα καμπανάκι, δημιουργούνταν κύκλωμα και έκανε τιλτ”.

Τα μηχανήματα του μουσείου δεν κάνουν τιλτ, γιατί δεν χρειάζεται να κάνουν. Είναι εκεί για να κάνουν τον κόσμο να περάσει καλά και όχι να του πάρουν τα ψιλά.

Εκτός όμως, από τη διασκέδαση, τα φλίπερ δίνουν και ένα σημαντικό μήνυμα. Όπως είπε ο ιδιοκτήτης του μουσείου: “Η ζωή είναι σαν το φλίπερ. Εμείς είμαστε η μπάλα. Ξεκινάμε με στόχο να καταλήξουμε κάπου, αλλά στο ενδιάμεσο κάνουμε μερικές καραμπόλες και βρισκόμαστε αλλού απ’ ότι υπολογίζαμε”.

Κείμενο: Αργυρώ Σαμιώτη

Διαβάστε στην “ΜτΧ”: Τα αφροδίσια νοσήματα στις αρχές του 20ου αι.μέσα από τα κέρινα ομοιώματα του νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός». Οι πρώτοι ασθενείς ήταν πόρνες και τραυματίες των βαλκανικών πολέμων. Προσοχή σκληρές εικόνες