Πώς ο Μαδούρο από οδηγός λεωφορείων, σωματοφύλακας και υποστηρικτής του Τσάβες έγινε πρόεδρος της Βενεζουέλας. Η οικονομική κατάρρευση, η αύξηση της εγκληματικότητας και οι καταγγελίες για νοθεία

Για χρόνια η Βενεζουέλα θεωρούνταν η βασίλισσα του πετρελαίου, καθώς έχει από τα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο.

Πλέον, όμως, η άντληση και η επεξεργασία είναι ασύμφορες και τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει μια μεγάλη οικονομική κρίση. Υπάρχει έλλειψη βασικών αγαθών. Το νόμισμα της χώρας έχει χάσει την αξία του. Ο πληθωρισμός έχει φτάσει στα ύψη. Η μαύρη αγορά κυριαρχεί. Πολλοί θεωρούν υπεύθυνο τον Πρόεδρο της χώρας Νικολάς Μαδούρο. Τον αποκαλούν “δικτάτορα” και εκατοντάδες πολίτες έχουν χάσει τη ζωή τους σε διαδηλώσεις εναντίον του, κατά την περίοδο διακυβέρνησής του.

                                                                                                                   Από οδηγός, υπουργός

Αριστερά ο Μαδούρο και στη μέση η Τσάβες. Σε συνέλευση του Μπολιβαριανού Επαναστατικού Κινήματος 200 το 1997 Πηγή εικόνας  Wikimediamtx Commons

Ο Μαδούρο γεννήθηκε σε εργατική οικογένεια με αριστερά φρονήματα σε μια μικρή γειτονιά του Καράκας. Ο πατέρας του ήταν αρχηγός συνδικάτου. Σύντομα ακολούθησε τα βήματά του και έγινε αρχηγός του μαθητικού κινήματος της περιοχής. Ο Μαδούρο δεν τελείωσε ποτέ το σχολείο.

Στην εφηβεία του λάτρευε την ροκ μουσική. Ανάμεσα στα αγαπημένα του συγκροτήματα ήταν οι Led Zeppelin. Έλεγε ότι ήθελε να φτιάξει δική του μπάντα. Όμως, η δημιουργία ενός ροκ συγκροτήματος παρέμεινε ένα παιδικό όνειρο.

Κατά τη δεκαετία του 1980 άρχισε να εργάζεται ως οδηγός λεωφορείων. Σύντομα δημιούργησε ένα ανεπίσημο συνδικάτο για τους εργαζομένους των συγκοινωνιών στο Καράκας σε μία εποχή που η εταιρία το απαγόρευε.

Το 1983 εργάστηκε και ως μπόντιγκαρντ του πολιτικού της αριστεράς Χοσέ Βισέντε Ράνγκελ κατά τη διάρκεια των εκλογών, στις οποίες κέρδισε ο Τζέιμι Λουσίντσι.

Στα 24 του ο Μαδούρο πήγε στην Κούβα και παρακολούθησε για ένα χρόνο μαθήματα στο Escuela Nacional de Cuadros Julio Antonio Mella, ένα κέντρο πολιτικής εκπαίδευσης της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών. 

Κατά τη δεκαετία του ΄90 μπήκε στο Μπολιβαριανό Επαναστατικό Κίνημα 200, που είχε δημιουργήσει ο Ούγκο Τσάβες, ο οποίος μερικά χρόνια αργότερα έγινε Πρόεδρος της Βενεζουέλας. Αυτή ήταν η πρώτη του επαφή με τον Τσάβες. Το 1992 ο Τσάβες προσπάθησε να κάνει πραξικόπημα για να ρίξει την κυβέρνηση του Κάρλος Άντρες Πέρες και συνελήφθη. Ο Μαδούρο συμμετείχε στο κίνημα που οργανώθηκε για την απελευθέρωσή του.

