“Η Κυρία με το Φανάρι”. Η γυναίκα που άλλαξε τη νοσηλεία των ανδρών στα πεδία της μάχης. Η Φλόρενς Νάιτινγκέϊλ τα έβαλε με αδιάφορους αξιωματικούς και ανίκανους γραφειοκράτες

Η Φλόρενς Νάιτινγκέϊλ ήταν μία μεταρρυθμιστής του νοσηλευτικού επαγγέλματος και σκληρή τιμωρός του διοικητικού λήθαργου και παραλογισμού. Την εποχή που οι γυναίκες κάθονταν σπίτι τους αυτή τολμούσε να υψώνει τη φωνή της σε παρασημοφορημένους στρατιωτικούς και να απαιτεί λύσεις και όχι δικαιολογίες. Έδρασε στον Κριμαικό πόλεμο και έσωσε πολλούς στρατιώτες που είχαν αφεθεί στην τύχη τους.

Το νοσοκομείο στο οποίο είχε τη βάση της η μις Νάιτινγκέϊλ βρισκόταν στο Σκούταρι, ένα προάστιο της Κωνσταντινουπόλεως στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου στο οποίο μεταφέρονταν πολλοί άρρωστοι και τραυματίες περίπου 200 μίλια πέρα από τη Μαύρη Θάλασσα, απόσταση που χρειαζόταν περίπου τέσσερις μέρες για να καλυφθεί ενώ σε περιπτώσεις κακοκαιρίας δύο ή τρεις εβδομάδες.

Η Φλόρενς Νάιτινγκέϊλ δεν είχε την εικόνα της φιλεύσπλαχνης αγίας και αλίμονο σε όποιον αδιαφορούσε για τα καθήκοντά του ή αντιμετώπιζε με χαλαρότητα τη δουλειά του. Τραυματίες αξιωματικοί απογοητεύονταν βλέποντας την να διασχίζει τους διαδρόμους προσπερνώντας τους, βιαστική, χωρίς να τους λέει ούτε μία λέξη απορροφημένη στα προβλήματά της.

Όμως εργαζόταν με αστείρευτη επιμονή και η κριτική της ήταν οξεία σε όσους δεν βοηθούσαν να επιλυθούν τα τρομερά προβλήματα των νοσοκομείων.

Είχε να αντιπαλέψει την τρομερή γραφειοκρατία, τις χαμηλές προσδοκίες των νοσηλευτών, που οι περισσότεροι ήταν ανεκπαίδευτοι, αδέξιοι και κατά τη γνώμη της αναίσθητοι απέναντι στα βάσανα των τραυματιών.

Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει

Συνήθως οι στρατιωτικές αρχές και η Νάιτινγκέϊλ βρίσκονταν σε διαρκή ρήξη. Στο Σκούταρι ήταν έξαλλη διότι έπρεπε να αντιμετωπίζει την απερίγραπτη βρωμιά και αθλιότητα που επικρατούσε στο νοσοκομείο της και τη σχεδόν απόλυτη έλλειψη των βασικών υλικών για τη νοσηλεία των στρατιωτών.

Ήταν σοκαρισμένη από την απίστευτη ανικανότητα και αδιαφορία που επικρατούσε τόσο στην Υπηρεσία Πολέμου όσο και στο στρατιωτικό Ιατρικό συμβούλιο, που διαχειριζόταν τα νοσοκομεία στα πεδία μάχης.

Ωστόσο δεν έχανε την αυτοκυριαρχία της και χωρίς ούτε καν να υψώσει τη φωνή της η Φλόρενς Νάιτινγκέϊλ κατάφερε μόνη της να φέρει την επανάσταση στην οργάνωση των στρατιωτικών νοσοκομείων.

Ανηλεής βομβάρδισε τους ανωτέρους της στην Βρετανία με επιστολές,  μεταθέτοντας τα προβλήματα στις πλάτες τους ενώ φρόντιζε να μην τις αγνοήσουν. Τους ενοχλούσε τόσο συχνά ώστε έφτασαν στο σημείο να τρέμουν και μόνο στο άκουσμα του ονόματός της.

Εξουθένωσε τον εαυτό της για να αναμορφώσει το σύστημα υγείας

‘Οταν η ίδια επιθεώρησε τα νοσοκομεία στο πεδίο της μάχης στην Κριμαία, σοκαρίστηκε από τις συνθήκες που ήταν χειρότερες από αυτές που φανταζόταν. Οι αξιωματικοί την αντιμετώπιζαν με απάθεια. Υπήρχε απόλυτη έλλειψη συνεργασίας καθώς δεν παρείχαν ούτε τροφή ούτε στέγαση για τη μικρή της ομάδα. Η ίδια καταπόνησε τον εαυτό της επί μερικές εβδομάδες μέχρι που προσβλήθηκε από υψηλό πυρετό και έφθασε σε κατάσταση παραληρήματος. Ακόμη και τότε αρνήθηκε να επιστρέψει στην Αγγλία και συνέχισε την εργασία της στο Σκούταρι.

Στο τέλος του πολέμου οι υπηρεσίες της αναγνωρίστηκαν δημοσίως από τη γραφειοκρατία, τον ιατρικό κόσμο ακόμη και από τη βασίλισσα Βικτώρια, που τη συνάντησε στο Μπαλμόραλ και της προσέφερε μια καρφίτσα την οποία είχε σχεδιάσει ειδικά για εκείνη ο Πρίγκιπας Αλβέρτος.

Όμως δεν σταμάτησε να αγωνιά για τη νοσοκομειακή περίθαλψη. Αντίθετα επέμεινε ότι έπρεπε να γίνει μια ριζική αναμόρφωση του συστήματος.

Πίστευε ότι έπρεπε να γίνουν άλματα στην εκπαίδευση των νοσηλευτών και στην θεραπεία των ασθενών.

Και είχε απόλυτο δίκιο. Οι συνθήκες ήταν άσχημες γιατί υπήρχε αδιαφορία. Η κατάσταση αντιστράφηκε και με τις δικές της προσπάθειες. Της απονεμήθηκε το Παράσημο Αξίας το 1907 και το 1910 πέθανε σε ηλικία 90 ετών.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Έφαγε πόρτα» στην ανατομία, αλλά έγινε η πρώτη γιατρός. Γυναίκες που διακρίθηκαν στην επιστήμη, την τέχνη και τον αθλητισμό, σε δύσκολες εποχές για το ασθενές φύλο