Πώς ο Ευάγγελος Αβέρωφ έπεισε τον βαρόνο Τοσίτσα να χρηματοδοτήσει το φτωχό και ξεχασμένο Μέτσοβο. Ο ασυνήθιστος όρος που έβαλε ο πλούσιος ομογενής (βίντεο drone)

Από το 1990 στο κέντρο του Μετσόβου βρίσκεται ο ανδριάντας του πολιτικού και συγγραφέα Ευάγγελου Αβέρωφ. Οι ντόπιοι με αυτό τον τρόπο θέλησαν να τον τιμήσουν γιατί βοήθησε το Μέτσοβο να εξελιχθεί από ένα χωριό κτηνοτρόφων σε πρότυπο ανάπτυξης ενός ορεινού τόπου. Ο τρόπος που κατάφερε ο Αβέρωφ για να προσεγγίσει τον πλούσιο ομογενή Τοσίτσα και να διαθέσει την περιουσία του στον τόπο καταγωγής του ήταν μυθιστορηματικός. 

Η οικογένεια του Αβέρωφ είχε καταγωγή από το Μέτσοβο. Ωστόσο, η πρώτη φορά που ο Αβέρωφ το επισκέφτηκε ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Για τον Ευάγγελο Αβέρωφ το Μέτσοβο ήταν “έρωτας με την πρώτη ματιά”. Όπως είχε διηγηθεί στη Μηχανή του Χρόνου η κόρη του Τατιάνα Αβέρωφ ο πατέρας της “έπαθε ξαφνικό έρωτα”. Τον συγκίνησε το χωριό, οι άνθρωποι, το τοπίο.

Από εκείνη τη στιγμή έγινε στόχος της ζωής του να βρει τους πόρους που θα έκαναν το Μέτσοβο να γλιτώσει από τη φτώχεια και να βγει από την απομόνωση στην οποία βρισκόταν.

Τον Νοέμβριο του 1934 ο Ευάγγελος Αβέρωφ συναντήθηκε στην Αθήνα με 19 Μετσοβίτες, ώστε να συζητήσουν τι θα μπορούσαν να κάνουν για να σώσουν τον τόπο τους. Όμως, όποιο έργο και αν σκέφτονταν, υπήρχε ένα σημαντικό κοινό εμπόδιο. Χρειάζονταν χρήματα.

Έτσι, ο Αβέρωφ άρχισε να αναζητά ανθρώπους που κατάγονταν από την περιοχή  και μπορούσαν να προσφέρουν οικονομικά για την ανάπτυξη του τόπου.

Ο Αβέρωφ σκέφτηκε την πλούσια οικογένεια Τοσίτσα που καταγόταν από το Μέτσοβο και τα μέλη της ζούσαν όλα στο εξωτερικό. Αρχικά, έστειλε γράμμα στη βαρόνη Τοσίτσα, από την οποία δεν πήρε απάντηση ποτέ. Ο επόμενος ήταν ο βαρώνος Κωνσταντίνος Τοσίτσας, ο οποίος του απάντησε ότι δεν είχε καμία σχέση με το Μέτσοβο και την Ελλάδα. Ωστόσο, ο Αβέρωφ δεν έχασε την πίστη του και συνέχισε να αναζητά τον “σωτήρα” του Μετσόβου. Έτσι, έστειλε στον βαρόνο Μιχαήλ Τοσίτσα.

Ο βαρόνος Μιχαήλ Τοσίτσας είχε μεγαλώσει στη Γαλλία. Είχε εργαστεί στο τραπεζικό γραφείο της οικογένειάς του στο Παρίσι, ενώ αργότερα μετακόμισε στη Λωζάνη της Ελβετίας και στη Νότια Γαλλία. Παρόλο που είχε καταγωγή από την Ελλάδα, δεν ήξερε ούτε λέξη στα ελληνικά.

Ο βαρόνος Τοσίτσας ήταν ο μοναδικός που του απάντησε. Του έγραψε με ευγενικό τρόπο ότι μόλις είχε πεθάνει ο πατέρας του Αναστάσιος και ότι ήταν πρόθυμος να βοηθήσει, αφού πρώτα ανακάλυπτε τα περιουσιακά του στοιχεία στην Ελλάδα. Ο Τοσίτσας είχε απομακρυνθεί απ΄όλους και ήταν καχύποπτος με όποιον τον προσέγγιζε, καθώς πολλοί είχαν επιχειρήσει να τον εκμεταλλευτούν.

Όμως, ο Ευάγγελος Αβέρωφ ήταν επίμονος και κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του με τη συχνή αλληλογραφία και τα πολλά πειστήρια των αγαθών προθέσεών του. Έτσι έγιναν φίλοι, έστω και από μακριά. Για χρόνια επικοινωνούσαν με ένα γράμμα την εβδομάδα. Οι επιστολές ήταν πολυσέλιδες. Έγραφαν τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους.

Η αλληλογραφία τους κράτησε μια δεκαετία. Σε αυτό το διάστημα ο Αβέρωφ προσπάθησε να του καλλιεργήσει την αγάπη του για την Ελλάδα και για το Μέτσοβο. Μαζί με τα γράμματα του έστελνε φωτογραφίες από το παλιό ερειπωμένο σπίτι της οικογένειας Τοσίτσα και από την πλατεία που είχε πάρει το όνομά τους χάρη στη δράση και την προσφορά των προγόνων του.

Η τόσο συχνή επικοινωνία τους σταμάτησε στην κατοχή, όταν ο Αβέρωφ συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία. Κάποια στιγμή, ο Αβέρωφ του ζήτησε 600 δολάρια και του υποσχέθηκε πως αν κατάφερνε να επιζήσει από τον πόλεμο, θα του τα επέστρεφε. Έτσι και έγινε. Ο Αβέρωφ με την πρώτη ευκαιρία του έστειλε πίσω τα χρήματα που του είχε ζητήσει.