Ο Τσάβες αποφάσισε να μετατρέψει το κίνημά του σε κόμμα με το όνομα «Κίνημα για την Πέμπτη Δημοκρατία» (MVR). Το 1998 εκλέχθηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του Τσάβες, ο Μαδούρο ήταν πάντα εκεί, σε διαφορετικές θέσεις μέχρι που το 2006 έγινε Υπουργός Εξωτερικών. Με αυτή την ιδιότητα ανέπτυξε σχέσεις με αμφιλεγόμενους πολιτικούς του κόσμου, όπως ο Καντάφι της Λιβύης.

Ο θάνατος του Τσάβες και ο νέος Πρόεδρος

Το 2011 ο Τσάβες ανακοίνωσε ότι έχει καρκίνο. Στις εκλογές του 2012 ο Τσάβες επανεκλέχθηκε. Συγκέντρωσε το 63% των ψήφων και ο Μαδούρο έγινε αντιπρόεδρος.

Όμως, η κατάσταση της υγείας του επιδεινωνόταν μέρα με τη μέρα. Τον Δεκέμβριο του 2012 λίγο πριν να υποβληθεί στο τέταρτο χειρουργείο, ο Τσάβες είπε ανοιχτά ότι ο κόσμος έπρεπε να ψηφίσει τον Μαδούρο για διάδοχό του, σε περίπτωση που πέθαινε.

Σε ομιλία του στην τηλεόραση δήλωσε: “Η άποψή μου είναι καθαρή όπως το ολόγιομο φεγγάρι, αμετάκλητη και απόλυτη. Πρέπει να εκλέξετε τον Μαδούρο πρόεδρο. Σας το ζητάω από τα βάθη της καρδιάς μου. Είναι ένας από τους νεότερους πολιτικούς αρχηγούς που μπορούν να συνεχίσουν αυτό που έκανα, εάν εγώ δεν μπορώ”.

Πηγή εικόνας: Wikimediamtx Commons

Στις 5 Μαρτίου ο Μαδούρο ανακοίνωσε στον λαό τον θάνατο του ηγέτη τους. Έλεγε ότι οι εχθροί του τον είχαν δηλητηριάσει.

Λίγες μέρες αργότερα, ο λαός έκανε πράξη την επιθυμία του Τσάβες. Ο Μαδούρο εκλέχθηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας. Συγκέντρωσε σχεδόν το 51% των ψήφων. Ο Ενρίκε Καπρίλες που έχασε τις εκλογές για 1,5% τον κατηγόρησε ότι είχε κάνει νοθεία. Η εκλογική επιτροπή είπε ότι είχε απόλυτο έλεγχο του αποτελέσματος και έτσι ο Μαδούρο ορκίστηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας.

Ο Μαδούρο συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στα χέρια του και γι’ αυτό οι αντίπαλοί του τον αποκαλούν δικτάτορα.

Η οικονομία κατέρρευσε

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του στη Βενεζουέλα αυξήθηκε η εγκληματικότητα, ο πληθωρισμός, η φτώχεια και η πείνα. Ο Μαδούρο ακολουθούσε τις ίδιες πολιτικές με τον Τσάβες και έτσι οι οικονομικοί αναλυτές θεωρούν ότι η κατάρρευση της οικονομίας στην Βενεζουέλα είναι έργο και των δυο, παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομική συγκυρία είναι διαφορετική.

Η κρίση είχε ήδη αρχίσει από το 2011. Τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν. Η εγκληματικότητα αυξήθηκε. Το Καράκας αναδείχθηκε ως μια από τις πιο επικίνδυνες πόλεις στον κόσμο με δεκάδες δολοφονίες και απαγωγές για λύτρα.

Όταν ανέλαβε την κυβέρνηση ο Μαδούρο η τιμή του πετρελαίου και η βιομηχανική παραγωγή γνώρισαν μεγάλη μείωση. Οικονομικοί αναλυτές πιστεύουν ότι έγινε επειδή η κυβέρνηση δεν επένδυσε αρκετά στον βιομηχανικό τομέα και ακολούθησε πολιτική εθνικοποίησης πολλών βιομηχανιών. Ο πληθωρισμός είχε ανέβει πάνω από το 45%.

