Πως βρέθηκε ο ελληνικός στρατός στην Μικρασία. Η αποβίβαση στη Σμύρνη, το παρασκήνιο της εκστρατείας και ο ρόλος των συμμάχων. Νέα εκπομπή

Η μεγάλη έρευνα για την Μικρασιατική εκστρατεία από την “Μηχανή του Χρόνου” με τον Χρίστο Βασιλόπουλο στο COSMOTE HISTORY.

Το πρώτο επεισόδιο με τίτλο «Το παρασκήνιο της Μικρασιατικής εκστρατείας» προβάλλεται σε επανάληψη τη Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου στις 21.00.

Επανάληψη Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου στις πέντε το απόγευμα.

Η εκπομπή καταγράφει το διπλωματικό παρασκήνιο πριν από την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στην Σμύρνη με εντολή των Συμμάχων. Τις διώξεις του ελληνισμού της Ανατολίας, αλλά και τις προσδοκίες για απελευθέρωση.

Η αρχή έγινε μετά την υπογραφή της Συνθήκης ανακωχής του Μούδρου, που σήμαινε τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τις προσπάθειες των συμμάχων της Αντάντ να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους στις περιοχές της Τουρκίας που κατέλαβαν.

Η Ελλάδα και η Ιταλία διεκδικούσαν την πολυεθνική Σμύρνη που βρισκόταν στην ακμή της, καθώς διέθετε σημαντικό λιμάνι και αναπτυγμένο εμπόριο.

Η διπλωματία

Παρίσι, 1919. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος παρουσίασε στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης τις ελληνικές διεκδικήσεις. Ζητούσε την προστασία των Ελλήνων, ειδικά στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, όπου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1910 υπέστησαν σφαγές, διώξεις, διωγμούς και εξορίες.

Η κατάληψη της Αττάλειας από τους Ιταλούς εξόργισε τους Συμμάχους που έδωσαν το «πράσινο φως» στον Ελευθέριο Βενιζέλο, για την αποστολή εκστρατευτικού σώματος στη Σμύρνη. Η εκπομπή φωτίζει την κρίσιμη συνάντηση του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και του Βρετανού ομόλογού του, Λόιντ Τζώρτζ, κατά την οποία ο Έλληνας κυβερνήτης ρωτήθηκε “εάν η Ελλάδα είχε διαθέσιμο στρατό”. Η ιστορική απάντηση που έδωσε ήταν «είμεθα έτοιμοι».

Το εκστρατευτικό σώμα

Η Μηχανή του Χρόνου εξετάζει την κατάσταση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στις αρχές του 1919, αλλά και την προετοιμασία της 1ης Μεραρχίας η οποία έλαβε την εντολή απόβασης.

Παράλληλα, καταγράφει τη μυστική δράση της «Αποστολής Μαυρουδή» στη Σμύρνη και τα περίχωρα της, που αποτελείτο από στρατιωτικούς και δημοσιογράφους. Σκοπός της ήταν η καταγραφή του ελληνικού πληθυσμού, η συλλογή πληροφοριών και η καλλιέργεια ευνοϊκού κλίματος.

Η εκπομπή περιγράφει τις αντιδράσεις των τούρκων όταν έμαθαν για την ελληνική απόβαση, αλλά και την προετοιμασία ένοπλης αντίστασης από μέλη εθνικιστικών οργανώσεων της Σμύρνης και μονάδες του στρατού που έδρευαν στην πόλη, με επικεφαλής τον διαβόητο εθνικιστή Νουρεντίν Πασά.

Στο πλευρό τους ήταν και Ιταλοί αξιωματικοί και αξιωματούχοι της πόλης που αφενός άνοιξαν τις φυλακές απελευθερώνοντας ποινικούς κατάδικους, αφετέρου τους έδωσαν οπλισμό.

Η απόβαση

Στα τέλη Απριλίου του 1919 (με το παλιό ημερολόγιο), το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα απέπλευσε από την Ελευθερούπολη Καβάλας για τη Σμύρνη. Στις 2 Μαΐου 1919, ο στρατός αποβιβάστηκε στην ιωνική γη, μέσα σε κλίμα γιορτής και πανηγυρισμών από τους Έλληνες της πόλης.

Η χαρά όμως κράτησε για λίγο, καθώς η αποβίβαση δεν εκτελέστηκε όπως σχεδιάστηκε από το στρατό. Όταν οι στρατιώτες έφτασαν με παρέλαση κοντά στους στρατώνες του Διοικητηρίου, οι Τούρκοι τους πυροβόλησαν σκοτώνοντας δύο εύζωνες.

Η έρευνα φωτίζει τον ρόλο ενός τούρκου εθνικιστή δημοσιογράφου με έντονη παραστρατιωτική δράση, ο οποίος έριξε τους πρώτους πυροβολισμούς. Αμέσως, το κλίμα από γιορτινό μετατράπηκε σε πολεμικό, με πολλούς νεκρούς και τραυματίες.

Στην εκπομπή μιλούν:

Νίκος Παπαδάκης – διευθυντής Εθνικού Ιδρύματος Ελ. Βενιζέλος,  Αντώνης Κλάψης – καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πελοποννήσου,  Αθανάσιος Μπαλέρμπας – Φιλόλογος, Βλάσης Αγτζίδης – Ιστορικός,  Κωνσταντίνα Δ. Καρακώστα – Διδάσκουσα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας Πανεπιστημίου Πατρών, Αλέξανδρος Μακρής – Ιστορικός, Βασίλης Λουμιώτης – ταξίαρχος ε.α, Χρήστος Κονταρίδης – αντιστράτηγος ε.α Αστυνομίας και Ιστορικός, Γιάννης Χρονόπουλος – Ιστορικός, Κωνσταντίνος Νίγδελης – Ιστορικός Ερευνητής και συγγραφέας, Τίτος Αθανασιάδης –  δημοσιογράφος και συγγραφέας, Χαράλαμπος Μηνασίδης – Ιστορικός, Πέτρος Μεχτίδης – αρχαιολόγος και συγγραφέας, Κωνσταντίνος Βλάσης – Ιστορικός ερευνητής, Ανδρέας Καστάνης – Καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας Σχολής Ευελπίδων.