Πώς προέκυψε η μανία των Ολλανδών για τα ποδήλατα; Ήταν σχέδιο μιας αναρχικής ομάδας που ήθελε να προκαλέσει την αστυνομία. Σταδιακά υιοθετήθηκε έναντι της χρήσης αυτοκινήτων

Τη δεκαετία του ’60, στο Άμστερνταμ δρούσε η αναρχική, αντισυμβατική ομάδα «Provos», που προσπαθούσαν να προκαλέσουν αλλαγές στην κοινωνία, μέσω «προβοκατόρικων», απ’ όπου έβγαινε και το όνομά τους, δράσεων.

Αποφασισμένοι να είναι παίκτες και όχι θεατές, αποφασισμένοι να προτείνουν και να μη μείνουν γραφικοί αρνητές, οι Provos άρχισαν να επεξεργάζονται και να προτείνουν μια σειρά από Λευκά Πλάνα.

Το πιο γνωστό απ’ αυτά ήταν το πλάνο των Λευκών Ποδηλάτων, White Bicycle Plan, που προτάθηκε σαν την ύστατη λύση ενάντια στη χρήση αυτοκινήτων στον εσωτερικό κλοιό της πόλης του Άμστερνταμ.

Εμπνευστής του ήταν ο βιομηχανικός σχεδιαστής Λουντ Σχιμελπένικ και η πρόταση ήταν να αντικατασταθούν το αυτοκίνητα με ποδήλατα που θα διέθετε δωρεάν η πόλη του Άμστερνταμ.

Τα ποδήλατα θα ήταν βαμμένα λευκά και πάντα ξεκλείδωτα στη διάθεση του κοινού.

Κάθε πολίτης που θα ήθελε να μετακινηθεί, θα έπαιρνε ένα ποδήλατο και όταν έφθανε στον προορισμό του θα το άφηνε στην άκρη του δρόμου για να το χρησιμοποιήσει ο επόμενος.

Ο Σχιμελπένικ έκανε μάλιστα και μια ιστορική αναφορά, υπενθυμίζοντας ότι το 1634 οι τοπικοί άρχοντες του Άμστερνταμ απαγόρευσαν την είσοδο των αμαξιών στο κέντρο της πόλης λόγω της στενότητας των δρόμων.

Για τον λόγο αυτό υπήρχαν έξι χώροι στάθμευσης στις κύριες εισόδους της πόλης, όπου οι ταξιδιώτες άφηναν τις άμαξες τους και έμπαιναν στην πόλη πεζή.

Το πλάνο συνοδευόταν και από μια λεπτομερή οικονομοτεχνική μελέτη που εκπόνησε ο Σχιμελπένικ, υπολογίζοντας ακόμα και λογιστικά τα οφέλη που θα είχε η πόλη του Άμστερνταμ.

Οι Provos αποφάσισαν να υλοποιήσουν το πλάνο, προμηθεύοντας αρχικά την πόλη με 50 λευκά ποδήλατα.

Η Αστυνομία αντέδρασε κατάσχοντας τα ποδήλατα, με τη δικαιολογία ότι καθώς ήταν διασκορπισμένα στην πόλη, χωρίς ιδιοκτήτη, αποτελούσαν πρόκληση για κλοπή.

Ένα άλλο Λευκό Πλάνο ήταν το White Victim Plan, το οποίο πρότεινε ότι κάθε οδηγός που θα προκαλούσε θανατηφόρο ατύχημα, θα ήταν υποχρεωμένος να ζωγραφίσει με λευκή μπογιά το περίγραμμα του θύματος στο πεζοδρόμιο. Αυτό θα θύμιζε σε όλους τη βιαιότητα των αυτοκινητικών δυστυχημάτων.

Άλλα Λευκά Πλάνα που προτάθηκαν αργότερα ήταν:

Το White Chimney Plan, που πρότεινε βαριά πρόστιμα σε όσους μόλυναν την ατμόσφαιρα και την υποχρέωση να βάψουν τις καμινάδες τους λευκές, ώστε να γίνονται αντιληπτοί από τους πολίτες του Άμστερνταμ και να έχουν άμεσο κοινωνικό κόστος.

