Πως σταμάτησε το έθιμο με το κάψιμο του Ιούδα στην Αθήνα. Τα επεισόδια εναντίον του εβραίου εμπόρου Πατσίφικο και ο ναυτικός αποκλεισμός από τους Βρετανούς

Η πρώτη κατοχή της Αθήνας μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους έγινε το 1850 από τους Βρετανούς. Το λιμάνι του Πειραιά και κατά συνέπεια η πρωτεύουσα, αποκλείστηκαν επί πέντε μήνες από τον βρετανικό στόλο. Η ιστορία αυτή έμεινε γνωστή ως “Παρκερικά” και οδήγησε στο τέλος του εθίμου του καψίματος του Ιούδα στην Αθήνα.

Όλα ξεκίνησαν του Πάσχα του 1849 όταν η κυβέρνηση του Αντωνίου Κριεζή που βρισκόταν υπό τον απόλυτο έλεγχο του βασιλιά Όθωνα, απαγόρευσε το έθιμο του καψίματος του εικονικού Ιούδα. Η κυβέρνηση θεωρούσε ότι ήταν κατάλοιπο μιας αντισημιτικής πρακτικής που δεν χρειαζόταν να συνεχιστεί. Στην πραγματικότητα δεν ήθελε να στεναχωρήσει τον εβραίο τραπεζίτη Άμσελ Μάγερ Ρότσιλντ, που είχε έρθει στην Αθήνα για να δώσει άλλο ένα δάνειο. Η ενέργεια αυτή εξόργισε πολλούς Αθηναίους οι οποίοι διαδήλωσαν κατά της απόφασης και ξέσπασαν με αδικαιολόγητη οργή κατά της οικίας του εβραίου Πατσίφικο, που υπήρξε πρώην πρεσβευτής της Πορτογαλίας και γνωστός τοκογλύφος. Ο 63χρονος Δoν Πατσίφικο ή αλλιώς Cavaliere David Pacifico, δήλωνε έμπορος και κατοικούσε με την οικογένειά του στην οδό Καραϊσκάκη, στου Ψυρρή.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Αιών» στο μαινόμενο πλήθος κατά της οικίας Πατσίφικο «υπήρχον και υιοί υπουργών και υιοί αξιωματικών».

Μετά την επίθεση ο Πατσίφικο ζήτησε να αποζημιωθεί με ένα υπέρογκο ποσό. Απαίτησε 886.736 δραχμές και 67 λεπτά! Ανάμεσα στα άλλα, ο Πατσίφικο επικαλέστηκε ότι χάθηκαν σημαντικά έγγραφα με τα οποία στήριζε τις απαιτήσεις του εναντίον της πορτογαλικής κυβέρνησης με την οποία είχε αντιδικία. Ο βασιλιάς ΌΘωνας αρνήθηκε να καταβάλει το ποσό, ακόμα και όταν ο Πατσίφικο το μείωσε τις απαιτήσεις του στις 650.000 δραχμές. Οι διαβουλεύσεις κατέληξαν σε ναυάγιο και τον Ιανουάριο του 1850 οι Βρετανοί θέλησαν να δώσουν ένα μάθημα στην Ελλάδα, που τότε ανέπτυσσε στενές σχέσεις με τη Ρωσία και τη Γαλλία. Έτσι, στις 3 Ιανουαρίου, ο ναύαρχος Ουίλιαμ Πάρκερ απέκλεισε με πολεμικά πλοία την Αθήνα.

Οι Άγγλοι είχαν παρατάξει εντυπωσιακό στόλο από 14 βαριά οπλισμένα καράβια, με 730 κανόνια και 8.000 ναύτες. Τίποτα δεν φορτωνόταν και δεν εκφορτωνόταν από το λιμάνι του Πειραιά με τα πλοία να οδηγούνται υποχρεωτικά στην Σαλαμίνα. Έτσι, μοιραία ήρθε ο πληθωρισμός, η έλλειψη προϊόντων και τα προβλήματα επιβίωσης. Οι Αθηναίοι ωστόσο, έδειξαν αλληλεγγύη και αυτοσυγκράτηση. Έπειτα από πολλά και έντονα διπλωματικά επεισόδια ο αποκλεισμός της πρωτεύουσας, έληξε μετά από πέντε μήνες μετά και από την παρέμβαση Γαλλίας και Ρωσίας, τα συμφέροντα των οποίων είχαν πληγεί από τον αποκλεισμό.

Μετά από διαιτησία ο Πατσίφικο πήρε μόνον 3.750 δραχμές, δηλαδή πολύ λιγότερα χρήματα από αυτά που ζητούσε. Μετά την λήξη του επεισοδίου αναγκάστηκε να φύγει οικογενειακώς για το Λονδίνο, όπου και πέθανε μετά από τέσσερα χρόνια.

Δείτε το σχετικό απόσπασμα της “Μηχανής του Χρόνου”. Από την εκπομπή «Άγνωστες ιστορίες από την παλιά Αθήνα». Σκίτσα Νίκος Μπουκουβάλας

Το “κάψιμο του Ιούδα” συμβολίζει την τιμωρία του φιλάργυρου προδότη και εξακολουθεί να αναβιώνει με πολλές παραλλαγές σε περιοχές της Ελλάδας κάθε Κυριακή του Πάσχα. Η διατήρηση του εθίμου μέχρι σήμερα, μπορεί να εκφράζει την έντονη ανάγκη για αποτίναξη κάθε είδους προδοσίας.

Αρχική φωτογραφία: Το κάψιμο του Ιούδα στο Ακρωτήρι Σαντορίνης του Klearchos Kapoutsis

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Απαγόρευσαν το «κάψιμο του Ιούδα» για να πάρει δάνειο η Ελλάδα από τον Γερμανοεβραίο τραπεζίτη Ρότσιλντ. Οι πολίτες ξεσηκώθηκαν και οι Βρετανοί προχώρησαν σε ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας