Πως τελείωσε ο Β’ Παγκόσμιος. Οι τίτλοι τέλους δεν γράφτηκαν στο Βερολίνο τον Μάιο του 1945, αλλά στο Τόκιο τέσσερις μήνες μετά. Πόσες φορές συνθηκολόγησε η Γερμανία

9 Μαΐου 1945. Ο στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ, υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης Χίτλερ, υπογράφει στο Βερολίνο την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας στους συμμάχους. Δέκα ημέρες νωρίτερα ο Φύρερ είχε αυτοκτονήσει. Οι τίτλοι τέλους του πολέμου για την Ευρώπη είχαν πλέον γραφτεί, όμως επίσημα ο πόλεμος συνεχιζόταν.

Στο μέτωπο εκτός Ευρώπης, Αμερικάνοι και Ιάπωνες συνέχιζαν τον πόλεμο, που έμελλε να τελειώσει με τον πιο βίαιο τρόπο. Τον βομβαρδισμό με πυρηνικά στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

Το τέλος του Χίτλερ

Στις 16 Απριλίου του 1945 ο Κόκκινος Στρατός εισέβαλε στο Βερολίνο, σημαίνοντας την έναρξη μίας από τις κομβικότερες μάχες του πολέμου. Υπό τις εντολές των Ζούκοφ και Κόνιεφ, οι σοβιετικές μεραρχίες, επανδρωμένες από περίπου 2,5 εκατομμύρια στρατιωτών, κατέκλυσαν τη γερμανική πρωτεύουσα. Ταυτόχρονα ξεκίνησε και ο εναέριος βομβαρδισμός της πόλης. Ο Χίτλερ ανέλαβε ο ίδιος να οργανώσει την άμυνα, αγνοώντας τις εκκλήσεις των συνεργατών του να εγκαταλείψει την πόλη. Ωστόσο, ήταν ήδη πολύ αποδυναμωμένος και οι 800 χιλιάδες άντρες που παρέταξε δεν ήταν ικανοί να αντιμετωπίσουν τη σοβιετική υπερδύναμη.

Μέχρι τις 29 Απριλίου, το αποτέλεσμα είχε κριθεί και ήταν θέμα χρόνου το καταφύγιο του Φύρερ να πέσει στα χέρια των Σοβιετικών. Το βράδυ εκείνο υπαγόρευσε στις γραμματείς του την «πολιτική διαθήκη» του. Επρόκειτο για έναν λίβελο κατά των «μπολσεβίκων και των Εβραίων», χωρίς καμία διάθεση αυτοκριτικής. Έπειτα παντρεύτηκε τη σύντροφό του, Εύα Μπράουν, με πολιτικό γάμο, τον οποίον τέλεσε ένας επιστρατευμένος δημοτικός υπάλληλος. Μάρτυρες ήταν οι Μάρτιν Μπόρμαν και Γιόζεφ Γκέμπελς, οι οποίοι ευχήθηκαν στους νεόνυμφους, πίνοντας σαμπάνια.

Την ίδια νύχτα, ο Χίτλερ χαιρέτησε ένα προς ένα όλα τα μέλη του επιτελείου του, της φρουράς και του υπηρετικού προσωπικού. Το πρωί της 30ης Απριλίου γευμάτισε με τις πιστές του γραμματείς, αποχαιρέτησε τον Μπόρμαν, το ζεύγος Γκέμπελς και αλλά μέλη της συνοδείας του, και λίγο μετά τις 15.00, αποσύρθηκε με τη σύζυγό του στο δωμάτιό τους. Πήραν και οι δύο από μία κάψουλα υδροκυανίου. Ωστόσο, ο Φύρερ, για να είναι σίγουρος, τοποθέτησε στον κρόταφο το πιστόλι του. Στις 15.30 ακούστηκε ένας πυροβολισμός.

