“Δυο μήνες πέρασαν για να ξαναπαίξω πιάνο”. Τα βασανιστήρια που πέρασε ο Θάνος Μικρούτσικος μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στο κτίριο

1968. Ο Θάνος και ο Ανδρέας Μικρούτσικος πήγαιναν στο φροντιστήριο του Αργυροηλιόπουλου για να μάθουν Γερμανικά. Τα δυο αδέρφια συχνά συνεννοούνταν από το τηλέφωνο για να κανονίσουν να πάνε μαζί στο μάθημα.

Όμως, το τηλέφωνο του σπιτιού τους παρακολουθούνταν από την Ασφάλεια, η οποία νόμιζε ότι ο Αργυροηλιόπουλος ήταν κάποιο συνθηματικό ή ένα σημαντικό πρόσωπο του αντιδικτατορικού κινήματος. Τα δυο αδέρφια συνελήφθησαν και όπως αναφέρει ο Θάνος Μικρούτσικος στην αυτοβιογραφία του, “έφαγαν το ξύλο της αρκούδας” για να αποκαλύψουν ποιος ήταν ο Αργυροηλιόπουλος.

12 μέρες στην απομόνωση

Εκείνη την εποχή ο Θάνος Μικρούτσικος δεν ανήκε σε κάποια κομματική νεολαία, αλλά τάσσονταν κατά της χούντας. Στις 21 Απριλίου 1972 περίπου 150 φοιτητές συγκεντρώθηκαν έξω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Πατησίων. Ανάμεσά τους ήταν ο Θάνος και ο Ανδρέας Μικρούτσικος, ο Μιχάλης Σαμπατακάκης και ο Μάνος Σωτηριάδης. Κάποια στιγμή άρχισαν να φωνάζουν όλοι μαζί “Κάτω η Χούντα”. Όσοι συμμετείχαν στη διαμαρτυρία, σε λιγότερο από δέκα μέρες είχαν συλληφθεί.

Τους έβαλαν στην απομόνωση, σε μικρά κελιά χωρίς φως.

Για τρεις μέρες ο Θάνος δεν είχε ανακριθεί. Την επόμενη μέρα ζήτησε να πάει τουαλέτα, όπου συνάντησε τον αδερφό του, Ανδρέα. Ο Ανδρέας ήταν σχεδόν παραμορφωμένος από το ξύλο. “Θάνο, δεν έχω πει τίποτα για σένα”, του είπε. Νόμιζαν ότι ο Ανδρέας Μικρούτσικος ήταν πιο αδύναμος και θα αποκάλυπτε τη δράση τους πιο εύκολα. Γι’ αυτό τον βασάνισαν.

Την πέμπτη μέρα ανέκριναν τον Θάνο Μικρούτσικο. Όμως, ο υπαστυνόμος του μιλούσε άσχημα και του έλεγε ότι αδερφός του τα “είχε ξεράσει” όλα και αυτό έπρεπε να κάνει και εκείνος. Ξαφνικά, άνοιξε την πόρτα ένας προϊστάμενός του και τον διέταξε να μιλά πιο ευγενικά και ζήτησε συγγνώμη από τον Μικρούτσικο, ο οποίος ήταν ήδη γνωστός για τις μουσικές συνθέσεις του.

Ο Μικρούτσικος έμεινε δώδεκα μέρες στη φυλακή. Κάποια στιγμή ένας αστυφύλακας τον πλησίασε και τον ρώτησε αν ήταν αυτός που είχε κάνει έναν δίσκο με μελοποιημένα ποιήματα του Καρυωτάκη. Από τότε πήγαινε κάθε βράδυ στο κελί του για να μιλήσουν για ποίηση.

Όταν ξανασυναντήθηκε με τον αστυφύλακα μετά από χρόνια, του αποκάλυψε ότι είχε υποβάλλει την παραίτησή του. Δεν τους άντεχε, είπε.

Στα γεγονότα του Πολυτεχνείου

Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν από τους πρώτους 150 που μπήκαν στο Πολυτεχνείο στις 14 Νοέμβρη του 1973. Ο αδερφός του μπήκε δυο μέρες αργότερα. Εκείνες τις μέρες πριν να έρθει η αιματηρή 17η Νοέμβρη, ο Θάνος Μικρούτσικος είχε αναλάβει να παίζει πιάνο στο αμφιθέατρο. Έπαιζε κυρίως μουσική του Θεοδωράκη.