Το White Kids Plan, που πρότεινε δωρεάν νηπιακούς σταθμούς, όπου τα ζευγάρια των γονιών θα πρόσφεραν εθελοντική εργασία και θα είχαν την επιμέλεια των παιδιών εκ περιτροπής.

Το White Housing Plan, που πρότεινε την κατάληψη των εγκαταλειμμένων σπιτιών και έδινε λύση στο στεγαστικό πρόβλημα, βάζοντας τέλος στην κερδοσκοπία των μεσιτικών γραφείων.

Κάθε εβδομάδα θα γινόταν ένας κατάλογος των σπιτιών που ήταν για κατάληψη και θα βάφονταν οι πόρτες τους λευκές για να τα αναγνωρίζουν εύκολα οι υποψήφιοι καταληψίες.

Το Μαγικό Κέντρο του Άμστερνταμ, όπως το αποκαλούσαν, έπρεπε πάση θυσία να μείνει κατοικημένο.

Το White Wife Plan, που πρότεινε δωρεάν ιατρική περίθαλψη και εκτρώσεις για τις παντρεμένες γυναίκες, ένα εκτεταμένο δίκτυο οικογενειακού προγραμματισμού, σεξουαλικής υγείας και διαπαιδαγώγησης.

Κάποια από τα Λευκά Πλάνα ήταν πολύ προσεκτικά μελετημένα και διατυπωμένα, ενώ άλλα ήταν απλώς κάποιες αυθόρμητες ιδέες.

Όπως έλεγε ο ιδρυτής των Provos, Ρόμπερτ Χρότφελντ: “Κάποια στιγμή φτάσαμε στο σημείο ο καθένας να προτείνει κι από ένα Λευκό Πλάνο, λες και ήταν κάποιο είδος τεστ ή κάποια αναγκαία δοκιμασία για να γίνει κανείς μέλος των Provos”.

Το πλέον ξεκαρδιστικό Λευκό Πλάνο που προτάθηκε ποτέ, ήταν το White Chicken Plan.

Το πρότεινε μια παρέα Provos που αυτοαποκαλούνταν “Φίλοι της Αστυνομίας”.

Βλέπετε, εκείνη την εποχή η Αστυνομία ανταποκρινόταν στις προκλήσεις των Provos με ολοένα αυξανόμενη βία.

Το πλάνο λοιπόν πρότεινε την “αναβάθμιση” της Αστυνομίας.

Οι Ολλανδοί αποκαλούσαν τους αστυνομικούς “Blue Chickens”, θα ήταν άοπλοι, θα φορούσαν λευκή στολή και καπέλα, θα περιπολούσαν με λευκά ποδήλατα και θα πρόσφεραν στους πολίτες και τους επισκέπτες του Άμστερνταμ πρώτες βοήθειες, τηγανιτό κοτόπουλο και άφθονα δωρεάν προφυλακτικά.

Όπως ήταν φυσικό, η Αστυνομία τρελαινόταν, αντιδρούσε σπασμωδικά και φτάνοντας στον απόλυτο παραλογισμό, έφτιαχνε συνεχώς τα κέφια των Provos.

Σε μια εκδήλωση έφτασε στο σημείο να επέμβει και να κατασχέσει 12 λευκά κοτόπουλα, που είχαν καθαρά συμβολικό χαρακτήρα.

Απόσπασμα από το βιβλίο: Provos & Merry Praknsters, Τα πρωτοποριακά κινήματα της δεκαετίας του ’60, Γιάννης Μπαζός, Εκδόσεις Σοφίτα.

Διαβάστε ακόμα: Ο τρελός Ολλανδός που τα έβαλε μόνος του εναντίον της «μαφίας της Νικοτίνης» που έλεγχε τα ΜΜΕ. Ένας πρωτοπόρος που έκαιγε «ναούς» και ξύπναγε συνειδήσεις.