Οι εισαγωγές μειώθηκαν και έτσι η έλλειψη σε βασικά προϊόντα όπως το χαρτί, το γάλα, τα αυγά και το αλεύρι αυξήθηκε. Σύμφωνα με τη Φαρμακευτική Ομοσπονδία της Βενεζουέλας, η χώρα στερούνταν περίπου το 80% των βασικών ιατρικών προμηθειών που χρειάζονταν για την περίθαλψη των πολιτών.

Η μαύρη αγορά άνθησε.

Ο Μαδούρο δεν παραδέχθηκε ότι οι πολιτικοί χειρισμοί ευθύνονται για την παρακμή της οικονομίας. Είπε ότι οι πολιτικοί αντίπαλοί του διεξάγουν εναντίον του “οικονομικό πόλεμο” για να τον ανατρέψουν. Αποκαλούσε τα μέλη των αντίθετων κομμάτων “φασίστες” και έλεγε ότι είναι μια μόλυνση που πρέπει να θεραπευτεί.

Τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα οδήγησαν σε διαδηλώσεις εναντίον του. Η αντίδραση του λαού ξεκίνησε το 2014 και μέρα με τη μέρα γινόταν εντονότερη.

Σαράντα τρεις διαδηλωτές έπεσαν νεκροί, μεταξύ των οποίων ήταν και τρεις μαθητές. Περισσότερα από 800 άτομα τραυματίστηκαν.

Πολιτικοί του αντίπαλοι και επικριτές του, όπως ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Λεοπόλντο Λόπεζ συνελήφθησαν.

Το βίντεο με το πλουσιοπάροχο γεύμα του Μαδούρο που προκάλεσε αντιδράσεις:

Η σύγκρουση με τις ΗΠΑ

Ο Μαδούρο κατηγορούσε τις ΗΠΑ ότι συνωμοτεί εναντίον της Βενεζουέλας και ότι συμμετέχει στον οικονομικό πόλεμο που διεξάγουν οι αντίπαλοί του.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2013 ο Μαδούρο ανακοίνωσε στην κρατική τηλεόραση ότι εκδιώκει τρεις Αμερικανούς διπλωμάτες. Τους κατηγόρησε ότι συνεργάζονται με τη “δεξιά” για κάνουν του σαμποτάζ και να καταστραφεί η οικονομία της χώρας. Τους έδωσε 48 ώρες για να φύγουν από τη Βενεζουέλα.

“Έξω από τη Βενεζουέλα. Γιάνκηδες πηγαίνετε πίσω στη χώρα σας”, φώναξε.

Η αμερικανική πρεσβεία αρνήθηκε ότι οργανώθηκε κάποια συνωμοσία εναντίον του.

Το 2015 ο Ομπάμα διέταξε την επιβολή κυρώσεων σε επτά αξιωματούχους της Βενεζουέλας για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δίωξη πολιτικών αντιπάλων και δημόσια διαφθορά. “Η Βενεζουέλα αποτελεί ασυνήθιστη και έκτακτη απειλή στην εθνική ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών” είπε ο Ομπάμα.

Οι προσπάθειες ανατροπής του

Τα οικονομικά προβλήματα οδήγησαν στην πτώσης της δημοτικότητας του Μαδούρο. Το 2015 εκλέχθηκε μια Εθνική Συνέλευση υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης. Ήταν η πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια που η συντηρητική κεντρώα αντιπολίτευση συγκέντρωσε πλειοψηφία. Παρ’ όλα αυτά, Ο Μαδούρο συνεχίζει να έχει την εξουσία στα χέρια του. Το Ανώτατο Δικαστήριο, η εκλογική αρχή και ο στρατός τάσσονται υπέρ του.