Όταν τα τανκς μπήκαν στο Πολυτεχνείο καθόταν με την πρώτη σύζυγό του, Κοραλία Σωτηριάδου, στα σκαλιά του τμήματος της Αρχιτεκτονικής. Είχαν καταλάβει ότι η κατάσταση ήταν κρίσιμη και προσπαθούσαν να δώσουν κουράγιο στους νεότερους.

Είχε επικρατήσει πανικός. Άκουγαν τους πυροβολισμούς από τα αυτόματα να πέφτουν σωρηδόν.

Έπιασε την Κοραλία Σωτηριάδου από το χέρι και άρχισαν να τρέχουν προς την πύλη που βρισκόταν στην οδό Στουρνάρη.

Μπήκαν μαζί με περίπου ακόμη 200 άτομα μέσα σε μια πολυκατοικία για να γλιτώσουν. Κάθονταν στη σκάλα σιωπηλοί. Κάποια στιγμή κάποιος φώναξε να πάνε στην ταράτσα. Όμως, ο Μικρούτσικος τους είπε ότι εκεί πάνω κινδύνευαν περισσότερο. Φοβόταν μην τους ρίξουν από κάτω.

Λίγο αργότερα, η αστυνομία τους συνέλαβε και τους μετέφερε στην ασφάλεια. Πέρασαν από τρομερά βασανιστήρια. Τον Θάνο Μικρούτσικο τον χτυπούσαν με ξύλα στο κεφάλι και στα χέρια.

“Δυο μήνες πέρασαν για να μπορέσω να ξαναβάλω τα χέρια μου στο πιάνο”, γράφει ο Θάνος Μικρούτσικος στην αυτοβιογραφία του.

Οι περισσότεροι ήταν φοιτητές που δεν είχαν συλληφθεί στο παρελθόν. Έλεγαν το όνομά τους και τους άφηναν ελεύθερους. Όταν ήρθε η σειρά του Μικρούτσικου, ο υπαστυνόμος Σμαΐλης που είχαν γνωριστεί από προηγούμενη σύλληψή του, διέταξε να τον αφήσουν να φύγει. Ένας ανθυπαστυνόμος έφερε αντίσταση, αλλά ο Σμαΐλης επέμεινε να τον ελευθερώσουν.

Ο υπαστυνόμος τον συμπαθούσε γιατί όπως έλεγε ήταν “από τους λίγους που όταν του μιλούσε, του απαντούσε”. Λίγες μέρες πριν τα γεγονότα, ο Σμαΐλης είχε δει τον Μικρούτσικο σε μία δίκη και τον είχε ρωτήσει αν μπορούσε να επισκεφτεί την μπουάτ που έπαιζε μουσική. Φοβόταν ότι θα τον έλεγε “φασίστα και ασφαλίτη”. Ο Μικρούτσικος του είχε απαντήσει πως θα το έκανε αν ερχόταν για να ελέγξει τον κόσμο που τον παρακολουθούσε. Αν όμως ερχόταν απλώς για να ακούσει μουσική και να πιει το ποτό του, δεν θα τον εξέθετε.

Τις επόμενες μέρες ο Μικρούτσικος και η σύζυγός του Κοραλία κρυβόντουσαν σε φιλικά σπίτια. Όμως, δεν τους άφηναν να μείνουν για πολύ. Φοβόντουσαν. Ο Μικρούτσικος έπεισε την Κοραλία να φύγει για τη Γερμανία και εκείνος κρύφτηκε στο υπόγειο ενός φίλου του.

Μία μέρα επέστρεψε στο σπίτι τους στη Νέα Σμύρνη για να πάρει ρούχα. Στην πόρτα στεκόταν ο θυρωρός. Ο Μικρούτσικος υποψιάστηκε ότι συνεργαζόταν με την αστυνομία. Και είχε δίκιο. Του είχαν πει από την ασφάλεια να τους καλέσει, αν επέστρεφε ο Μικρούτσικος στο σπίτι. Όμως, ο θυρωρός άνοιξε την πόρτα και του είπε να μπει γρήγορα μέσα, να πάρει τα πράγματά του και να εξαφανιστεί.

Μόλις ανέβηκε στο διαμέρισμά του, είδε ότι είχαν καταστρέψει τα πάντα. Του είχαν κλέψει όλα τα βιβλία. Πήρε μερικά ρούχα και έφυγε. Ο θυρωρός τον είχε προστατέψει.

Δείτε τον Θάνο Μικρούτσικο να αναφέρεται στο Πολυτεχνείο σε παράσταση για την επέτειο το 2012:

Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του Οδυσσέα Ιωάννου, “Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος, Μια αυτοβιογραφία μέσα από 24 συναντήσεις”, Εκδόσεις Πατάκη