Πώς θα ήταν αν η Μέδουσα μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό της; Το γλυπτό της “Μέδουσας με το κομμένο κεφάλι του Περσέα”. Το σύμβολο κατά της σεξουαλικής κακοποίησης από την ελληνική μυθολογία

Από την Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2020, το πάρκο απέναντι από το Ανώτατο Δικαστήριο στο Μανχάταν κοσμείται από το δίμετρο γλυπτό της Μέδουσας, η οποία φέρεται να κρατάει το κομμένο κεφάλι του Περσέα. Πρόκειται για μία παραλλαγή του αρχαίου ελληνικού μύθου που στοχεύει να στηλιτεύσει την σεξουαλική κακοποίηση γυναικών, παίρνοντας εκδίκηση από τον δολοφόνο της Μέδουσας, Περσέα. 

Το γλυπτό φιλοτέχνησε ο Αργεντινό-Ιταλός καλλιτέχνης Λουτσιάνο Γκαρμπάτι (Luciano Garbati). Η τοποθέτηση του έργου στο συγκεκριμένο σημείο ήταν μια συνειδητή επιλογή του καλλιτέχνη, καθώς βρίσκεται απέναντι από το δικαστήριο όπου καταδικάστηκε ο Χάρβεϊ Γουαϊνστάιν και άλλοι βιαστές.

Μία διαφορετική ανάγνωση του μύθου

Σύμφωνα με την παραδοσιακή εκδοχή του μύθου, η Μέδουσα ήταν ιέρεια της θεάς Αθηνάς και διακρινόταν για την ασύγκριτη ομορφιά της. Κάποια μέρα ο Ποσειδώνας την απομώνοσε σε έναν από τους θαλάμους του ναού της Αθηνάς και την βίασε.

Εξοργισμένη η Αθηνά που ατιμάστηκε ο ναός της, μεταμόρφωσε τη Μέδουσα σε γοργόνα με κεφάλι από φίδια. Την εξόπλισε όμως με ένα βλέμμα, που πέτρωνε όποιον την αντίκριζε. Ο Περσέας στην προσπάθειά του να εκτελέσει μια αποστολή του τύραννου Πολυδέκτη, πλησίασε τη Μέδουσα και με τη βοήθεια των θεών την αποκεφάλισε. Μετά επέστρεψε νικητής με το κεφάλι της ως τρόπαιο στη Σέριφο.

Διαβάστε ακόμα: Ο Περσέας αποκεφαλίζει τη γοργόνα Μέδουσα και σκοτώνει κατά λάθος τον παππού του. Γιατί το «πεπρωμένο φυγείν αδύνατον» 

Σύμφωνα με τον καλλιτέχνη Γκαρμπάτι, παρ’ όλο που η Μέδουσα ήταν το θύμα, τελικά αυτή ήταν που τιμωρήθηκε.

Έτσι, αποφάσισε να “εκδικηθεί” για λογαριασμό της και φιλοτέχνησε το έργο “Μέδουσα με το Κεφάλι του Περσέα”, αντλώντας έμπνευση από ένα χάλκινο άγαλμα του 16ου αιώνα του Μπενβενούτο Τσελίνι που ονομάζεται “Ο Περσέας με το κεφάλι της Μέδουσας”.

Ένας από υπεύθυνους του πρότζεκτ δήλωσε σε αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ότι ο Γκαρμπάτι “δεν άλλαξε απλά την υπόθεση της ιστορίας, αλλά έδωσε γυναικεία μορφή σε μία αντρική εμπειρία. Κοίταξε την ιστορία και ρώτησε: Πώς θα ήταν αν η Μέδουσα μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό της;“. 

Ο ίδιος ο Λουτσιάνο Γκαρμπάτι μιλώντας για το έργο του ανέφερε μεταξύ άλλων ότι “αμφισβητεί τον χαρακτηρισμό της μυθικής φιγούρας ως ενός τέρατος και αναζητά την γυναίκα πίσω από τον θρύλο“.

Η τοποθέτηση του αγάλματος απέναντι από το δικαστήριο που έχουν καταδικαστεί μια σειρά από βιαστές ήταν δήλωση. Αποκύρηξε την ενοχοποίηση των θυμάτων βιασμού, αγκαλιάζοντας όλες τις γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση. “Το αφήγημα της διαπόμπευσης του θύματος σε περιπτώσεις σεξουαλικής βίας αντηχούν από το παρελθόν μέχρι το σημερινό κίνημα #MeToo” δήλωσε σε συνέντευξή του ο γλύπτης.

Οι αντιδράσεις

Δεδομένου της τεράστιας κινητοποίησης των γυναικών που έχει ξεδιπλωθεί τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ ενάντια στους βιασμούς και τις γυναικοκτονίες, ιδιαίτερα μέσα από το κίνημα #MeToo, ο Γκαρμπάτι και οι συνεργάτες του ήταν βέβαιοι ότι η Νέα Υόρκη αποτελούσε το ιδανικό μέρος για να φιλοξενηθεί το έργο του.

Ωστόσο, μετά την αποκάλυψή του γλυπτού, την Τρίτη 13 Οκτωβρίου, εκτός από τους χειροκροτητές της εικαστικής παρέμβασης υπήρξαν και οι καχύποπτοι της υπόθεσης. Ως κύριο πεδίο αντιπαράθεσης αναδείχθηκε το Twitter, με τους χρήστες να συγκρούονται για την αληθινή ερμηνεία του αγάλματος.

Κάποιοι σχολίασαν το γλυπτό ως άστοχο, καθώς το άγαλμα της μυθικής γοργόνας δεν κρατάει το κεφάλι του βιαστή της, Ποσειδώνα, αλλά εκείνο του Περσέα. Άλλοι το επέκριναν ως προς την ειλικρίνειά του, καθώς αμφισβήτηταν το κατά πόσο ένας άντρας μπορεί να φιλοτεχνήσει ένα φεμινιστικό έργο.

Τέλος, κριτική ασκήθηκε ως προς το μήνυμα που προσπαθεί να περάσει ο καλλιτέχνης. Όπως σημείωσε και μία χρήστης του Twitter “φεμινίστριες θεωρητικοί (π.χ η Hélène Cixous) θεωρούν ότι η αφήγηση της Μέδουσας από τους άντρες οδηγείται από τον φόβο τους για την αυτενέργεια των γυναικών. Αυτό το γλυπτό δεν κάνει κάτι για να το αλλάξει αυτό. Αντιθέτως, ενισχύει το λανθασμένο επιχείρημα ότι το #MeToo αφορά την εκδίκηση και όχι την δικαιοσύνη”.  

Στο στόχαστρο βρέθηκε επίσης και το online κατάστημα του πρότζεκτ, το οποίο πουλά μινιατούρες του γλυπτού για 450-750 δολάρια, καθώς και σουβενίρ μπλουζάκια.

Δείτε στο βίντεο τα αποκαλυπτήρια του ήδη πολυσυζητημένου αγάλματος απέναντι από το Ανώτατο Δικαστήριο του Μανχάταν στη Νέα Υόρκη:

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: Instagram

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Μέδουσα. Η όμορφη γοργόνα με τις υπέροχες μπούκλες που η Αθηνά τις έκανε φίδια και την αποκεφάλισε ο Περσέας. Ο οίκος μόδας Versace την έκανε σύμβολο γοητείας