Πώς μία από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις συνδέεται με την κυριαρχία του Μ. Κωνσταντίνου στη Ρώμη

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Η ανακάλυψη του σκήπτρου και των άλλων διακριτικών εξουσίας του Μαξέντιου, του βασικού αντιπάλου του Μεγάλου Κωνσταντίνου, που Ιταλοί αρχαιολόγοι βρήκαν το 2006. Πως η απόκρυψή τους συνδέεται με μια από τις διασημότερες μάχες της ιστορίας;

Μάχη της Μιλβίας Γέφυρας

Η Μάχη της Μιλβίας Γέφυρας στις 28 Οκτωβρίου 312 μ.Χ. είναι από τα σπουδαιότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας. Σε αυτή, ο Κωνσταντίνος Α΄  (μετέπειτα Μέγας και Άγιος), αντιμετώπισε τον Μαξέντιο τον αντίπαλο αυτοκράτορα στο δυτικό τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο Κωνσταντίνος νίκησε στη μάχη και ο Μαξέντιος έχασε τη ζωή του.

Την παραμονή της μάχης, ο Κωνσταντίνος λέγεται ότι είδε το όραμα με το σταυρό και την επιγραφή «Εν Τούτω Νίκα». Ως αποτέλεσμα της νίκης του, η Ρώμη και ολόκληρη η Δυτική αυτοκρατορία πέρασε στην κυριαρχία του.

Επίσης, οδήγησε οκτώ μήνες αργότερα (Ιούνιος 313 μ.Χ.) στην υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων με τον Λικίνιο, τον αυτοκράτορα στο ανατολικό τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας που είχε απομείνει ο μοναδικός αντίπαλος του Κωνσταντίνου. Με βάση αυτό,  σε ολόκληρη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία υπήρχε ανεξιθρησκεία και σταμάτησαν οι διωγμοί κατά των χριστιανών.

Μία δεκαετία αργότερα ο Κωνσταντίνος νίκησε και τον Λικίνιο, που πρακτικά είχε καταργήσει την ανεξιθρησκεία, και έγινε ο πρώτος Ρωμαίος μονοκράτορας μετά από τέσσερις δεκαετίες, τετραρχίας.

Πως ο Κωνσταντίνος νίκησε τον Μαξέντιο;

Το 312 μ.Χ. ο Κωνσταντίνος εισέβαλε στην Ιταλία με το στράτευμά του και στόχο την κατάληψη της Ρώμης έδρα του αντιπάλου του, Μαξέντιου. Αυτός διέθετε ένα ισχυρότερο στράτευμα που είχε σχεδόν διπλάσιους άνδρες από εκείνο του Κωνσταντίνου.

Ο στρατός του Κωνσταντίνου ακολούθησε μία βασική διαδρομή προς τη Ρώμη που περνούσε πάνω από τη Γέφυρα της Μιλβίας στον Τίβερη. Εκεί ο Μαξέντιος σκόπευε να εγκλωβίσει και να κατατροπώσει τον Κωνσταντίνο. Όμως, συνέβη το αντίθετο καθώς το στράτευμα του Μαξέντιου υπέστη καταστροφική ήττα καθώς ακολούθησε λάθος τακτική και ο αντίπαλός του είχε μικρότερο αλλά καλύτερα οργανωμένο στρατό.

Στη διάρκεια της μάχης, ο Μαξέντιος έπεσε μέσα στον Τίβερη και πνίγηκε αφού ο ίδιος είχε καταστρέψει τις γέφυρες διαφυγής. Πολλές πτυχές της μάχης δεν είναι ξεκάθαρες από τις πηγές και ακόμη και σήμερα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το πως ο Κωνσταντίνος κατάφερε να νικήσει παρά το γεγονός ότι διέθετε λιγότερους στρατιώτες από τον Μαξέντιο.

Για τη Μάχη της Μιλβίας Γέφυρας δείτε εδώ: 

“Εν τούτω νίκα”. Σε ποια μάχη ειπώθηκε η ιστορική φράση από τον ειδωλολάτρη Κωνσταντίνο και πολέμησε με σύμβολο τον Σταυρό

“Εν Τούτω Νίκα”

Ο χριστιανός χρονικογράφος Ευσέβιος της Καισαρείας απέδωσε τη νίκη στο όραμα που είχε δει την παραμονή της μάχης με το σταυρό και το «Εν Τούτω Νίκα». Ο Ευσέβιος αφηγείται ότι ο Κωνσταντίνος διέταξε οι άνδρες του να ζωγραφίσουν στις ασπίδες τους ΧΡ, τα δύο πρώτα γράμματα του ονόματος του Χριστού.

