Πως οι κουκουναριές που φύτεψαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Λεωφόρο Μαραθώνος επιτάχυναν την καταστροφή στο Μάτι. Μια επίκαιρη παρατήρηση ενός γεωπόνου

Ο διδάκτωρ γεωπόνος Σταμάτης Σεκλιζιώτης με το άρθρο του απαντά στο ερώτημα γιατί η φωτιά πέρασε πάνω από τη Λεωφόρο Μαραθώνος και αν ο δρόμος θα μπορούσε να παίξει το ρόλο της αντιπυρικής ζώνης:

Πέρασαν 15 χρόνια και οι κουκουναριές που φύτεψαν οι εργολάβοι δεξιά και αριστερά της λεωφόρου Μαραθώνα, έγιναν πλέον μεγάλα δένδρα.

Όποιος πέρναγε τελευταία τις παρατηρούσε, τις θαύμαζε παρατεταγμένες κατά μήκος ενώ ένα πιο παρατηρητικό μάτι έβλεπε ότι οι κόμες τους όλο και μείωναν την απόσταση των δύο άκρων της λεωφόρου…., χώρια που οι «έξυπνοι» που σχεδίασαν και τις πρότειναν τότε, τις φύτευαν εκεί που τελείωνε η επίσης φονική Χαλέπιος Πεύκη.

Δύο άκρως εύφλεκτα είδη δένδρων δίπλα δίπλα και απέναντι του δρόμου να κοιτάζονται….. Δεν χρειάζεται καμία πρωτότυπη επιστημονική εξήγηση, με 7 και 8 Μποφώρ, ο συνδυασμός αυτός κυριολεκτικά μηδένισε τον ρόλο της λεωφόρου ως αντιπυρικής λωρίδας και η φωτιά πέρασε «άνετα» με κατεύθυνση τη θάλασσα αφού μηδένισε κάθε ίχνος ζωής στο πέρασμά της….

Έτσι, ανάμεσα στα τόσα και τόσα χωροταξικά, πολεοδομικά και αναρίθμητα λάθη της πιο επιπόλαιης, της πιο απρογραμμάτιστης και πιο «ανοργάνωτης πολιτείας» του πλανήτη, ας προσθέσουμε και την λεωφόρο Μαραθώνος….

Θα μπορούσαν τότε οι φωστήρες της «Ολυμπιακής Οδοποιίας» που έσκαβαν και φύτευαν με συνοπτικές διαδικασίες ότι νάναι και όπου νάναι…, να προβλέψουν και να μεταμορφώσουν την λεωφόρο σε πραγματική αντιπυρική ζώνη φυτεύοντας, όπως έκαναν σε κάποια σημεία…., π.χ. με πλατάνια (λίγα επιβίωσαν, λόγω έλλειψης συντήρησης και φροντίδας), και με άλλα δένδρα πολύ λιγότερο εύφλεκτα και φυλλοβόλα, αποψιλώνοντας πρώτα τα φονικά πεύκα σε βάθος 40-50 μέτρων ζώνης εκατέρωθεν της λεωφόρου και αντικαθιστώντας τα με άλλα πλατύφυλλα (φλαμουριές, λεύκες, φτελιές, κουτσοπιές, κερλεουτέριες, σοφόρες, ακακίες, μουριές, πλατανομουριές, κατάλπες, προύνους, μελίες, πασχαλιές, και πολλά ακόμη…) και χωρίς βέβαια να τσιγκουνευτούν το πότισμα με σταγόνες, οπότε σήμερα θα είχαμε μια πρώτης τάξεως αντιπυρική ασπίδα όλων των οικισμών κάτω από τον δρόμο η οποία θα καθυστερούσε την φωτιά, ίσως και το πέρασμά της απέναντι, που με μια κουκουνάρα είναι θέμα δευτερολέπτων.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι το κοινό κυπαρίσσι της Μεσογείου (Cupressus sempervirens var. Horizontalis) μετά από παρατηρήσεις σε καταστροφικές πυρκαγιές στην Ισπανία παρέμεινε άκαυτο όταν ήταν φυτεμένο σε πυκνούς σχηματισμούς (π.χ. πλατιές λωρίδες και συστάδες) και λειτούργησε ως προστατευτική ζώνη…. Το φαινόμενο αποδίδεται στο γεγονός ότι το κυπαρίσσι τους θερινούς μήνες αποθηκεύει πολύ νερό στους ιστούς του και μόλις ενσκήψει φωτιά και υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλες ποσότητες νερού από τα αποθέματα του φυτού εξατμίζονται στο άμεσο περιβάλλον, γεγονός που καθυστερεί ή και παρεμποδίζει την ανάφλεξη!