Ειρήνη στην Ευρώπη

Ο θάνατός του Χίτλερ έγινε γνωστός την επόμενη μέρα, επισφραγίζοντας τη νίκη των Σοβιετικών. Ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε με έφοδο το ιστορικό Ράιχσταγκ και το Βερολίνο υποτάχθηκε ολοκληρωτικά στις δυνάμεις του Στάλιν.

Ο ναύαρχος Νταίνιτς, που εν τω μεταξύ πληροφορήθηκε ότι ο Χίτλερ τον είχε ορίσει διάδοχό του, επιχείρησε αρχικά να συνθηκολογήσει με τους Αγγλοαμερικανούς και με όσο το δυνατόν μικρότερη συμμετοχή των Σοβιετικών. Ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων στην ευρωπαϊκή ήπειρο, Αϊζενχάουερ, κατάλαβε ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε ανοιχτή ρήξη με την ΕΣΣΔ. Έτσι, αξίωσε από τους Γερμανούς να υπογράψουν συνθηκολόγηση σε όλα τα μέτωπα.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 7ης Μαΐου μια γερμανική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον στρατηγό Άλφρεντ Γιόντλ υπέγραψε στη Ρέμς στην βόρεια Γαλλία την πρώτη πρώτη πράξη συνθηκολόγησης με τους Δυτικούς Συμμάχους.

Η απαίτηση του Στάλιν

Καθώς όμως, οι Σοβιετικοί δεν ήταν παρόντες, απαίτησαν η υπογραφή να επαναληφθεί. Ο Στάλιν απαίτησε νέα υπογραφή συνθηκολόγησης στο Βερολίνο. Έτσι, την 9η Μαΐου του 1945 και ενώ το ρολόι έδειχνε 0:43, ο στρατάρχης Κάιτελ, αρχηγός του γερμανικού επιτελείου, υπέγραψε την «άνευ όρων παράδοση όλων των ενόπλων δυνάμεων κατά ξηρά, θάλασσα και αέρα, καθώς και όλων των δυνάμεων που βρίσκονται υπό την γερμανική διοίκηση, προς την Ανώτατη Διοίκηση του Κόκκινου Στρατού και ταυτόχρονα προς την Ανώτατη Διοίκηση των συμμαχικών εκστρατευτικών δυνάμεων».

Παρόντες ήταν από μέρους της ΕΣΣΔ ο στρατάρχης Ζούκοφ, από μέρους της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Τέντερ, από τις ΗΠΑ ο στρατηγός Σπάατς και από τη Γαλλία, ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινύ.

Η Ευρώπη έβγαινε από 2194 μέρες πολέμου και ο απολογισμός ήταν τραγικός με περίπου 60 εκατομμύρια νεκρούς και ακόμη περισσότερους τραυματίες. Οι περισσότερες πόλεις ήταν ερειπωμένες, οι υποδομές είχαν καταστραφεί και ο πληθυσμός ήταν εξαθλιωμένος και ανήμπορος.

Επίσημη λήξη του Β’ Παγκοσμίου

Παρά το θάνατο του Χίτλερ και την οριστική επικράτηση των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη, ο παγκόσμιος πόλεμος επίσημα δεν είχε λήξει. Μεταξύ ΗΠΑ και Ιαπωνίας οι εχθροπραξίες συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση. Τις ημέρες που η Γερμανία υπέγραφε την άνευ όρων συνθηκολόγηση, η Αμερική βομβάρδιζε ακατάπαυστα τα ιαπωνικά εδάφη. Μόνο μεταξύ 9 και 10 Μαΐου, το Τόκιο θρήνησε περισσότερους από 100.000 νεκρούς.

