Πρώτα τους αποκεφάλισαν και μετά έκαψαν και ισοπέδωσαν την πόλη. Ο χαλασμός της Πρέβεζας, από τον Αλή Πασά

Όταν υπεγράφη η συνθήκη ειρήνης “Κάμπο Φόρμιο” μεταξύ Βενετών και Γάλλων, το 1797, όλες οι ενετικές περιοχές της Ηπείρου, πέρασαν στα χέρια του Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Πρέβεζα, Πάργα, Βόνιτσα και Ιόνια νησιά έγιναν μέρος της Επαναστατημένης και επελαύνουσας Γαλλίας. 

Ο ντόπιος πληθυσμός καλωσόρισε με χαρά τους Γάλλους, ως απελευθερωτές. Στην Πρέβεζα, οι κάτοικοι υποδέχτηκαν τους 280 γρεναδιέρους υπό τον στρατηγό Λα Σαλσέτ με ενθουσιασμό, αφού είχαν δεινοπαθήσει οικονομικά και διοικητικά από τους Βενετούς. Οι Γάλλοι εκπροσωπούσαν την ελπίδα για ένα ασφαλές παρόν κι ένα καλύτερο αύριο.

Ωστόσο, τον τελευταίο λόγο έμελλε να έχει το λιοντάρι της Ηπείρου, ο Αλή Πασάς, ο οποίος δεν ξέχναγε και δεν συγχωρούσε. Άλλωστε η συνθήκη “Κάμπο Φόρμιο” είχε υπογραφεί ερήμην του. Αν και αρχικά κράτησε μια ουδέτερη στάση, στην πραγματικότητα παραμόνευε και περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία. Ζύγισε την κατάσταση και τον Αυγουστο του 1798, με αφορμή τον αποκλεισμό ενός καραβιού του από τον γαλλικό στόλο στον Αμβρακικό κόλπο, αποφάσισε να εκδικηθεί.

Πρώτος στόχος, η Πρέβεζα.

Εκτός από μεγάλη πόλη και κέντρο εμπορικών συναλλαγών, η Πρέβεζα διέθετε και λιμάνι, το οποίο ο Αλή Πασάς ήθελε να μετατρέψει σε βάση του στόλου, που διατηρούσε στο Ιόνιο.

Το βράδυ της 12ης Οκτωβρίου 1798, ο Αλή και οι δυο γιοι του, Μουχτάρ και Βελή, μαζί με 7.000 έφιππους και πεζικάριους Τουρκαλβανούς, εμφανίστηκαν στους λόφους της ιστορικής Νικόπολης.

Στα ερείπια της αρχαίας πόλης είχαν οχυρωθεί ελάχιστοι Γάλλοι με τους Ηπειρώτες. Η προσπάθειά τους να αμυνθούν στην έφοδο του Αλή Πασά σύντομα θα αποδεικνυόταν μάταιη. Η δύναμή τους ήταν απελπιστικά μικρή για την μάχη που ακολουθούσε. Μόλις 280 Γάλλοι γρεναδιέροι, 60 Σουλιώτες πολεμιστές και 200 Πρεβεζάνοι πολιτοφύλακες απέναντι στους χιλιάδες στρατιώτες του ανελέητου Αλή.

Τα χαράματα της 13ης Οκτωβρίου, ο Μουχτάρ έδωσε το σύνθημα.

“Επίθεση με τα σπαθιά σας”

Οι έφιπποι Τουρκαλβανοί στρατιώτες και σύσσωμη η δύναμη του πεζικού όρμησαν μανιασμένοι.

Το πυροβολικό της Πρέβεζας ισοπεδώθηκε πρώτο. Οι Σουλιώτες πολεμιστές, αφού έριξαν μερικές τουφεκιές στον αέρα, έτρεξαν να βρουν καταφύγιο στα βουνά. Οι Πρεβεζιανοί πολιτοφύλακες λιποτάκτησαν και πήγαν με το μέρος του Πασά. Οι Γάλλοι γρεναδιέροι, αν και πολέμησαν γενναία, σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης. Από τους 280, μόλις εννέα έμειναν ζωντανοί.

Η νίκη του Αλή Πασά ήταν θριαμβευτική. Τη νίκη διαδέχθηκε η θηριωδία.

Μετά το τέλος της μάχης, οι Τουρκαλβανοί στρατιώτες έφτασαν μέχρι την πόλη της Πρέβεζας, κυνηγώντας όσους είχαν καταφέρει να ξεφύγουν.

Μόλις τους συνέλαβαν, τους αποκεφάλισαν.

Όσοι γλίτωσαν το οθωμανικό λεπίδι, αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στα μπουντρούμια του κάστρου των Ιωαννίνων. Πριν φύγουν από τον τόπο του εγκλήματος, ο Μουχτάρ τους ανάγκασε να γδάρουν τα κρανία των νεκρών συμπολεμιστών τους, να τα γεμίσουν με αλάτι και να τα ρίξουν σε σάκους.

Αυτό ήταν το δώρο του Αλή Πασά στον σουλτάνο Σελίμ Γ’ στην Κωνσταντινούπολη.

Μερικοί από τους ντόπιους, κατάφεραν να ξεφύγουν και να βρουν καταφύγιο σε γειτονικές περιοχές. Για κακή τους τύχη, όμως, έπεσαν θύματα προδοσίας. Ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος έτρεξε να τους βρει και τους υποσχέθηκε πως αν επιστρέψουν στα σπίτια τους, ο Πασάς θα τους αφήσει ήσυχους. Εκείνοι τον πίστεψαν και επέστρεψαν στην Πρέβεζα.

Την επόμενη μέρα, o Πασάς διέταξε να συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι στο γειτονικό λιμάνι της Σαλαώρας. Εκεί σφαγιάστηκαν όλοι. Τις επόμενες δυο ημέρες η Πρέβεζα ισοπεδώθηκε.

Λεηλασίες, βιασμοί, αρπαγές ανηλίκων και ύστερα πυρ.

Η πόλη της Πρέβεζας παραδόθηκε στις φλόγες. Για δυο μέρες, η φωτιά έκαιγε, καταστρέφοντας περιουσίες, ζώα και τα ακέφαλα πτώματα των ηττημένων.

Η τραγωδία της Πρέβεζας συγκλόνισε τη γαλλική κοινή γνώμη. Οι καλλιτέχνες της εποχής την απεικόνισαν σε ζωγραφικούς πίνακες, τα περίφημα χρονογραφήματα, που δίδασκαν και ενημέρωναν τον πληθυσμό, με όχημα την τέχνη. Για εκατό χρόνια, ο ιστορικός γαλλικός οίκος σοκολάτας και μπισκότων “Poulain” είχε στο καπάκι των προϊόντων του μια εικόνα αφιερωμένη στην περίφημη μάχη της Νικόπολης, όπως έγινε γνωστή.

Στην εικόνα, ένας μικρός τυμπανιστής της γαλλικής φρουράς απευθύνεται περήφανα σε έναν στρατιώτη του Αλή Πασά, ο οποίος ετοιμάζεται να τον αποκεφαλίσει.

Μετά την κατάκτηση της Πρέβεζας, οθωμανικά στρατεύματα εισέβαλλαν και κατέκτησαν τη Βόνιτσα και τα νησιά του Ιονίου. Η Πρέβεζα απελευθερώθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1912 από τον ελληνικό στρατό κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.