Όλα εξαρτώνται από το πόσο σκεφτόμαστε, πόση χρήση κάνουμε της γνώσης και της επιστημονικής κοινότητας, πώς σχεδιάζουμε το περιβάλλον μας, την οδοποία, τις αναδασώσεις και την πυροπροστασία με γνώμονα τον «τόπο» (χώρο) και τον χρόνο.

Στη χώρα μας προέχει ο γενικός παντογνώστης «εργολάβος», αυτός «διαμορφώνει», αυτός κερδίζει (με χίλια δυο κόλπα) τους διαγωνισμούς ενός επίσης αναξιόπιστου Δημοσίου, αυτός αποκτά τις άδειες κατασκευής, αυτός παραποιεί τα σχέδια και περιφρονεί, κωφεύει ή παραβιάζει κατά το δοκούν τον “επιστημονικό” κανόνα όπου αυτός υπάρχει και έχει σχέση με το πράσινο και το τοπίο (πάντα με την ανοχή του άθλιου δημοσίου).

Παρατηρούμε πολύ συχνά αναδασώσεις από συλλογικότητες, προσκόπους, σχολεία, κανάλια (σπάνια πλέον από τις δασικές υπηρεσίες) και βλέπουμε να φυτεύονται “ότι υπάρχει” διαθέσιμο, ξανά κωνοφόρα, ξανά εύφλεκτα είδη, ξανά τα ίδια και τα ίδια και κανένας δεν συμβουλεύει κανέναν, κανένας δεν παράγει τα κατάλληλα είδη με την σκέψη στη φωτιά και την αντιδιάβρωση, τα αντιπλημμυρικά φαινόμενα, κλπ, και κανένας δεν νοιάζεται ούτε και ξέρει, αλλά ούτε και ενδιαφέρεται να μάθει.. Το μόνο που σκέφτονται είναι να ποζάρουν μπροστά στις κάμερες με ένα δενδράκι στα χέρια. Το “περιβάλλον” που σώζει ζωές έγινε κι’ αυτό “επικοινωνιακό” εργαλείο “επώνυμων”, “δημάρχων”, αστέρων κάθε είδους… και ακόμα δεν κατάλαβαν ότι όταν το βιάζουν, αυτό “σκοτώνει”…

Όλα αυτά, μαζί με την άγνοια, την εγκληματική παραπληροφόρηση (εργολάβοι και πληροφόρηση σε τούτη τη χώρα είναι ένα και το αυτό μαγαζί…) την ανοχή στην συνδιαλλαγή, στην παρανομία, στην εξοργιστική περιφρόνηση σε καινοτομίες και στον καλό παραδειγματισμό “του τι συμβαίνει ανά τον κόσμο”, συνθέτουν την “καταστροφή” και το «φονικό» που βιώνουμε κατά καιρούς και τώρα πλέον πολύ συχνότερα…, και με πάντα παρούσα την χειρότερη των ευθυνών, την πιο ένοχη και την πιο προκλητική που είναι η “πολιτική ευθύνη”, όσο και να προσπαθούν να υπεκφεύγουν.

Σταμάτης Σεκλιζιώτης Γεωπόνος (ΑΠΘ) – Δρα Αρχιτέκτονα Τοπίου (MPhil, PhD Birmingham UK), Πρώην Β Γεωργικού Ακολούθου FAS/USDA.

 O Δρ Σ. Σεκλιζιώτης μεταξύ άλλων διακρίσεων, έχει τιμηθεί δύο φορές (2002 και 2009) με τα Βραβεία Αριστείας για το Αγροτικό Ρεπορτάζ (Honorary Awards «Excellence in Reporting») του Υπ. Γεωργίας των ΗΠΑ, USDA

Διαβάστε ακόμη: Γιατί φυτεύουν κυπαρίσσια στα νεκροταφεία; Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν το δέντρο της θλίψης και οι Χριστιανοί πιστεύουν ότι το δέντρο ενώνει τη γη με τον ουρανό. Η αλήθεια ίσως βρίσκεται αλλού