Ο Μαδούρο Πηγή εικόνας Wikimediamtx Commons

Η συνέλευση της αντιπολίτευσης ζήτησε τη ψήφιση νομοθεσίας για την απελευθέρωση δεκάδων αντιπάλων της κυβέρνησης Μαδούρο. Μίλησε για την πιθανότητα δημοψηφίσματος σχετικά με την προεδρία του Μαδούρο.

Τελικά, τον Μάρτιο του 2016 η αντιπολίτευση θέσπισε νόμο για την αποφυλάκιση δεκάδων επικριτών του, συμπεριλαμβανομένου του Λόπεζ.

Ο Μαδούρο αρνήθηκε ότι οι φυλακισμένοι είναι πολιτικοί κρατούμενοι και είπε ότι “οι νόμοι για την προστασία τρομοκρατών και εγκληματιών δεν θα περάσουν από μένα, ανεξάρτητα από το τι κάνουν”.

Τον Απρίλιο η εθνική εκλογική επιτροπή επέτρεψε να ξεκινήσει η απαραίτητη γραφειοκρατία και τη συγκέντρωση υπογραφών για την ανάκληση της θέσης του Μαδούρο.

Την ίδια στιγμή η κατάσταση στη χώρα επιδεινωνόταν συνεχώς. Προκλήθηκε έλλειψη υδροηλεκτρικής ενέργειας από τη ξηρασία. Εφαρμόστηκε πρόγραμμα διακοπής ρεύματος σε όλη τη χώρα.

Ανακοινώθηκε ότι θα επιβληθεί υποχρεωτική άδεια τρεις ημέρες την εβδομάδα σε όλους τους μη βασικούς δημόσιους υπαλλήλους.

Μέχρι τις αρχές του Μαΐου η αντιπολίτευση συγκέντρωσε 1,8 εκατομμύριο υπογραφές υπέρ της ανάκλησης του Μαδούρο. Παρόλο που ήταν εννιά φορές περισσότερες απ’ ότι χρειαζόταν, η διαδικασία καθυστερούσε. Ο Μαδούρο υποστήριζε οι υπογραφές ήταν πλαστές.

Στις 13 Μαΐου κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Είπε ότι το έκανε για να προστατέψει τη χώρα από τη δεξιά που συνωμοτεί με ξένους παράγοντες για να αποσταθεροποιήσει την Βενεζουέλα. Είπε ότι ο στρατός θα αρχίσει ασκήσεις ώστε να είναι προετοιμασμένος για “κάθε πιθανό σενάριο” εισβολής ξένων δυνάμεων.

Την αμέσως επόμενη ημέρα οργανώθηκαν διαδηλώσεις εναντίον του.

Η Βενεζουέλα βρισκόταν σε κρίση, αλλά ο Μαδούρο αρνούνταν το παραδεχτεί.

Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν από την κεντρική τράπεζα, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είχε πέσει κατά 19% μέσα στο 2016, ενώ ο πληθωρισμός είχε φτάσει το 800%.

Το αίτημα για ανάκληση του Μαδούρο συνεχίστηκε. Όμως, χωρίς να εφαρμοστεί. Τον Μάρτιο του 2017 το Ανώτατο Δικαστήριο διέλυσε την Εθνική συνέλευση της αντιπολίτευσης και πήρε όλες τις εξουσίες της. Υποστήριξε ότι δεν είχαν τιμωρήσει τρεις νομοθέτες που είχαν εξαγοράσει ψήφους.

Εξαιτίας της εκτεταμένης διεθνούς κριτικής για τη δράση του δικαστηρίου, ο Μαδούρο υποχρέωσε το Ανώτατο Δικαστήριο να ανακαλέσει τη δράση του.

