Πώς οι Ναζί δημιούργησαν μια ψεύτικη εικόνα στρατοπέδου για να ξεγελάσουν τον Ερυθρό Σταυρό. Οι επιθεωρητές έμειναν απόλυτα ικανοποιημένοι. Όλοι οι κρατούμενοι ήταν “δασκαλεμένοι”

Τον Φεβρουάριο του 1943 οι Ναζί, κάτω από την αφόρητη πίεση της διεθνούς κοινότητας για τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και την εξόντωση των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οργάνωσαν μία  προπαγανδιστική επιχείρηση που θα παρουσίαζε πως οι Εβραίοι ζούσαν στα γκέτο με αξιοπρέπεια και σεβασμό στις θρησκευτικές και πολιτιστικές τους παραδόσεις.

Η επιχείρηση αυτή, υπό την κωδική ονομασία «Ωραιοποίηση (Verschoenerungs-Αktion)» είχε ως αφετηρία το στρατόπεδο συγκέντρωσης  Τερεζιένσταντ στην Τσεχοσλοβακία.  Εκεί, είχαν μεταφερθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου 144.000 Εβραίοι και στοιβάζονταν σε εγκαταστάσεις που κατασκευάστηκαν να φιλοξενήσουν 7.000 άτομα.

Η επιχείρηση «Ωραιοποίηση»

Οι αυστηρές διαταγές που λάμβαναν καθημερινά  οι Εβραίοι για εντατική καταναγκαστική εργασία μετονομάστηκαν σε «Ενημερωτικό Δελτίο » για συμμετοχή σε έργα εξωραϊσμού.

Με αφορμή την επικείμενη επιθεώρηση του Ερυθρού Σταυρού, γύρω από την έως τότε περιφραγμένη κεντρική πλατεία φυτεύτηκαν λουλούδια και κατασκευάστηκε παιδική χαρά.  Δόθηκαν ονομασίες στους δρόμους, όπως η «Οδός Πάρκου» που παρέπεμπαν σε υψηλού επιπέδου ποιότητα ζωής.

Στη νότια πλευρά του στρατοπέδου δημιουργήθηκε συναυλιακός χώρος. Τα παλιά κτίρια ανακαινίστηκαν και οι ξενώνες καθαρίστηκαν. Τοποθετήθηκε φωτισμός στους δρόμους και δημιουργήθηκαν χώροι για βιβλιοθήκη και συναγωγή.

Κατασκευάστηκαν ακόμα και χώροι αποθήκευσης της στάχτης για όσους Εβραίους είχαν αποτεφρωθεί στο κρεματόριο.

Οι μερίδες φαγητού αυξήθηκαν, οι υγειονομικές υπηρεσίες βελτιώθηκαν και δόθηκε άδεια στους Εβραίους κρατούμενους για να διοργανώσουν θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες καθώς και ποδοσφαιρικούς αγώνες.

Από τις 15 έως τις 18 Μαΐου 1944, οι δυνάμεις των Ες Ες και η γερμανική αστυνομία μετέφεραν πάνω από 7.000 Εβραίους κρατουμένους από το  Τερεζιένσταντ στο Άουσβιτς για να αποσυμφορήσουν το στρατόπεδο συγκέντρωσης, προετοιμαζόμενοι για την επίσκεψη του Ερυθρού Σταυρού.

Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερεζιένσταντ στην Τσεχοσλοβακία αφαιρέθηκαν τα πλέγματα περίφραξης στα πλαίσια της προπαγανδιστικής επιχείρησης «Ωραιοποίησης» για να δίνεται η εικόνα μίας ανθρώπινης πόλης. Πηγή: Wikimediamtx Commons

Η επίσκεψη του Ερυθρού Σταυρού

Στις 23 Ιουνίου 1944 αντιπροσωπεία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού επισκέφτηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερεζιένσταντ στην Τσεχοσλοβακία για να επιθεωρήσει τις συνθήκες διαβίωσης των Εβραίων.

Τους υποδέχθηκε ο Πάουλ Επστάιν, εκπρόσωπος της κοινότητας των Εβραίων ο οποίος υποδύθηκε, με εντολή των Ναζί, τον δήμαρχο του γκέτο. Είχε κάνει πολύωρες πρόβες για αυτό το ρόλο αρκετές εβδομάδες νωρίτερα. Τον συνόδευαν αξιωματούχοι των Ες Ες και του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού.

Πηγή φωτογραφίας: Wikimediamtx Commons

Ο Αυστριακός διοικητής, Καρλ Ραμ είχε δώσει διαταγές στους κρατούμενους να φορέσουν τα καλύτερα τους ρούχα. «Εκείνη την ημέρα ο χρόνος είχε παγώσει. Είχαμε κλειδωθεί στα κτίρια . Κανείς δεν είχε δικαίωμα να βγει έξω εκτός από εκείνους που είχαν κάνει πρόβες για τους ρόλους που θα υποδύονταν» διηγείται επιζών του στρατοπέδου.

