Πρωταγωνίστησε στον Μακεδονικό Αγώνα, τίμησε τους ήρωες της, κινδύνευσε, καταστράφηκε και έγινε μάνα χιλιάδων προσφύγων. Η Θεσσαλονίκη μέσα από σπάνιες φωτογραφίες

Η  Θεσσαλονίκη έλαμψε από στιγμές δόξας, σκοτείνιασε από περιόδους δοκιμασίας, αλλά η ιστορία της δεν έπαψε ποτέ να τη φωτίζει. Ένας τόπος κοσμοπολίτικος, που δέχτηκε αλλαγές, κινδύνευσε και εξελίχθηκε. Ένα ιστορικό φωτογραφικό λεύκωμα της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος  με τίτλο “Θεσσαλονίκη στιγμές ιστορίας”, αναβιώνει τις σπάνιες και πολύτιμες στιγμές της.

Ο 20ος αιώνας επεφύλασσε μάχες και αλλαγές για τη Θεσσαλονίκη. Στον μακεδονικό αγώνα ήταν η πόλη που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο. Αντιστάθηκε  στη βουλγαροποίηση των χριστιανικών πληθυσμών και στην αλλοίωση της εθνικής τους φυσιογνωμίας. 6 Μαρτίου 1904 ο κόσμος της Θεσσαλονίκης αντιδρά. Ο μακεδονικός αγώνας έχει ήδη ξεσπάσει, οι βουλγαρικές θηριωδίες κορυφώνονται και η Θεσσαλονίκη διαμαρτύρεται. Χιλιάδες κόσμου συγκεντρώνονται στους δρόμους της πόλης σε ένα ειρηνικό συλλαλητήριο εναντίον των κτηνωδιών που διαπράττουν οι Βούλγαροι κομιτατζήδες στους χριστιανούς πιστούς.

Η πόλη κράτησε ζωντανό τον αγώνα ακόμα και όταν είχε απώλειες. Τίμησε τους μακεδονομάχους, τους αγωνιστές που με αίσθημα ευθύνης έδωσαν το αίμα τους για τη διεκδίκηση των περιοχών και των πληθυσμών που απειλούνταν, αλλά και τους ανθρώπους που διαχειρίζονταν τις επιχειρήσεις του αγώνα. 22 Φεβρουαρίου  1908 ο Θεόδωρος Ασκητής δολοφονείται από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Ήταν ο Α’ διερμηνέας του προξενείου της Θεσσαλονίκης, που υπήρξε το επιτελικό κέντρο των αγώνων. Έπεσε νεκρός στη συμβολή των σημερινών οδών Μητροπόλεως  και Αγ. Σοφίας. Εκεί χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν για να αποτίσουν φόρο τιμής στη συμβολή του στον αγώνα και στην απώλεια του.

Οι δρόμοι της Θεσσαλονίκης αποκτούν ζωντάνια και ο κόσμος ξεχύνεται ξανά στους δρόμους. Η νύχτα της 26ης Οκτωβρίου προς 27η Οκτωβρίου 1912 αποτελεί μια από τις πιο ένδοξες στιγμές για τη Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων η πόλη παραδίδεται στην Ελλάδα μετά από 482 χρόνια. Ο ελληνικός στρατός παρουσιάζει τη νίκη του στη πόλη. Διασχίζει τις κεντρικές οδούς της πόλης και προκαλεί κύματα χαράς και περηφάνιας στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης.

Λίγα χρόνια αργότερα το 1917, μία καταστροφική πυρκαγιά θα αφανίσει όλο το κέντρο της πόλης. Η Θεσσαλονίκη δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια: 73.000 άνθρωποι μένουν άστεγοι, 1200 στρέμματα καταστρέφονται και μαζί μ’ αυτά η κληρονομιά του προηγούμενα αιώνα χάνεται. 18 Αυγούστου 1917 η πυρκαγιά ξεσπά από ένα φτωχικό σπίτι και καταφέρνει να κυκλώσει την πόλη και να καταστρέψει ότι περνά από μπροστά της. Η φωτιά έκαιγε 32 ολόκληρες ώρες αφήνοντας πίσω της ερείπια και χιλιάδες αποτεφρωμένες κατοικίες.

Οι αλλαγές που δέχτηκε η πόλη δεν σχετίζονται μόνο με υλικές καταστροφές αλλά και με αλλαγές στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Η Θεσσαλονίκη έγινε μια πόλη προσφυγομάνα. Δέχτηκε ιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την υπογραφή σύμβασης ανταλλαγής πληθυσμών.

Οι στιγμές ιστορίας καταγράφηκαν και απαθανατίστηκαν φωτογραφικά. Αυτές οι μνήμες που κρατάνε την επαφή με την ιστορία της πόλης και τη διατηρούν ζωντανή παρουσιάστηκαν στο λεύκωμα της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος “Θεσσαλονίκη στιγμές ιστορίας”.

432 μοναδικές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης από τις αρχές του 20ού αιώνα έως και τη δεκαετία του 1950, που αποτελούν ντοκουμέντο,επιλέχθηκαν για να περιηγήσουν το κοινό στην ιστορία.

Οι φωτογραφίες προέρχονται από το Φωτογραφικό Αρχείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος-Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Φωτογραφικό Αρχείο του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης, το Αρχείο του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης και τα προσωπικά αρχεία των δρ Αντώνη Δ. Σατραζάνη και Γιάννη Μέγα.

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”:26 Οκτωβρίου 1912. Το ντοκουμέντο της εισόδου του ελληνικού στρατού στην ελεύθερη Θεσσαλονίκη. Βίντεο με την ενθουσιώδη υποδοχή..