Πως καθιερώθηκε το κόκκινο χαλί ως σύμβολο μεγαλοπρεπούς υποδοχής. Έχει αρχαιοελληνική προέλευση και το περιγράφει ο Αισχύλος

Το κόκκινο χαλί έχει γίνει συνώνυμο των μεγαλοπρεπών υποδοχών, της πολυτέλειας και της επισημότητας. Καθιερώθηκε μόλις τα τελευταία 50 χρόνια από το Χόλιγουντ και την φανταχτερή τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ. Οι ρίζες του όμως βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα.

Περίπου 2.400 χρόνια προτού η είσοδος του θεάτρου όπου θα απονέμονταν τα Όσκαρ «ντυθεί» στα κόκκινα, η Κλυταιμνήστρα «λάνσαρε» το στρώσιμο του κόκκινου χαλιού για να υποδεχθεί τον Αγαμέμνονα στις Μυκήνες.

Δούλες τι στέκεσθε; πόχω το χρέος προστάξη να στρώσετε χαλιά στου δρόμου του τη στράτα; ευθύς ας γίνη πορφυρόστρωτος ο δρόμος κι ας τον φέρη στανέλπιστα παλάτια η Δίκη!

Ο Αγαμέμνων επέστρεφε νικητής από την Τροία και ετοιμαζόταν να βαδίσει πάνω στο κόκκινο χαλί, που όπως περιγράφει ο Αισχύλος στο ομώνυμο έργο του, μέχρι τότε προοριζόταν μόνο για τους θεούς.

Παρότι ο “Αγαμέμνων” του Αισχύλου συγκαταλέγεται στο είδος της τραγωδίας και δεν θεωρείται καταγραφή ιστορικών γεγονότων, δεν παύει να αποτελεί την αρχαιότερη γνωστή αναφορά χρήσης κόκκινου χαλιού στην ιστορία. Συγκεκριμένα, χρονολογείται στο 458 π.Χ.

Μεταγενέστερα, συναντάμε το κόκκινο χαλί σε ανατολίτικες απεικονίσεις και στυλ διακοσμήσεων. Ωστόσο, στους πολιτισμούς αυτούς, το κόκκινο εν γένει θεωρείται ούτως ή άλλως κυρίαρχο χρώμα.

Η επανεμφάνιση του κόκκινου χαλιού με τον συμβολισμό που περιέγραφε ο Αισχύλος στο έργο του ήρθε αρκετούς αιώνες αργότερα.

Η επανεμφάνιση του κόκκινου χαλιού

Μεταφερόμαστε στον 15ο αιώνα μ.Χ. Μελετώντας την αναγεννησιακή τέχνη, παρατηρούμε ότι κόκκινα χαλιά εμφανίζονταν συχνά σε πίνακες που απεικονίζουν βασιλιάδες, ευγενείς, αλλά και αγίους. Την εποχή εκείνη, το κόκκινο έτεινε να θεωρείται το χρώμα της αριστοκρατίας. Κι αυτό διότι, ιδιαίτερα το πορφυρό, ήταν η πιο κοστοβόρα απόχρωση. Η κοχινική βαφή, από την οποία παραγόταν, εισαγόταν στην Ευρώπη από την Κεντρική Αμερική.

Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει κάποια ένδειξη που να συνδέει τα κόκκινα χαλιά, την περίοδο εκείνη, με επίσημες τελετές υποδοχής. Η πρώτη ανάλογη ένδειξη χρονολογείται μόλις το 1821. Κατά την άφιξη του αμερικανού προέδρου Τζέιμς Μονρόε στη Νότια Καρολίνα, οι τοπικές αρχές τον υποδέχθηκαν στρώνοντας ένα μεγάλο κόκκινο χαλί στο λιμάνι. Ήταν μία ξεκάθαρη πράξη σεβασμού προς το πρόσωπό του.

Λίγες δεκαετίες αργότερα, τα πρώτα βαγόνια των τρένων, όπου βρίσκονταν οι ακριβότερες θέσεις, άρχισαν επίσης να καλύπτονται με πορφυρές μοκέτες. Κάπως έτσι καθιερώθηκε σταδιακά η αγγλική έκφραση “red-carpet treatment” (βασιλική μεταχείριση).

Εν τέλει, το Χόλιγουντ “υιοθέτησε” επίσημα την συνήθεια αυτή τη δεκαετία του 1920. Για πρώτη φορά το 1922, ένα μακρύ κόκκινο χαλί απλώθηκε στην είσοδο του Egyptian Theater, όπου θα γινόταν η πρεμιέρα της ταινίας “Ρομπέν των Δασών”. Αυτή ήταν μόνο η αρχή. Σε επόμενες σημαντικές πρεμιέρες, ακολουθήθηκε η ίδια τακτική.

Στα βραβεία Όσκαρ, η κόκκινη επένδυση του δαπέδου εμφανίστηκε μόλις το 1961. Μέχρι το 1964 είχε μετατραπεί σε θεσμό. Πλέον υπήρχαν κάμερες εκτός του χώρου της απονομής, οι οποίες κατέγραφαν κάθε στιγμή των επισήμων από την άφιξή τους μέχρι την είσοδό τους στο θέατρο. Με την προσθήκη του σχολιασμού και της ζωντανής αναμετάδοσης, ήταν πια αναπόσπαστο κομμάτι του σόου της βραδιάς.

Σήμερα όλες οι σημαντικές απονομές βραβείων, οι μεγάλες πρεμιέρες και οι επίσημες τελετές έχουν στρωμένο ένα μακρύ κόκκινο χαλί έξω από την είσοδο. Αναβίωση ενός αρχαίου εθίμου, αριστοκρατικό κατάλοιπο μιας άλλης εποχής ή απλώς φανταχτερό «περιτύλιγμα»; Όπως και να ‘χει, έχει μετατραπεί σε κομμάτι της παγκόσμιας κουλτούρας και σύμβολο διεθνώς αναγνωρισμένο.

αρχική εικόνα: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στα ερείπια της Παλαιστίνης. Το χαλί ήταν κόκκινο όπως και στο Χόλιγουντ. Το «έβαψε» το αίμα των Παλαιστινίων