Πώς οι Ρωμαίοι μετέτρεψαν σε “Κολοσσαίο” το θέατρο του Διονύσου στην Ακρόπολη. Η σκηνή έγινε αρένα και ανήγειραν τοιχία για να μη λερώνονται οι θεατές από τα αίματα

Το πρώτο θέατρο στον κόσμο θεμελιώθηκε στους πρόποδες της Ακρόπολης τον 6ο αιώνα π.Χ. και ήταν αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο.

Σήμερα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας και δέχεται χιλιάδες επισκέπτες.

Ήταν ο τόπος που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τα διάσημα έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Υπήρξε η γενέτειρα των θεατρικών αγώνων, του σατυρικού δράματος, της τραγωδίας και της κωμωδίας. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων το θέατρο απέκτησε κι άλλες χρήσεις. Τόσο δημοκρατικές, όσο και «βάρβαρες».

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, από τον 4^ο αιώνα κι έπειτα, στον χώρο του θεάτρου γίνονταν κατά καιρούς δίκες, αλλά και συνελεύσεις της Εκκλησίας του Δήμου. Η καλή οπτικοακουστική και η μεγάλη χωρητικότητα ευνοούσε τη διεξαγωγή τέτοιου είδους εκδηλώσεων, που απαιτούσαν τη συμμετοχή εκατοντάδων πολιτών. Οι πιο ακραίες χρήσεις του θεάτρου πραγματοποιήθηκαν κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Τότε, ο ιστορικός χώρος μετατράπηκε σε αρένα.

Τα πειστήρια σώζονται μέχρι σήμερα. Τα τοιχία που υψώνονται μπροστά από την πρώτη σειρά των κερκίδων, χτίστηκαν για να προστατεύουν τους θεατές από τα θηρία. Τα παρασκήνια μετατράπηκαν σε δωμάτια φύλαξης ζώων, ενώ στο κέντρο της αρένας κατασκευάστηκε ορθογώνια κόγχη για καταφύγιο των αγωνιζομένων. Σαν ένα μικρό Κολοσσαίο, το αρχαίο θέατρο για μερικούς αιώνες είχε καθιερωθεί ως χώρος άγριων μονομαχιών και αιματοβαμμένων θηριομαχιών.

Μεταγενέστερα, για μια σύντομη περίοδο, λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκε ως πισίνα. Η ορχήστρα είχε μετατραπεί σε ένα είδος δεξαμενής, ενώ οι αρμοί περιμετρικά σφραγίζονταν για να μην υπάρχουν διαρροές. Εκεί λάμβαναν χώρα εντυπωσιακά θεάματα μέσα στο νερό, συχνά με τη συμμετοχή ζώων.

Ο θεός του γλεντιού έγινε πατέρας του θεάτρου

Η θεμελίωση του θεάτρου είχε γίνει πολλούς αιώνες πριν. Στην αρχαία Αθήνα τα Διονύσια ήταν μία από τις σημαντικότερες ετήσιες γιορτές.

Κατά τη διάρκεια των πολυήμερων λατρευτικών εκδηλώσεων, πέρα από άφθονο κρασί και πανηγυρική διάθεση, υπήρχαν συγκεκριμένα δρώμενα που έπρεπε να τελεστούν. Ένα από αυτά ήταν το σατυρικό δράμα. Ήταν ο θεσμός που τους επόμενους αιώνες έμελλε να μετεξελιχθεί στην κωμωδία και στην τραγωδία.

Επομένως, το θέατρο γεννήθηκε ως ανάγκη των Αθηναίων να τιμήσουν το θεό του γλεντιού με τον πατροπαράδοτο τρόπο.

Η συμβολική θέση του θεάτρου

Βέβαια, ο χώρος που σώζεται σήμερα είναι μεταγενέστερος. Το αρχικό θέατρο ήταν απλό και λιτό. Η κεντρική «σκηνή», όπου στέκονταν οι ηθοποιοί ήταν κυκλική και χωμάτινη, ενώ περιμετρικά υπήρχαν υπερυψωμένες κερκίδες για τους θεατές. Το σημείο της πόλης που επιλέχθηκε να τοποθετηθεί δεν ήταν τυχαίο.

Το θέατρο του Διονύσου βρίσκεται στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης, το συναντάς πρώτο στον περίπατο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου περίπου απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης και λίγα μέτρα μακριά από το Ηρώδειο. Αφενός, ο νότιος προσανατολισμός ήταν πλεονεκτικός από άποψης κλίματος,  και αφετέρου, από συμβολική άποψη, το νότιο κλίτος του ιερού είχε ταυτιστεί με τις έννοιες της χαράς και της ζεστασιάς.

Μέχρι την εποχή του Λυκούργου, το θέατρο είχε χωρητικότητα από 15 έως 17 χιλιάδες θεατές, οι οποίοι είχαν πρόσβαση από τις δύο πλάγιες εισόδους.

Διαχρονικά έχει αποτελέσει τη γενέτειρα σπουδαίων αρχαίων κωμωδιών και τραγωδιών. Έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στους θεατρικούς αγώνες των Μεγάλων Διονυσίων.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Που βρισκόταν το πρώτο θέατρο της αρχαίας Αθήνας. Η επεισοδιακή παράσταση του Αισχύλου στην οποία κατέρρευσαν οι ξύλινες εξέδρες μαζί με τους θεατές