Πώς οι αδίστακτοι Βενετοί έμποροι, καταδίκαζαν τους Κεφαλλονίτες να ζουν σε άθλια κατάσταση αν και είχαν πλούσια παραγωγή σε κρασί και σταφίδα

Από τα τέλη του 1500 η Κεφαλλονιά βρισκόταν υπό την κυριαρχία της Βενετίας. Τα προϊόντα που απέφεραν πλούτο στο νησί, ήταν το κρασί και η σταφίδα.

Πηγή: Στην επικαιρότητα του παρελθόντος, του Ν. Μοσχονά, εκδόσεις Αρχείο

Έτσι το ενδιαφέρον της διεθνούς αγοράς, για αυτά τα δύο, ήταν εξαιρετικά μεγάλο και η Βενετία θέλοντας να ελέγχει το εμπόριο των προϊόντων αυτών είχε καθιερώσει την “αρχή της Κυριάρχου” που επέβαλλε την εξαγωγή και διάθεση των προϊόντων μόνο μέσω Βενετίας.

Αυτό βέβαια δεν είχε εμποδίσει την ανάπτυξη του παρεμπορίου και του λαθρεμπορίου στο Ιόνιο γενικότερα και στην Κεφαλλονιά ιδιαίτερα. Ολλανδικά και αγγλικά σκάφη έφτασαν στο νησί και φόρτωναν παράνομα κρασί και σταφίδα με σημαντική ζημιά του βρετανικού κράτους. Όμως εκείνο που έβλαπτε περισσότερο τους νησιώτες ήταν η μονοπωλιακή διάθεση των προϊόντων από ορισμένους ξένους παράγοντες.

To καλύτερο μοσχάτο της Κεφαλονιάς πλούτιζε ξένους επενδυτές

Στο πρόβλημα αυτό αναφέρονται τεκμήρια καταχωρισμένα στα πρακτικά των Συνελεύσεων του Συμβουλίου της Κοινότητας του νησιού, που φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο της Κεφαλλονιάς. Το πρώτο έχει ημερομηνία 20 Ιουνίου 1708 και αναφέρεται στο ζήτημα της εμπορίας των μοσχάτων, όπου επιβάλλει τα συμφέροντα της η συντεχνία των οινεμπόρων της Βενετίας. Όπως μαρτυρείται στο σχετικό πρακτικό η Κεφαλλονιά που άλλοτε λεγόταν “χρυσή”, είχε καταντήσει σε αθλιότητα, επειδή τα προϊόντα της, αντί να της παρέχουν ένα ευεργετικό στήριγμα, φυγαδεύονται έντεχνα σε ξένα μέρη.

Το πλουσιότερο και σημαντικότερο μέρος ήταν η Παλική, που μαζί με ορισμένους τόπους της Λιβαθώς και της Θυννιάς έδιναν το καλύτερο μοσχάτο, που άλλοτε μετατρεπόταν σε “χρυσή βροχή” για το νησί. Όμως από καιρό, δεν απέμενε παρά ο ιδρώτας του παραγωγού και οι κίνδυνοι του ταξιδιού. Ο τόπος είχε γυμνωθεί εξαιτίας της συντεχνίας των εμπόρων του κρασιού της Βενετίας που απομυζούσαν το μεγαλύτερο μέρος του νησιού ρίχνοντας τις τιμές και μονοπωλώντας το εμπόριο του μοσχάτου, πράγμα που έκανε πολλούς ευτελείς και πληβείους Βενετούς να πλουτίσουν και να ανέβουν κοινωνικά.

Με τα κέρδη του κρασιού αγόραζαν τη σταφίδα

Αντιμετωπίζοντας το ζήτημα, οι κάτοικοι της Παλικής και άλλοι νησιώτες αποφάσισαν να στείλουν στη Βενετία δύο εκπροσώπους για να εκθέσουν τα προβλήματα τους στον δόγη και να επιτύχουν ελεύθερη χοντρική πώληση των μοσχάτων, σε περίπτωση που δεν καταφέρουν να συμφωνήσουν με τους ανθρώπους της συντεχνίας. Η προσφυγή των παραγωγών στο Συμβούλιο της Κοινότητας της Κεφαλλονιάς- το σώμα που απαρτιζόταν από στοιχεία της τοπικής άρχουσας τάξης και που εκπροσωπούσε τους νησιώτες απέναντι στη βενετική διοίκηση- είχε θετική ανταπόκριση και η Κοινότητα αποφάσισε να χαρακτηρίσει δικούς της πρέσβεις τα πρόσωπα που θα στέλνονταν στη Βενετία.

