Πρόσβαση στα χρέη νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέσω του Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους

Την πρόσβαση σε χρέη ιδιωτών προς εταιρείεςπαροχής ενέργειας και ύδρευσης, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, επιχειρήσεις λιανικής πώλησης, ιδιοκτήτες ακινήτων για οφειλόμενα μισθώματα κ.λπ., φιλοδοξεί να αποκτήσει το Δημόσιο μέσα από τη δημιουργία του Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, που αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2025.

Η πληροφόρηση αυτή θα συγκεντρωθεί σταδιακά κατά τη δεύτερη φάση ανάπτυξης του μητρώου που θα ξεκινήσει αντλώντας στοιχεία από το Δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, τους χρηματοδοτικούς φορείς μέσω του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων που θα τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος και το σύστημα επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς του «Τειρεσία».

Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η ένταξη πιστωτών του ευρύτερου δημοσίου αλλά και αμιγώς ιδιωτικού τομέα (όπως δήμοι, ΝΠΔΔ, εταιρείες παροχής ενέργειας και ύδρευσης, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, επιχειρήσεις λιανικής πώλησης, ιδιοκτήτες ακινήτων για οφειλόμενα μισθώματα κ.λπ.).

Όπως δηλώνει  η γενική γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση, «η δημιουργία του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων αποτελεί ένα σημαντικό έργο στο πλαίσιο της ψηφιακής μεταρρύθμισης της χώρας και στόχο έχει να καταγράψει το υψηλότερο δυνατό ποσοστό του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους στη χώρα μας».

Σύμφωνα με τα στοιχεία, πρόκειται για πάνω από 370 δισ. ευρώ, μέγεθος που περιλαμβάνει μόνο το επίσημο ιδιωτικό χρέος προς Δημόσιο, τράπεζες και άλλους χρηματοδοτικούς φορείς, χωρίς σε αυτά να περιλαμβάνονται οι «αφανείς» ληξιπρόθεσμες οφειλές σε εταιρείες κοινής ωφελείας, ή οι οφειλές επιχειρήσεων προς προμηθευτές.

Όπως εξηγεί η κ. Αλαμπάση, «σε αυτή τη φάση δεν προβλέπεται το μητρώο να παράγει μια βαθμολογία για την πιστοληπτική ικανότητα του φυσικού προσώπου, ούτε να παρέχει αυτή την πληροφορία σε τρίτους. Τα στοιχεία που θα συγκεντρώνονται θα είναι σε ανωνυμοποιημένη μορφή και θα αξιοποιούνται για τη χάραξη πολιτικών από την πλευρά του κράτους και για την παρακολούθηση του ιδιωτικού χρέους».

Η παραγωγή scoring θα γίνεται από ανεξάρτητη αρχή πιστοληπτικής αξιολόγησης, που θα αποτελεί μια κεντρική βάση δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς με τα χρέη ιδιωτών και επιχειρήσεων προς φορείς του δημόσιου τομέα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η ΑΑΔΕ, οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και οι επιχειρήσεις τους, καθώς και οι επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητες κοινής ωφελείας στη μετοχική σύνθεση των οποίων συμμετέχει, άμεσα ή έμμεσα, το Δημόσιο.

Πρόκειται ουσιαστικά για δύο διαφορετικούς φορείς που θα λειτουργούν υπό την κρατική καθοδήγηση και στην πλήρη ανάπτυξή τους θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά. Η πιστοληπτική βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα θα παράγεται από την ανεξάρτητη αρχή πιστοληπτικής αξιολόγησης έπειτα από αίτηση του ενδιαφερομένου ή τρίτου, αλλά πάντα με τη συναίνεση του ενδιαφερόμενου.

Αυτό θα γίνεται με αυτοματοποιημένη διαδικασία και με τη χρήση αλγορίθμου των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς στοιχείων που θα αντλούνται από τους φορείς του Δημοσίου.