Αυτή η κίνησή του κέρδισε τον Τοσίτσα. Κατάλαβε ότι παρά το γεγονός ότι δεν είχαν συναντηθεί ποτέ από κοντά, ο Αβέρωφ ήταν πραγματικός φίλος του. Έτσι δέχτηκε να βοηθήσει. Όμως, του ζήτησε ένα ασυνήθιστο αντάλλαγμα. Ο Τοσίτσας δεν είχε κάνει παιδιά και πρότεινε στο Αβέρωφ να τον υιοθετήσει, ώστε να συνεχιστεί το όνομά του. Ο Αβέρωφ στην αρχή μπήκε σε σκέψεις αλλά στη συνέχεια, σε συνάντησή τους στη Λωζάνη, δέχτηκε να πάρει το επίθετό του υπό όρους. Να διατηρήσει και το δικό του επώνυμο αλλά και να μην κληρονομήσει τίποτα από την τεράστια περιουσία του, ώστε να μην κατηγορηθεί ποτέ ότι τον εκμεταλλεύτηκε.

Η “μεταμόρφωση” του Μετσόβου

Το 1947 ιδρύθηκε στην Αθήνα το «Ίδρυμα Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα», το οποίο είχε στόχο την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Μετσόβου. Ο Τοσίτσας παρείχε περίπου 1.700.000 δολάρια. Για περίπου σαράντα χρόνια το Ίδρυμα ήταν υπό τη διεύθυνση του Αβέρωφ. Και σε αυτό οφείλεται η ραγδαία ανάπτυξη του τόπου. Ανοικοδόμησε το αρχοντικό της της οικογενείας Τοσίτσα και χρησιμοποιήθηκε ως Μουσείο Ηπειρωτικής Λαϊκής Τέχνης. Δημιούργησε στην Αθήνα “Εστία Ηπειρωτών Σπουδαστών” για τη στέγαση φοιτητών από τους νομούς Ιωαννίνων και Θεσπρωτίας. Ίδρυσε πριονιστήριο, ξυλουργικό εργοστάσιο και νοσοκομείο στο Μέτσοβο. Έχτισε 107 σχολεία σε δεκάδες χωριά των Ιωαννίνων.

Εκτέλεσε κοινωφελή έργα, αλλά και αντιδιαβρωτικά, ώστε να αντιμετωπιστεί η κατολίσθηση του Μετσόβου. Έκανε αναδασώσεις. Έφτιαξε χιονοδρομικό κέντρο.

Στο ίδρυμα επίσης οφείλεται η γαλακτοκομική και τυροκομική σχολή. Νέοι στάλθηκαν στην Ιταλία για να σπουδάσουν σε ανώτερες σχολές τυροκομίας. Αγελάδες ορεινών περιοχών και πολύ μεγάλων αποδόσεων αγοράστηκαν από την Ελβετία. Ακόμη και το τυρί Μετσοβόνε που απογείωσε την τυροκομία στο Μέτσοβο είναι έργο του ιδρύματος.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο Ευάγγελος Αβέρωφ άρχισε να φυτεύει, τα πρώτα στην Ελλάδα, κλήματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon στις απόκρημνες πλαγιές της Πίνδου. Εμφιάλωνε το κρασί του στο κατώγι του σπιτιού του στο Μέτσοβο και έτσι το ονόμασε “Κατώγι Αβέρωφ”. “Κλήματα από τη Γαλλία σε χώμα ελληνικό ορεινό”, έγραφε η ετικέτα. Σιγά σιγά άρχισε η εκμετάλλευση των εγκαταλειμμένων αμπελώνων στις πλαγιές της Πίνδου.

Με τη βοήθεια Ελλήνων και Γάλλων επιστημόνων, ο Αβέρωφ δημιούργησε έναν τεράστιο ορεινό αμπελώνα και έχτισε ένα οινοποιείο στις ανατολικές παρυφές του Μετσόβου.

Το 1988 ο Αβέρωφ ίδρυσε στο Μέτσοβο την Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ που είναι μουσείο νεοελληνικής τέχνης. Σε αυτό δώρισε την προσωπική του συλλογή με έργα Ελλήνων ζωγράφων 19ου και αρχών 20ου αιώνα, μεταξύ των οποίων είναι οι: Γύζη, Λύτρα, Βολανάκη, Ιακωβίδη, Παρθένη, Μαλέα, Γαλάνη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Μόραλη και Τέτση.

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ Τοσίτσας πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 1990 έχοντας πετύχει το όραμά του: “Την όλη προσπάθεια στην αρχή την έλεγα μεράκι. Ύστερα μετατράπηκε σε ένα τεράστιο όραμα. Πρέπει να έχει ζήσει κανείς την πραγματοποίηση οραμάτων που φαίνονταν να μην έχουν πιθανότητες επιτυχίας, για να μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει αυτό. Σημαίνει πλάτεμα ψυχής” είχε πει.

Δείτε το όμορφο Μέτσοβο από ψηλά μέσα από το βίντεο drone που δημοσιεύτηκε στο κανάλι του Youtube Up Drones: 

Όλες οι πτήσεις drone ανεβαίνουν με την υποστήριξη του καταστήματος DJI Store Greece που διαθέτει και υποστηρίζει με επίσημο σέρβις τα κορυφαία μοντέλα Phantom και Mavic. Μάθε να πετάς στην Σχολή εκπαίδευσης Drone pilot school

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Δείτε μέσα σε 2.30 λεπτά τα καλύτερα τοπία της Ηπείρου. Από τις κορυφές τις Πίνδου στα μαγευτικά ακρογιάλια του Ιονίου (βίντεο drone)