Παράλληλα, υπήρχε ένα εμφανές χάσμα μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Παρότι μέσα στο καλοκαίρι συγκλήθηκε διάσκεψη των Συμμάχων στο Πότσδαμ προκειμένου να συζητηθούν τα ζητήματα που προέκυπταν από τις νέες συνθήκες, οι Αμερικανοί δε φάνηκε να τα βρίσκουν με τον Στάλιν. Ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν, επηρεασμένος και από τις απόψεις του Βρετανού Τσώρτσιλ, δεν επιθυμούσε την εμπλοκή των Σοβιετικών στις χώρες της Άπω Ανατολής και την ενδεχόμενη αύξηση της επιρροής τους.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η κατάσταση περιπλέχθηκε όταν η ΕΣΣΔ κήρυξε πόλεμο στην Ιαπωνία. Ο Τρούμαν, υπό το άγχος να μην αφήσει τον Στάλιν να επικρατήσει, πήρε μία παράτολμη απόφαση. Θα χρησιμοποιούσε το νεοανακαλυφθέν υπερόπλο της ατομικής βόμβας, το οποίο οι ΗΠΑ προόριζαν αρχικά να χρησιμοποιήσουν εναντίον του Χίτλερ.

Αγνοώντας τις έντονες αντιρρήσεις των επιστημόνων που την κατασκεύασαν, ο Τρούμαν έβαλε μπρος το ακραίο σχέδιο. Στις αρχές του Αυγούστου του 1945 δύο βομβαρδιστικά απογειώθηκαν από τις ΗΠΑ, έτοιμα να γράψουν τις πιο μαύρες σελίδες της ιαπωνικής ιστορίας. Στις 6 Αυγούστου έπεσε η πρώτη ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και στις 9 του ίδιου μήνα, στο Ναγκασάκι. Πάνω από 240.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ οι δύο πόλεις σχεδόν σβήστηκαν από το χάρτη. Οι τραγικές επιπτώσεις της ραδιενέργειας ήταν αισθητές για πολλές δεκαετίες μετά την τραγωδία.

Μετά από αυτό το απροσδόκητο χτύπημα, ο Αυτοκράτορας Χιροχίτο επέσπευσε να υπογράψει την παράδοση της χώρας του. Στις 15 Αυγούστου, ο Τρούμαν ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η ιαπωνική κυβέρνηση δέχθηκε την άνευ όρων συνθηκολόγησή της.

Τελικά, το πρωινό της 2ας Σεπτεμβρίου 1945 έμελλε να σημάνει το οριστικό τέλος. Στο Τόκιο είχαν συγκεντρωθεί εκπρόσωποι των ΗΠΑ, της Κίνας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Σοβιετικής Ένωσης, της Γαλλίας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, του Καναδά και της Ολλανδίας. Η συνθήκη θα υπογραφόταν πάνω στο αμερικανικό θωρηκτό «Μιζούρι» (USS Missouri, BB-63), το οποίο ήταν αγκυροβολημένο στον κόλπο της ιαπωνικής πρωτεύουσας.

Η τελετή ήταν σύντομη και μέχρι τις 10:30 π.μ. τα πάντα είχαν τελειώσει. Πρώτα οι Ιάπωνες πληρεξούσιοι κι εν συνεχεία οι εκπρόσωποι των Συμμάχων υπέγραψαν το κείμενο της συνθηκολόγησης, σύμφωνα με το οποίο η Ιαπωνία δεχόταν τους όρους της διακήρυξης του Πότσδαμ και σταματούσε τις εχθροπραξίες, ενώ συνθηκολογούσαν χωρίς όρους το Γενικό Επιτελείο της, όλες οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις και όλες οι ένοπλες δυνάμεις που τελούσαν υπό ιαπωνικό έλεγχο.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε πρακτικά λήξει. Βέβαια, αργότερα πολλοί θα υποστήριζαν ότι ως πραγματική τελευταία πράξη του πολέμου θα πρέπει να λογίζεται η επανένωση της Γερμανίας και η πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1991.

Την αρχική φωτογραφία επιχρωμάτισε ο Χρ. Καπλάνης (Past in Color)

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Tο καταφύγιο που αυτοκτόνησε ο Χίτλερ. Οι τελευταίες μέρες του Φύρερ πριν την παράδοση της Γερμανίας. Το «φρούριο» κατασκευάστηκε από τη Χόχτιφ και «εξαφανίστηκε» από το Βερολίνο