«Αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας, οποιαδήποτε ομοιότητα… είναι συμπτωματική». Πώς ο Ρασπούτιν, έγινε η αιτία να καθιερωθεί η γνωστή φράση στις κινηματογραφικές ταινίες, λίγα χρόνια μετά τη δολοφονία του

«Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας. Τα πρόσωπα, τα ονόματα και οι καταστάσεις είναι φανταστικά και οποιαδήποτε ομοιότητα είναι συμπτωματική και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα».

H πιο τυποποιημένη φράση που ενημερώνει το κοινό για το σενάριο, σε τηλεοπτικές σειρές και κινηματογραφικές ταινίες, καθιερώθηκε σχεδόν 90 χρόνια πριν. Μέχρι τότε, οι δημιουργοί δεν είχαν κανένα λόγο να διασαφηνίσουν ότι η υπόθεση δεν αφορά πραγματικά πρόσωπα.

Το 1932, 16 χρόνια μετά τη δολοφονία του Ρασπούτιν, κυκλοφόρησε η ταινία ο «Ρασπούτιν και η Αυτοκράτειρα», μία ταινία βασισμένη στη ζωή του διαβόητου ρασοφόρου. Ο σκηνοθέτης επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια της ζωής του Ρασπούτιν, στα ερωτικά σκάνδαλα και στο αμφιλεγόμενο τέλος του. Κάποια από τα ονόματα των πρωταγωνιστών ήταν αλλαγμένα, ιδίως των ατόμων που βρίσκονταν ακόμα εν ζωή. Ωστόσο, ήταν εμφανές σε ποιους ήταν βασισμένοι οι χαρακτήρες. Δύο από τους κινηματογραφικούς χαρακτήρες ήταν η πριγκίπισσα Νατάσα και ο πρίγκιπας Παύλος, οι οποίοι αναφέρονταν ξεκάθαρα σε πραγματικά πρόσωπα, δηλαδή στην πριγκίπισσα Ειρήνη Αλεξάνδροβνα, μοναδική ανιψιά του τσάρου Νικόλαου Β’ και τον σύζυγό της, Φέλιξ Γιουσούποβ.

Στην ταινία, ο πρίγκιπας Παύλος παρουσιαζόταν ως ο δολοφόνος του Ρασπούτιν, ενώ για την πριγκίπισσα Νατάσα υπήρχε ξεκάθαρη υπόνοια ότι ο καλόγερος την είχε κακοποιήσει σεξουαλικά.

Έτσι, όταν το πραγματικό πριγκιπικό ζεύγος είδε το έργο, εξοργίστηκε. Ο Γιουσούποβ αποφάσισε να ασκήσει ποινική δίωξη κατά της εταιρείας παραγωγής, πράγμα πρωτάκουστο στα δικαστικά χρονικά. Πράγματι, με την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμισης, η υπόθεση έφτασε στις δικαστικές αίθουσες.

Διαβάστε ακόμα: Ρασπούτιν, ο μοναχός που ξελόγιαζε τις γυναίκες για να ξορκίσει το σατανά με το σεξ. Ξεκίνησε αγρότης της Σιβηρίας και έγινε ισχυρό πρόσωπο της τσαρικής αυλής, κερδίζοντας την εύνοια της τσαρίνας

Προς υπεράσπισή της, οι συνήγοροι της εταιρείας παραγωγής Metro-Goldwyn-Mayer τόνισαν ότι στους τίτλους αρχής της ταινίας είχαν μπει τα συγκεκριμένα λόγια: «Το έργο αφορά την καταστροφή μίας αυτοκρατορίας… Μερικοί από τους χαρακτήρες είναι ακόμα εν ζωή – οι υπόλοιποι βρήκαν βίαιο θάνατο».

Το δικαστήριο, όχι μόνο δεν τους το αναγνώρισε ως ελαφρυντικό, αλλά τους ενημέρωσε ότι η δήλωση αυτή επιβάρυνε περαιτέρω τη θέση τους. Αν ο πρόλογος της ταινίας έλεγε ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλαδή όλα τα πρόσωπα και τα γεγονότα ήταν φανταστικά, τότε ίσως είχαν ελπίδες να αθωωθούν. Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο, η καταδίκη ήταν μάλλον το επικρατέστερο σενάριο. Αφού οι ένορκοι του Αγγλικού Εφετείου είδαν την ταινία δύο φορές, αποφάνθηκαν ότι πράγματι συνιστούσε συκοφαντική δυσφήμιση για το πριγκιπικό ζευγάρι. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχαν καν αποδείξεις για το αν ο Ρασπούτιν και η πριγκίπισσα Ειρήνη είχαν ποτέ συναντηθεί, πόσω μάλλον για το ότι ήταν φανατική του οπαδός και θύμα βιασμού, όπως υποστήριζε η ταινία.

Η εταιρεία κλήθηκε να πληρώσει 127.000 δολάρια (περίπου 2,5 εκατομμύρια σε σημερινή αξία) ως αποζημίωση για την ηθική βλάβη που προκάλεσε. Η συγκεκριμένη υπόθεση έθεσε ένα παγκόσμιο νομικό προηγούμενο. Πλέον οι εταιρείες παραγωγής, υπό τον φόβο των μηνύσεων, άρχισαν να βάζουν την τυποποιημένη προειδοποίηση στην αρχή κάθε ταινίας, ανεξαρτήτως είδους. Έτσι, σήμερα διαβάζουμε ότι «όλα τα πρόσωπα και τα γεγονότα είναι φανταστικά» από έργα τύπου «Ε.Τ. ο εξωγήινος», μέχρι κοινωνικά δράματα και ρομαντικές κομεντί.

Ειδικά αν το σενάριο βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, τότε η φράση είναι ακόμη πιο απαραίτητη.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikipedia

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ποια ήταν η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα που έδωσε το όνομά της στη Λεωφόρο. Πέθανε σε ηλικία 21 ετών πάνω στη γέννα. Το παιδί επέζησε και δολοφόνησε τον Ρασπούτιν