Από πού βγήκε η φράση: “κάνει την πάπια;” Όχι, δεν είναι αυτό που φαντάζεστε

Ο Παπίας ήταν ευνούχος υπάλληλος στη βυζαντινή αυλή, υπεύθυνος για την ασφάλεια και τη συντήρηση των κτιρίων των αυτοκρατορικών ανακτόρων στην Κωνσταντινούπολη.

Ήταν υπεύθυνος για το περισσότερο προσωπικό του παλατιού και εκτελούσε με σημαντικό ρόλο στις τελετές του. Στην ουσία λοιπόν ο Παπίας ήταν ο κλειδοκράτορας.

«Ο Παπίας με τα του Εταιριάρχου αυτοπροσώπως ήνοιγον και έκλειον απάσας τάς εις το παλάτιον εισόδους».

Είχε το δικαίωμα να παρακάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον αυτοκράτορα, να κουβεντιάζει μαζί του και να διασκεδάζει στα συμπόσιά του. Ο τιμητικός τίτλος του «Μέγα Παπία» δημιουργήθηκε κατά την περίοδο των Παλαιολόγων και δινόταν σε ανώτερους αριστοκράτες.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Βασιλείου του Β’, το αξίωμα του Παπία του Μεγάλου Παλατίου τον κατείχε ο Ιωάννης Χανδρινός, ένας άνθρωπος σκληρός, ύπουλος και ψεύτης.

Άπαξ και ανέλαβε τα καθήκοντά του διέβαλε πάρα πολλούς υπαλλήλους του παλατιού στον αυτοκράτορα. Όλοι τον φοβούνταν αφού έφτασε να διαβάλλει στον αυτοκράτορα τον ίδιο του τον αδελφό Συμεών.

Φυσικά αυτή του η συμπεριφορά προκαλούσε τις αντιδράσεις διάφορων θυμάτων του τα οποία συχνά ήθελαν να λογαριαστούν μαζί του.

Στις περιπτώσεις αυτές, όπως λένε μαρτυρίες, τα μάτια του Χανδρινού βούρκωναν υποκριτικά, ενώ ο ίδιος προσποιούνταν τον έκπληκτο και απαντούσε  στον εκάστοτε κατήγορό του: «Είσαι ο καλύτερός μου φίλος», «Πώς μπορούσα να πω εναντίον σου στον αυτοκράτορα;».

Η υποκρισία και η διπροσωπία του ήταν μυθική στο Βυζάντιο και όταν κάποιος έλεγε ψέματα στους κύκλους του ή έκανε τον ανήξερο σίγουρα θα ακουγόταν η φράση: «Ποιείς τον Παπίαν»… Φράση που έμεινε ως τα χρόνια μας με μια μικρή παραλλαγή!

Είναι η γνωστή φράση: “Αυτός κάνει την πάπια ή Μην κάνεις την πάπια”

ΠΑΠΙΑΣ

Ο όρος ετυμολογικά συνδέεται με τις λέξεις «πάππος» ή «παπᾶς» (ο πατέρας, ιερέας). Το αξίωμα πρώτη φορά εμφανίζεται σε μια σφραγίδα που χρονολογείται γύρω στο 550-650, και καταγράφεται επίσης στο χρονικό του Θεοφάνη του Ομολογητή το έτος 780.

Υπήρχαν τριών ειδών Παπίες στο βυζάντιο, όλοι ευνούχοι: ένας για το ίδιο το Μέγα Παλάτιον (Παπίας τοῦ μεγάλου παλατίου) και δύο άλλοι για τα παλάτια της Μαγναύρας και το παλάτι της Δάφνης (Παπίας τῆς Μαγναῦρας και Παπίας τῆς Δάφνης).

Είναι πιθανό ότι αρχικά οι άλλοι δύο Παπίες ήταν υποτελείς στους Παπίες του Μεγάλου Παλατιού.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Flickr

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι ευνούχοι και οι βαρβάτοι στο Βυζάντιο. Ποιες ήταν οι διαφορές τους, ποιοι θεωρούνταν έμπιστοι και τι θέση είχαν στο πλευρό του αυτοκράτορα