Όμως, η προσπάθεια διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης προκάλεσε αντιδράσεις και έντονες διαδηλώσεις σε καθημερινή βάση. Υποστηρικτές του Μαδούρο, της αντιπολίτευσης και δυνάμεις ασφαλείας συγκρούστηκαν. Κατά τη διάρκεια των πολύμηνων διαδηλώσεων πέθαναν περισσότερα από 153 άτομα, ενώ τουλάχιστον 1.200 άτομα τραυματίστηκαν.

Ο Μαδούρο υποστήριζε ότι οι διαμαρτυρίες ήταν προϊόν συνωμοσίας των ΗΠΑ για να γίνει πραξικόπημα. Ζήτησε επανεξέταση του συντάγματος. Οι αντίπαλοί του είπαν ότι το έκανε για να καθυστερήσει τις εκλογές και έκανε δημοψήφισμα. Η πλειοψηφία των πολιτών απέρριψε τη συνταγματική συνέλευση, ζήτησε από τις ένοπλες δυνάμεις να προστατέψουν το υπάρχον σύνταγμα και να γίνουν πρόωρες εκλογές, πριν να λήξει η θητεία του Μαδούρο.

Ο Μαδούρο χαρακτήρισε το δημοψήφισμα αντισυνταγματικό. Βίαιες διαδηλώσεις ξέσπασαν σε όλη τη χώρα για μια ακόμη φορά. Τουλάχιστον 10 άτομα έπεσαν νεκρά.

Τελικά, η συνταγματική συνέλευση εξελέγη, με τα περισσότερα μέλη να τάσσονται υπέρ του Μαδούρο. Το ίδιο διάστημα οι ΗΠΑ πάγωσαν τα περιουσιακά στοιχεία του Μαδούρο και του απαγόρευσαν τη είσοδο στη χώρα.

Η οικονομική κατάσταση στη χώρα συνέχισε να επιδεινώνεται. Στις αρχές του 2018 ο πληθωρισμός είχε φτάσει το 2.400%. Πολλοί πολίτες αναζήτησαν την τύχη τους και πολιτικό άσυλο σε άλλες χώρες, όπως η Κολομβία και η Βραζιλία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 5.000 πολίτες έφευγαν από τη χώρα καθημερινά.

Πανό σε αντικυβερνητική διαδήλωση Μάρτιο του 2014. Ο πρόεδρος Μαδούρο εμφανίζεται ως μαριονέτα του Φιντέλ Κάστρο. Πηγή εικόνας: Wikimediamtx Commons

Η επανεκλογή του

Τον Μάιο του 2018 έγιναν εκλογές. Ο Μαδούρο επανεκλέχθηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας. Όμως, μόνο το 46% των ψηφοφόρων πήγαν στις κάλπες. Θεωρήθηκε η χαμηλότερη προσέλευση ψηφοφόρων στην ιστορία της Βενεζουέλας. Πολλοί είπαν ότι ψήφισαν τον Μαδούρο για να συνεχίσουν να παίρνουν το καλάθι με τα τρόφιμα που μοίραζε η κυβέρνηση.

Η Αμερική αρνήθηκε να δεχτεί ως έγκυρο το αποτέλεσμα.

Τον Αύγουστο του 2018, κατά τη διάρκεια στρατιωτικής τελετής στο κέντρο του Καράκας, ο Μαδούρο δέχτηκε επίθεση από drones γεμάτα εκρηκτικά, τα οποία εκτινάχθηκαν κοντά του χωρίς όμως να τον τραυματίσουν. Η επίθεση αμφισβητήθηκε από τους αντιπάλους του κατηγορώντας τον για ένα ακόμη σόου.

Παρά τις εκκλήσεις για παραίτηση, ο Μαδούρο ορκίστηκε Πρόεδρος της Βενεζουέλας για δεύτερη φορά στις αρχές Ιανουαρίου 2019.

Η Αμερική τον κήρυξε “παράνομο πρόεδρο της Βενεζουέλας”.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά». Ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος κατά της δεξιών κυβερνήσεων και του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (σπάνιο ηχητικό)