Το scoring που θα δημιουργηθεί για όλες τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά σε ό,τι αφορά τα χρέη τους προς το Δημόσιο θα αποτελέσει και το διαβατήριο για ρυθμίσεις οφειλών, τη συμμετοχή επιχειρήσεων σε διαγωνισμούς του Δημοσίου για την ανάληψη έργων ή ακόμα και την παροχή κρατικών εγγυήσεων στο πλαίσιο υλοποίησης χρηματοδοτούμενων από το Δημόσιο ή συγχρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. ή άλλο διεθνή οργανισμό προγραμμάτων.

Περαιτέρω το σύστημα αξιολόγησης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από ιδιωτικούς φορείς, όπως τράπεζες, εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, αλλά και άλλες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, προκειμένου να χορηγήσουν δάνεια, να ρυθμίσουν οφειλές ή να δώσουν πίστωση για την αγορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας.

Η χρήση από ιδιωτικούς φορείς του συστήματος scoring που θα παράγει η ανεξάρτητη Αρχή, θα πρέπει σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου να έχει τη ρητή συγκατάθεση του φυσικού ή του νομικού προσώπου, τηρώντας τη νομοθεσία για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Με βάση όμως την εμπειρία θα αποτελέσει μονόδρομο για την υπογραφή μιας σύμβασης κατά την πραγματοποίηση μιας συναλλαγής με πίστωση, τη λήψη ενός δανείου ή ακόμη και την ενοικίαση ενός ακινήτου.

Να σημειωθεί ότι Γραφεία Πίστης (Credit Bureau ή Credit Reference Agency) λειτουργούν σε όλες τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου. Ξεκίνησαν από την Αμερική μετά την οικονομική κρίση του 1837, ενώ λίγο αργότερα έκαναν την εμφάνισή τους και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Μεταξύ των διαφορετικών μοντέλων όπως αυτό της Γαλλίας, χώρα στην οποία η διαχείριση των δεδομένων πιστοληπτικής αξιολόγησης είναι πιο κεντροποιημένη και εποπτεύεται αυστηρά από κράτος ή της Αγγλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, όπου είναι αμιγώς ιδιωτικά, τα Γραφεία Πίστης έχουν ταυτιστεί με την οικονομική ανάπτυξη και την προστασία των πιστωτών αλλά και των οφειλετών έναντι της υπερχρέωσης.

Στην Ελλάδα ως Γραφείο Πίστης λειτουργεί ο «Τειρεσίας», τα στοιχεία του οποίου θα αποτελέσουν και τη «μαγιά» για τον εμπλουτισμό της βάσης δεδομένων του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων σε ό,τι αφορά το χρέος των ιδιωτών προς τις τράπεζες.

Οπως προβλέπει ο νόμος, τα στοιχεία οφειλών θα παρέχονται επικαιροποιημένα από τους πιστωτές στο μητρώο ανά εξάμηνο και μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων (ληξιπρόθεσμες και μη ληξιπρόθεσμες, καθώς και οι εξοφλημένες οφειλές).

Πιο συγκεκριμένα, στα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται η φύση της οφειλής, οι βασικοί όροι της, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, οι προσαυξήσεις και τα πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι τυχόν μεταβολές τους, οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους, οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής, ρυθμίσεις της οφειλής, πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και η πορεία της δικαστικής προσβολής τους.

Όλο το ιστορικό μιας οφειλής

Συμπληρωματικά στο Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους και στην Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα λειτουργήσει το Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων που υλοποιείται και ανήκει στην ΤτΕ. Σε αυτό θα καταγράφεται το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχόμενων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία ή στοιχείο που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από τράπεζες και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα.

Το Κεντρικό Μητρώο θα συλλέγει όλες τις οφειλές φυσικών και νομικών προσώπων, με στοιχεία για τους βασικούς όρους της οφειλής, τις προσαυξήσεις και τα πρόστιμα, τη διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και τις τυχόν μεταβολές τους, τις εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής, τις ρυθμίσεις της οφειλής και πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης κ.ά.

Πηγή: Καθημερινή

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: pexels