Η λίμνη που έχει σχήμα πεταλούδας. Τα νερά της ταξιδεύουν με σήραγγα μήκους 188 χιλιομέτρων και υδρεύουν την Αθήνα

Ανάμεσα στους δύο μεγάλους ορεινούς όγκους της Ρούμελης, στα όρη Γκιώνα και Βαρδούσια, στον νομό Φωκίδας, βρίσκεται η 9η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας, η οποία τροφοδοτεί με το νερό της την Αθήνα, αλλά και τους παραπλήσιους ελαιώνες και χωράφια. 

Αυτό που κάνει μοναδική τη λίμνη είναι το παράξενο σχήμα της. Αν τη δει κανείς από ψηλά, έχει ένα σχήμα παρόμοιο με το γράμμα “Χ”.

Οι όχθες της αποτελούνται από μικροσκοπικούς δαντελωτούς κολπίσκους, με αποτέλεσμα να κερδίζει επάξια τον χαρακτηρισμό “τα φιόρδ της ορεινής Φωκίδας.

Όταν η στάθμη της λίμνης πέφτει, κατά τους θερινούς μήνες, εμφανίζεται ένα σχεδόν απόκοσμο θέαμα. Στις όχθες της ξεπροβάλλουν τα εγκαταλελειμμένα πλέον σπίτια ενός οικισμού, που μεταφέρθηκε πιο ψηλά από την επιφάνεια της λίμνης, όταν λήφθηκε η απόφαση να δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη.

Έτσι ξεδίψασε η Αθήνα

Τη δεκαετία του 1960, η περιοχή που τώρα υπάρχει η τεχνητή λίμνη, αποτελούνταν από μία καταπράσινη πεδιάδα. Η εσωτερική μετανάστευση του αγροτικού πληθυσμού προς τα αστικά κέντρα και κυρίως προς την Αθήνα, αύξησε την ανάγκη υδροδότησης του λεκανοπεδίου της Αττικής.

Οι εργασίες για την κατασκευή άρχισαν το 1969 και ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα, όταν η λίμνη γέμισε με τρεχούμενο νερό από τον ποταμό Μόρνο και τους παραποτάμους του, αλλά και από τη λίμνη του του Εύηνου.

Μετά την κατασκευή φράγματος, ύψους 125 μέτρων, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, αλλά και του υδραγωγείου, μήκους 188 χιλιομέτρων, το 1981 άρχισε η μεταφορά νερού στην Αθήνα.

Το νερό μέσω μιας σήραγγας, διασχίζει τους νομούς Φωκίδας, Βοιωτίας και Αττικής μέχρι να φτάσει στις μονάδες επεξεργασίας νερού της ΕΥΔΑΠ, στη Μάνδρα, τις Αχαρνές και το Γαλάτσι.

Ένας οικολογικός “παράδεισος”

Η τεχνητή λίμνη του Μόρνου χαρακτηρίζεται από την πλούσια χλωρίδα και πανίδα που έχει αναπτυχθεί γύρω από τις όχθες της. Πολλά άγρια ζώα βρίσκουν καταφύγιο περιμετρικά της λίμνης, ενώ και η ιχθυοπανίδα της είναι αρκετά σημαντική.

Κάτοικοι και επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δουν σπάνια είδη ζώων και πουλιών, ακόμη και γλάρους ή πάπιες ή αρπακτικά που κατεβαίνουν από τους γύρω ορεινούς όγκους. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που η λίμνη του Μόρνου έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα “Natura 2000”.

Το  περίεργο σχήμα της λίμνης αποτελεί και ένα ιδανικό προορισμό για όλους τους μήνες του χρόνου. Κατά τον χειμώνα, οι επισκέπτες βρίσκουν καταφύγιο στα γύρω χωριά της περιοχής και παράλληλα μπορούν απολαύσουν τις χιονισμένες βουνοκορφές που περικλείουν τη λίμνη.

Τα παραδοσιακά χωριά της Ρούμελης, όπως το Λιδωρίκι, οι Πενταγιοί, ο Δάφνος και η Αρτονίνα, αποτελούν τον ιδανικό προορισμό για απόδραση από την μεγάλη πόλη.

Η περίμετρος της λίμνης έχει μήκος περίπου 65 χιλιόμετρα, που ισοδυναμεί σχεδόν με δύο ώρες οδήγησης. Τα “φιόρδ” ξεπροβάλλουν σε κάθε στροφή ενώ οι δρόμοι άλλοτε πλακόστρωτοι, άλλοτε όχι, οδηγούν πολύ κοντά στη λίμνη ή ψηλότερα, προσφέροντας μια μοναδική θέα που συνδυάζει την άγρια φύση  μαζί με τα μικρά γραφικά χωριά.

Το “Στενό”, όπως αποκαλείται το στενότερο σημείο της λίμνης, προσφέρει εντυπωσιακό θέαμα. Εκεί που οι δύο απέναντι όχθες μοιάζουν σχεδόν να ακουμπούν, τα προηγούμενα χρόνια είχε κατασκευαστεί μια πέτρινη γέφυρα. Σήμερα, τα υπολείμματα της βρίσκονται στον βυθό της λίμνης.

Κάλλιο. Το χωριό – “φάντασμα”

Κάτω από την επιφάνεια του νερού βρίσκεται και το χωριό Κάλλιο. Για την ανάγκη κατασκευής και δημιουργίας της τεχνητής λίμνης, οι κάτοικοι του Κάλλιου, αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους και να μεταφερθούν σε ένα σημείο με μεγαλύτερο υψόμετρο. Όταν τα νερά κατέκλυσαν την πεδιάδα, μαζί με το πράσινο βυθίστηκε και το χωριό.

Το Κάλλιο ανοικοδομήθηκε από την αρχή σε άλλο σημείο, ωστόσο ακόμη και σήμερα, σε περιόδους ανομβρίας, όταν κατεβαίνει η στάθμη της λίμνης, αποκαλύπτονται τα πέτρινα ντουβάρια του παλιού οικισμού, προσφέροντας ένα μοναδικό και απόκοσμο θέαμα.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Kάλλιο, το χωριό που βυθίστηκε για να λυθεί το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας. Εκεί βρισκόταν η αρχαία Καλλίπολις που καταστράφηκε από τους Γαλάτες. Οικοδομήθηκε ξανά, αλλά κάηκε μυστηριωδώς