“Εάν πετούσε 50 μέτρα πιο ψηλά δεν θα έπεφτε πάνω στο βουνό”. Η αεροπορική τραγωδία στη Σάμο που στοίχισε τη ζωή σε 34 ανθρώπους. Το λάθος του πιλότου

3 Αυγούστου 1989. Ώρα 15:15.  Το αεροπλάνο της Ολυμπιακής με 31 επιβάτες απογειώθηκε από το αεροδρόμιο “Μακεδονία” της Θεσσαλονίκης με κατεύθυνση την Κω. Ενδιάμεσος σταθμός θα ήταν το αεροδρόμιο της Σάμου. Όμως, δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα πτήσης, το “Νήσος Μήλος” όπως ονομαζόταν το αεροσκάφος τύπου Shorts SD 330, έπρεπε να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Σάμου στις 5:30 το απόγευμα. Όμως, ένα τέταρτο πριν από τις πέντε χάθηκε από το ραντάρ. Ήταν η τελευταία φορά που έδωσε “σημείο ζωής”.

Πιλότος ήταν ο 43χρονος Παναγιώτης Μουτζουρέας και συγκυβερνήτης ο Γεώργιος Ηλιάδης. Αρχικά πολλοί έκαναν υποθέσεις ότι κάποιο μηχανικό πρόβλημα του αεροπλάνου οδήγησε στην πτώση. Όμως, όπως αποφάνθηκαν αργότερα οι εμπειρογνώμονες το δυστύχημα προκλήθηκε από λάθος χειρισμό.

Το αεροπλάνο πετούσε επικίνδυνα χαμηλά. Η προσέγγιση στο αεροδρόμιο θα έπρεπε να γίνει στα 6.000 πόδια και όχι στα 3.000 που πετούσε το “Νήσος Μήλος”. Πιθανότατα ένα κενό αέρος κοντά στην κορυφή της Κέρκης επηρέασε την πτήση με αποτέλεσμα να πετάξει χαμηλότερα και τελικά να προσκρούσει στο βουνό. Η κορυφή του βουνού ήταν στα 1420 μέτρα, ενώ το αεροσκάφος προσέκρουσε σε υψόμετρο 1370 μέτρων.

Αυτό σήμαινε ότι αν βρισκόταν 50 μέτρα πιο ψηλά, η σύγκρουση με τις απόκρημνες πλευρές του όρους Κέρκη θα είχε αποφευχθεί.

Παρόλο που ήταν καλοκαίρι, στον ουρανό υπήρχε πολύ ομίχλη. Έξι λεπτά πριν από την πρόσκρουση, κατά την τελευταία επαφή του πληρώματος με τον πύργο ελέγχου, ο κυβερνήτης ανακοίνωσε ότι “είχε πάρει όλα τα στοιχεία για τον καιρό που επικρατούσε στο αεροδρόμιο και έκανε προσέγγιση όψεως στον διάδρομο 09”.

Ο Μουτζουρέας αποφάσισε να μην ακολουθήσει τους κανόνες πτήσεως δι’ οργάνων, όπως έπρεπε σε συνθήκες ομίχλης και επιχείρησε να κάνει την προσγείωση του αεροσκάφους “εξ όψεως” κατά την επίσημη ορολογία, δηλαδή με οπτική επαφή. Χωρίς να περιμένει οδηγίες από τον πύργο ελέγχου, χειριζόταν το πηδάλιο με μοναδικά βοηθήματα το ραντάρ του αεροπλάνου και τα όργανα ύψους και αποκλίσεων από τη νοητή γραμμή του διαδρόμου προσγείωσης.

Επέλεξε να περάσει πάνω από το βουνό αντί να παρακάμψει το βουνό, κάνοντας έναν μικρό κύκλο. Όμως, δεν βγήκε εκτός πορείας.

Ο πιλότος γνώριζε τη διαδρομή, καθώς μερικές ώρες πριν είχε κάνει απογείωση από το αεροδρόμιο της Σάμου με το ίδιο αεροσκάφος. Ήξερε τις απαιτήσεις και τις δυσκολίες της πτήσης. Ωστόσο, εμπιστεύτηκε το ένστικτό του. Ο Τύπος της εποχής απέδωσε το δυστύχημα στην “υπερβολική αυτοπεποίθηση” του πιλότου.