Το δεύτερο τεκμήριο είναι 20 χρόνια μεταγενέστερο και έχει ημερομηνία 26 Ιουλίου 1728. Αναφέρεται σε ένα ανάλογο πρόβλημα που ταλαιπωρούσε την κοινωνία της Κεφαλλονιάς. Το εμπόριο της σταφίδας με τη δυτική Ευρώπη, που ήταν το μοναδικό στήριγμα του νησιού, είχε περάσει στα χέρια ξένων εμπόρων που ρύθμιζαν σύμφωνα με το δικό τους συμφέρον τα πράγματα σε βάρος των παραγωγών. Χαρακτηριστική ήταν η εμπειρία που είχαν οι νησιώτες από τη δραστηριότητα του εμπορικού οίκου Paul & Samuel Ayvard στα προηγούμενα χρόνια. Αυτοί, αφού είχαν γίνει πλούσιοι με την περιουσία των νησιωτών, χρησιμοποιούσαν το χρήμα σε καταστροφικό για τους παραγωγούς εμπόριο, αγοράζοντας και συγκεντρώνοντας τη σταφίδα για λογαριασμό δικό τους, ρυθμίζοντας τις τιμές και αποφασίζοντας για την τύχη της, χωρίς να λογαριάζουν τους νόμους, θίγοντας ταυτόχρονα το συμφέρον των παραγωγών και του κράτους που έχανε τους δασμούς.

Οι διαμαρτυρίες των κατοίκων 

Για όλα αυτά λοιπόν, οι σύνδικοι της Κοινότητας, Γεώργιος Κολώνιας και Μαρίνος Μεταξάς ζήτησαν να βρεθεί τρόπος για να θεραπευτεί το κακό που απειλούσε με θάνατο, όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται. Υποχρεωμένοι από τις διαμαρτυρίες του λαού συγκάλεσαν σύσκεψη, όπου αποφασίστηκε να γίνει προσφυγή  στη Βενετία για να ζητηθεί η αποπομπή του οίκου Paul & Samuel Ayvard καθώς και κάθε άλλου τέτοιου εμπόρου από τα τρία Ιόνια νησιά, ώστε να υπάρξει πάλι ελευθερία στο εμπόριο. Η πρόταση θα έπρεπε να γίνει δεκτή από το Συμβούλιο της Κοινότητας και να εκλεγούν τρία πρόσωπα για να μεταβούν στη Βενετία, ώστε να υποβάλουν το σχετικό αίτημα.

Παρόλο που υπήρχαν τον 18ο αιώνα δραστήριοι μεγάλοι γαιοκτήμονες στην Κεφαλλονιά, η έλλειψη οργάνωσης και συνεταιρισμού των τοπικών παραγωγικών  δυνάμεων είχε αποτέλεσμα να γίνεται η παραγωγή των πολύτιμων προϊόντων του νησιού αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης των ξένων παραγόντων. Οι διαμαρτυρίες των παραγωγών ήταν εκδήλωση της έσχατης απόγνωσης στην οποία είχαν περιέλθει οι νησιώτες, διαπιστώνοντας πλέον ότι ο μόχθος τους, αντί να εξασφαλίζει τη δική τους διαβίωση, πλούτιζε τους ισχυρούς κατόχους και διαχειριστές συνεταιριστικών ή ιδιωτικών ξένων κεφαλαίων.

Πηγή: Στην επικαιρότητα του παρελθόντος, του Ν. Μοσχονά, εκδόσεις Αρχείο

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”:Αργοστόλι- Ληξούρι. Η κόντρα που κρατάει αιώνες και ξεκίνησε από τον Μεσαίωνα. Τα βίαια ξεσπάσματα και ο ρόλος των Βενετών