Πολλοί στρατιώτες του Μαξέντιου που ήταν κρυπτοχριστιανοί απέφυγαν να χτυπήσουν τις ασπίδες με το όνομα του Ιησού, αν και οι περισσότεροι στρατιώτες του Κωνσταντίνου δεν ήταν χριστιανοί!

Μετά την κατάληψη της Ρώμης από τον Κωνσταντίνο στην πόλη ανεγέρθηκε η «Αψίδα του Κωνσταντίνου» για τον εορτασμό της νίκης κατά του Μαξέντιου. Στην αψίδα, η επιτυχία του Κωνσταντίνου αποδίδεται σε θεϊκή παρέμβαση, δίχως να έχει κανένα χριστιανικό συμβολισμό. Αν και ο Κωνσταντίνος αντιμετώπιζε θετικά τους χριστιανούς ήδη από τα πρώτα χρόνια που πήρε την εξουσία, παρέμεινε εθνικός σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του.

Το κεφάλι του Μαξέντιου

Μετά τη μάχη το πτώμα του Μαξέντιου βρέθηκε στον Τίβερη. Με διαταγή του Κωνσταντίνου αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του τοποθετήθηκε σε δόρυ. Οι άνδρες του το περιέφεραν σε όλες τις γειτονιές της Ρώμης.

Στη συνέχεια, όταν ο Κωνσταντίνος έφυγε για τη βόρεια Αφρική πήρε μαζί του το κεφάλι του εχθρού του.

Αυτά που ο Κωνσταντίνος δεν μπόρεσε να βρει ήταν τα εμβλήματα εξουσίας του Μαξέντιου, και ειδικά το σκήπτρο του.

Ήταν χαμένα για σχεδόν 1800 χρόνια μέχρι το 2006 όταν Ιταλοί αρχαιολόγοι έκαναν μία από τις εντυπωσιακότερες ανακαλύψεις της υστερορωμαϊκής εποχής. Εκείνη τη χρονιά μια ομάδα αρχαιολόγων πραγματοποιούσε ανασκαφές σε μία θέση του Παλατινού, ενός από τους επτά λόφους της Ρώμης, όπου βρισκόταν το παλάτι των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.

Τα διακριτικά εξουσίας

Οι αρχαιολόγοι ανέσκαπταν ένα αρχαίο ιερό όταν κάποια στιγμή έφθασαν σε στρώμα εδάφους που είχε τεχνουργήματα -κυρίως νομίσματα- που χρονολογούνταν στις αρχές του 4^ου αιώνα μ.Χ.

Ανάμεσα σε αυτά ήταν και μερικά περίεργα αντικείμενα που οι αρχαιολόγοι δεν είχαν ξαναδεί, όπως δύο σφαίρες από επιχρυσωμένο γυαλί, μια σφαίρα από χαλκηδόνιο, τα κατάλοιπα τεσσάρων λαβάρων, τρεις λόγχες και τέσσερα δόρατα που ήταν όπλα παρέλασης.

Το πιο σημαντικό εύρημα ήταν ένα υπέροχο σκήπτρο που η κορυφή του είχε το σχήμα άνθους στο κέντρο της οποίας υπήρχε μια γαλαζοπράσινη σφαίρα.

Αναλύσεις που έγιναν έδειξαν ότι όλα αυτά ήταν τυλιγμένα με λινό και μετάξι και ήταν τοποθετημένα σε ξύλινα κιβώτια. Στη συνέχεια θάφτηκαν σε ένα πρόχειρο λάκκο κάτω από το ιερό, κοντά στο αυτοκρατορικό παλάτι.

Πρόκειται για μοναδικά σύμβολα εξουσίας ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα. Μέχρι τότε το σκήπτρο και τα άλλα διακριτικά ήταν γνωστά μόνο από απεικονίσεις σε νομίσματα και έργα τέχνης.

Τον Δεκέμβριο του 2006, η Ιταλίδα αρχαιολόγος Κλεμεντίνα Πανέλα που ήταν επικεφαλής της ανασκαφής που βρήκε τα τεχνουργήματα, ανακοίνωσε επίσημα ότι ήταν σχεδόν βέβαιο ότι ανήκαν στον Μαξέντιο και ότι οι οπαδοί του τα έκρυψαν αμέσως μετά την ήττα και τον θάνατο του στη Μάχη της Μιλβίας Γέφυρας.

Δεν ήθελαν να πέσουν στα χέρια του Κωνσταντίνου όταν θα έφθανε στη Ρώμη.

Τα τεχνουργήματα έχουν συντηρηθεί και εκτίθενται προσωρινά στο Εθνικό Μουσείο της Ρώμης.