Κατά την επιθεώρηση τους, τα μέλη του Ερυθρού Σταυρού επισκέφτηκαν τις φρεσκοβαμμένες εγκαταστάσεις του στρατοπέδου, τους ξενώνες όπου διέμεναν  μόνο 3 Εβραίοι σε κάθε δωμάτιο, το ειδικό κιόσκι για τις συναυλίες και τους προσφέρθηκε γεύμα στο κεντρικό εστιατόριο.

Ξεναγήθηκαν στα πάρκα της πόλης όπου έπαιζαν χαρούμενα παιδιά και παρακολούθησαν την όπερα «Brundibar» του Τσεχοσλοβάκου συνθέτη Χανς Κράσα, ο οποίος αργότερα πέθανε στο Άουσβιτς.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης των μελών του Ερυθρού Σταυρού, οι Εβραίοι κρατούμενοι απαντούσαν μόνο στις προπαγανδιστικές ερωτήσεις του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού καθώς είχαν λάβει διαταγή να μην απαντούν στις ερωτήσεις των εκπροσώπων από άλλες χώρες.

Μετά την αποχώρηση του διεθνούς Οργανισμού, ο διοικητής Ραμ έμεινε τόσο πολύ ικανοποιημένος από την επιτυχία της επιχείρησης «Ωραιοποίησης» που έδωσε άδεια δύο ημερών στους Εβραίους κρατούμενους από την καταναγκαστική εργασία.

Η θετική έκθεση του Ερυθρού Σταυρού

Η προπαγανδιστική επιχείρηση «Ωραιοποίηση» των Ναζί είχε πετύχει το στόχο της να εξαπατήσει τον Ερυθρό Σταυρό.

«Υπήρχαν μόνο 12 άνδρες των Ες Ες, γεγονός που αποδείκνυε την αυτονομία των Εβραίων. Δεν είδα κανένα κρατούμενο να υποφέρει από υποσιτισμό. Υπήρχαν επαρκείς ποσότητες φαγητού και άλλων αγαθών που είναι δύσκολο να βρεθούν ακόμα και στην Πράγα. Οι άνδρες και οι γυναίκες φορούσαν μοντέρνα ρούχα και αξεσουάρ όπως κοστούμια,  καπέλα και τσάντες. Η μεταχείριση των Εβραίων ήταν ικανοποιητική. Η ζωή στην Τερεζίν ήταν αποδεκτά καλή » ανέφερε μεταξύ άλλων στην 15-σέλιδη αναφορά του ο Ελβετός Μορίς Ροσέλ, μέλος του Ερυθρού Σταυρού, τον Ιούλιο του 1944.

Τρεις δεκαετίες αργότερα ο Ροσέλ μετανιωμένος για την τότε του έκθεση ανέφερε «Σήμερα νιώθω φρίκη, όλα τότε έμοιαζαν με κατασκευή αλλά κανένας κρατούμενος δεν μας έκανε κάποια κίνηση πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Δεν πρόκειται να ζητήσω συγγνώμη για εκείνη την αναφορά μου. Θα έγραφα ξανά την ίδια αναφορά, λέξη προς λέξη και θα την υπέγραφα ξανά. Έγραψα ακριβώς αυτά που είδα».

Η προπαγανδιστική ταινία

Μετά την επίσκεψη του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, ο ταγματάρχης των Ες Ες, Χανς Γκούντερ έδωσε διαταγή για την υλοποίηση προπαγανδιστικής ταινίας. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί η εικόνα πως οι Εβραίοι όχι μόνο δεν κακομεταχειρίζονταν αλλά αντιθέτως ζούσαν μία χαρούμενη ζωή σε ένα αυτόνομο περιβάλλον με πολιτιστικές επιλογές.

Τα γυρίσματα ξεκίνησαν την 1^η Σεπτεμβρίου του 1944, είχαν διάρκεια 11 ημέρες και σκηνοθέτης ορίστηκε ο Εβραίος αιχμάλωτος Κουρτ Γκερόν.

Το προπαγανδιστικό αυτό φιλμ θα είχε τίτλο « Τερεζίν, ένα ντοκιμαντέρ για την εβραϊκή επανεγκατάσταση». Οι Ναζί σχεδίαζαν να το προβάλλουν στο Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, στο Βατικανό και σε ουδέτερες χώρες.

Η στρατιωτική ήττα όμως του Χίτλερ από την Σοβιετική Ένωση ματαίωσε τα σχέδια τους. Η μοναδική προβολή του πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1945 με μοναδικό κοινό γερμανούς αξιωματούχους των Ες Ες.

Μετά τη λήξη του πολέμου, το στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερεζιένσταντ στην Τσεχοσλοβακία φιλοξένησε τους αξιωματούχους των Ες Ες που κατηγορούνταν για εγκλήματα πολέμου. Τον Φεβρουάριο του 1948, απελευθερώθηκαν και οι τελευταίοι Γερμανοί κρατούμενοι και το στρατόπεδο έκλεισε οριστικά.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας Pixabay

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ποια αδιανόητη για τις μέρες μας «λιχουδιά» έτρωγαν τα παιδιά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Αγγλία;