Πως κατέληξαν στα χέρια Ευρωπαίων “συλλεκτών” τα κεφάλια των νεκρών Μαορί. Οι ιθαγενείς τα έβραζαν και τα ξέραιναν στον ήλιο

Τα διατηρημένα κεφάλια των Μαορί (mokomokai), αποτελούν ακόμα και σήμερα ένα από τα πολυτιμότερα ευρήματα για την επιστημονική έρευνα της φυλής τους. Πρόκειται για φυλή ιθαγενών της Νέας Ζηλανδίας. Στην γλώσσα τους maori, θα πει “κανονικός”,  “κοινός”.

Τα “κονσερβοποιημένα” κεφάλια τους, διακοσμούσαν ειδικά τατουάζ με σχέδια και παραδοσιακές μορφές από την φυλή τους. Η συλλογή κεφαλών, έγινε δημοφιλής κατά την διάρκεια των πολέμων των Μουσκέτων, στις αρχές του 19ου αιώνα (οι πόλεμοι Μουσκέτων ήταν μια σειρά μαχών που διεξήχθησαν μεταξύ αντίπαλων ομάδων Μαορί στις αρχές της δεκαετίας του 1800).

Εκείνη την εποχή, τα σχέδια που υπήρχαν στα πρόσωπα, είχαν εξαιρετική σημασία, αφού δήλωναν το αξίωμα και την θέση που είχε ο καθένας. Οι υψηλόβαθμες γυναίκες ξεχώριζαν κυρίως από τα έντονα τατουάζ στα χείλη και τα πηγούνια τους.

Το τελευταίο στάδιο της μακάβριας ιεροτελεστίας ήταν η αποξήρανση των κεφαλών. Άφηναν για κάποιες μέρες τα κεφάλια στον ήλιο, μέχρι να στεγνώσουν εντελώς και τα περνούσαν με λάδι καρχαρία.

Τα περίφημα κεφάλια mokomokai, έπρεπε να φυλάσσονται σε περίτεχνα σκαλισμένα κουτιά, που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε ιερές τελετές. Την ίδια διαδικασία ακολουθούσαν και με τα κεφάλια των εχθρών. Αυτά μάλιστα, τα πωλούσαν έναντι καλής αμοιβής, σε ευρωπαίους συλλέκτες.

Πολλές φορές γίνονταν μάχες με σκοπό να διεκδικήσουν τα κεφάλια των νεκρών τους από αντίπαλες φυλές. Από το 1807 έως το 1842, υπήρξαν πολύτιμα για το εμπόριο. Άρχισαν να παράγουν mokomokai από κεφάλια σκλάβων και αιχμαλώτων πολέμου. Αφού τους σκότωναν, ζωγράφιζαν με ουδέτερα σχέδια τα πρόσωπα τους και τα πουλούσαν με σκοπό να αγοράσουν πυροβόλα όπλα.

Το 1831, ο διοικητής της Νέας Νότιας Ουαλίας, στρατηγός σερ Ράλφ Ντάρλινγκ, εξέδωσε διακήρυξη με την οποία απαγόρευσε το εμπόριο κεφαλών εκτός Νέας Ζηλανδίας. Δεν κατάφερε όμως να επιβληθεί. Το εμπόριο συνεχίστηκε κανονικά μέχρι το 1840, όταν υπογράφηκε η συνθήκη του Γουαϊτάνγκι, με την οποία η Νέα Ζηλανδία έγινε βρετανική αποικία.

Ο πιο γνωστός συλλέκτης κεφαλών Μαορί, ήταν ο βρετανός αξιωματικός Οράτιος Γκόρντον Ρόμπλεϊ.

Ήταν λάτρης των τατουάζ και ταλαντούχος εικονογράφος. Αργότερα, έγραψε βιβλίο μέσα στο οποίο περιέγραφε την τέχνη των Μαορί αλλά και των τατουάζ επάνω στα αποξηραμένα κεφάλια τους.

Το 1908, ο Ρόμπλεϊ προσπάθησε να πουλήσει το βιβλίο του στην κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας χωρίς αποτέλεσμα. Όταν η προσφορά απορρίφθηκε, το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του, πωλήθηκε στο αμερικανικό μουσείο φυσικής ιστορίας της Νέας Υόρκης, έναντι 1250 δολαρίων.

Αρχική εικόνα: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Αpocalypto», η ταινία όπου οι ηθοποιοί ήταν ιθαγενείς από το Μεξικό και μιλούσαν την πραγματική γλώσσα των Μάγια. Ο Μελ Γκίμπσον έδωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε έναν ιθαγενή επειδή έτρεχε σαν «ζώο»…