“Ψήφο στη γυναίκα” διακήρυττε η Εφημερίδα των Κυριών το 1887. Σχεδόν μισό αιώνα μετά οι γυναίκες ψηφίζουν για πρώτη φορά

11 Φεβρουαρίου 1934: ιστορική ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών. Για πρώτη φορά οι Ελληνίδες προσφεύγουν στις κάλπες. Αποκτούν φωνή και κατοχυρώνουν έμπρακτα τη θέση τους στην κοινωνία. Το σύνθημα “Ψήφος στη γυναίκα” που  γράφτηκε πρώτη φορά από την “Εφημερίδα των Κυριών” το 1887, γίνεται πράξη.

Οι δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου του 1934 έμειναν στην ιστορία για δύο πρωτοτυπίες. Για πρώτη φορά οι γυναίκες ψήφισαν και για πρώτη φορά εξελέγη κομουνιστής δήμαρχος. Οι εκλογές διεξήχθησαν σε κλίμα πολωτικό ανάμεσα στη βενιζελική και την αντιβενιζελική πλευρά. Παρότι στους εκλογικούς καταλόγους είχαν γραφτεί 2.655 γυναίκες ψήφισαν μόνο 439.

Η άρνηση της ηθοποιού Μαρίας Κοτοπούλη να ψηφίσει στις συγκεκριμένες εκλογές έχει μείνει χαρακτηριστική με τη δήλωσή της.

“Ψήφο θέλουν μόνο όσες είναι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά.”

Το δικαίωμα του “εκλέγειν” στις Ελληνίδες δόθηκε με το προεδρικό διάταγμα το οποίο ψήφισε το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις 5 Φεβρουαρίου 1930. Το δικαίωμα δεν ήταν καθολικό, αφορούσε στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές και προϋπέθετε την τήρηση συγκεκριμένων όρων. Μπορούσαν να ψηφίσουν μόνο όσες είχαν κλείσει τα 30 χρόνια και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού.

Χρειάστηκαν χρόνια διαμαρτυριών και αγώνων του φεμινιστικού κινήματος και των γυναικείων οργανώσεων προκειμένου οι γυναίκες να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες. Η υποτίμηση των γυναικών κυριαρχούσε στην ελληνική κοινωνία. Οι Ελληνίδες δεν μπορούσαν να ψηφίσουν με το επιχείρημα ότι είχαν περίοδο και η ψήφος τους ήταν “επικίνδυνη και αποκρουστέα”, καθώς θεωρούνταν ανισόρροπες και σε έξαλλη κατάσταση. Ενδεικτικό της αντίληψης αυτής ήταν ένα απόσπασμα από την εφημερίδα “Νέα Ημέρα” στις 20 Μαρτίου 1928.

«Παν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός… Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι’ όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν… Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον».

Χρειάστηκαν έντονες διαμαρτυρίες των γυναικείων οργανώσεων και χρόνια αγώνων του φεμινιστικού κινήματος μέχρι οι γυναίκες να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες. Στην Ελλάδα στο φεμινιστικό κίνημα πρωτοστάτησε η Καλιρρόη Παρέν, η οποία διεκδίκησε τη συμμετοχή των γυναικών στα πολιτικά και επιδίωκε την ισότιμη αντιμετώπιση των δύο φύλων. “Ψήφος στη γυναίκα” ήταν το σύνθημα που γράφτηκε από την “Εφημερίδα των Κυριών”, την πρώτη γυναικεία εφημερίδα που εξέδιδε η Καλιρρόη Παρέν.

«Η Ελληνίς δύναται να αναλάβη τον της αναπτύξεώς της αγώνα μόνη, χωρίς την συνδρομήν του ανδρός. Διότι ούτος αδιαφορεί και εν τω εγωισμώ του εν επιθυμεί και θέλει, την δουλικήν υποταγήν της γυναικός εις τα νεύματά του», ήταν το αίτημα που διατυπώθηκε στο πρώτο φύλο της εφημερίδας στις 9 Μαρτίου 1887.

Η Καλιρρόη Παρέν κατάφερε να πείσει τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να υποστηρίξει την κατοχύρωση ψήφου στις γυναίκες. Έτσι, το 1921 ο Γούναρης υποσχέθηκε ψήφο στις γυναίκες και υπέβαλε στη Βουλή ανάλογη πρόταση με τους άνδρες βουλευτές να διαμαρτύρονται. Η ρηξικέλευθη, για την εποχή, πρόταση ψηφίστηκε τελικά από την κυβέρνηση Βενιζέλου το 1930.

Η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών θεσπίστηκε 22 χρόνια μετά στις 28 Μαΐου 1952. Οι Ελληνίδες στις πρώτες εκλογές που ακολούθησαν μετά την καθολική θέσπιση ψήφου δεν μπόρεσαν να ψηφίσουν γιατί δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Η πρώτη γυναίκα βουλευτής που εκλέγεται είναι η Ελένη Σκουρά με τον Ελληνικό Συναγερμό και η Βιργινία Ζάννα, γιαγιά του Αντώνη Σαμαρά, με το “Κόμμα των Φιλελευθέρων”. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που τελικά ψηφίζουν οι Ελληνίδες είναι στις 19 Φεβρουαρίου του 1956.

Διαβάστε στη “Μτχ”:Καλλιρρόη Παρρέν, η δασκάλα από το Ρέθυμνο που κατήγγειλε την «δουλικήν υποταγήν της γυναικός» και εξέδωσε την πρώτη φεμινιστική εφημερίδα. Εξορίστηκε στην Ύδρα για τα φρονήματά της