Αργότερα, έγινε γνωστό ότι λίγα δευτερόλεπτα πριν από το δυστύχημα ο πιλότος είχε εκπέμψει σήμα κινδύνου, το οποίο έλαβε ένας γαλλικός δορυφόρος. Πιθανότατα είδε την κορυφή του βουνού την τελευταία στιγμή, όταν πια δεν μπορούσε να αποφύγει το μοιραίο.

“Κλάματα, κραυγές και κατάρες”

Ο πρώτος που αντιλήφθηκε την πρόσκρουση ήταν ένας βοσκός της περιοχής, ο Σταύρος Πίτας. Ενημέρωσε αμέσως τις αρχές και ξεκίνησαν οι διαδικασίες για τον εντοπισμό του αεροσκάφους. Βρέθηκε οκτώ ώρες μετά το δυστύχημα.

Το αεροσκάφος βρέθηκε σχεδόν οκτώ ώρες μετά την πρόσκρουση. Το συνεργείο διάσωσης, που περιελάμβανε περίπου εκατό άτομα του στρατού, των ΕΚΑΜ, της δασικής υπηρεσίας και της αστυνομίας ξεκίνησε τις έρευνες. Όμως, το θέαμα που αντίκρισαν ήταν ανατριχιαστικό. Το αεροπλάνο είχε κοπεί στα δυο. Το ένα από τα δυο μέρη ήταν ακόμη μέσα στις φλόγες.

“Λιωμένα σίδερα, διαμελισμένα κορμιά, άμορφες ανθρώπινες μάζες, ρούχα γεμάτα αίματα πεταμένα από ανοιχτές βαλίτσες κρέμονταν από τα βράχια σε μεγάλη απόσταση γύρω από το αεροσκάφος”, έγραφε η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ.

“Καθώς με την ανατολή του ηλίου άρχισε να διαλύεται η ομίχλη και διακρίναμε ένα ένα τα ανθρώπινα ευρήματα, νιώθαμε απαρηγόρητοι”, είχε δηλώσει ένας γιατρός που συμμετείχε στην ομάδα διάσωσης. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εποχής, τις επόμενες μέρες οι διασώστες άναψαν φωτιές, ώστε με τον καπνό να αντιμετωπίσουν τη δυσοσμία.

Ο θάνατος των επιβατών ήταν ακαριαίος. Οι μοναδικοί που ήταν σε θέση να αναγνωριστούν ήταν δυο ενήλικες και ένα μικρό παιδί, το οποίο ταξίδευε με τους γονείς του στην Κω για να βαπτιστεί.

Συγγενείς και φίλοι πήγαιναν στα γραφεία της Ολυμπιακής στη Θεσσαλονίκη και ζητούσαν πληροφορίες για τους δικούς τους, με κραυγές, κλάματα, κατάρες και απειλές. Η αστυνομία της Σάμου συγκέντρωσε σε μια αίθουσα του νοσοκομείου όλα τα προσωπικά αντικείμενα των θυμάτων, ώστε να δοθούν στους συγγενείς.

Οι τίτλοι των εφημερίδων ήταν ανατριχιαστικοί. “Τραγωδία. 34 νεκροί από την πτώση του “Νήσος Μήλος”, “Κρανίου τόπος η βουνοκορφή”, “Σκηνές αλλοφροσύνης στο νοσοκομείο της Σάμου. Αδύνατη η αναγνώριση των θυμάτων”, “Κλάματα, κραυγές και κατάρες”. Το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNN ανέφερε ότι το δυστύχημα προκλήθηκε από “επιπολαιότητα υπό την επιεικέστερη μορφή της”.

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Εάν κατεβαίναμε κι άλλο ο κινητήρας του αεροπλάνου θα εκρήγνυτο από τη ζέστη». Η συγκλονιστική μαρτυρία του φωτογράφου που αποτύπωσε από ψηλά την καταστροφική πυρκαγιά που αφάνισε την Θεσσαλονίκη του 1917