Πώς κατάφερε ο Χίτλερ να εκλεγεί δημοκρατικά και να σχηματίσει κυβέρνηση που εξελίχθηκε σε δικτατορία; Μια θεωρία ενός ψυχολόγου που γλύτωσε από το ολοκαύτωμα και ερεύνησε το θέμα από τη ψυχολογική σκοπιά

ΠΗΓΗ: 50 Ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Christian Jarrett, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Ένας από τους μεγαλύτερους εγκληματίες της ιστορίας, ο Χίτλερ, εξελέγη δημοκρατικά. Πως εξηγείται αυτό;

Μια από τις θεωρίες βασίζεται στις εμπειρίες του κοινωνικού ψυχολόγου Χένρι Τάιφελ ως αιχμαλώτου πολέμου στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Τάιφελ ήταν Εβραίος και ήθελε να εξηγήσει πως μπορεί να συμβεί κάτι τόσο φρικτό όσο το Ολοκάυτωμα: οι περισσότεροι Πολωνοί συγγενείς και φίλοι του εκτελέστηκαν, ενώ ο ίδιος γλίτωσε κρύβοντας την πραγματική του ταυτότητα.

Με μια σειρά πειραμάτων στη δεκαετία του 1970 ο Τάιφελ διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι δείχνουν αξιοσημείωτη αφοσίωση σε αυθαίρετες ομάδες για φαινομενικά ασήμαντους λόγους: κοινό χρώμα μαλλιών ή κοινός τόπος γέννησης, ή ακόμα και όταν τοποθετούνται σε μια τυχαία ομάδα από τον πειραματιστή.

Αυτή είναι η θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας. Οι ομάδες αυτές χρειάζονται ηγέτες, και ο Αμερικανός ψυχολόγος Μάικλ Χογκ στη δεκαετία του ’90 έδειξε ότι τα μέλη της ομάδας δεν επιλέγουν τον πιο ξεχωριστό αλλά εκείνον που βρίσκεται πιο κοντά στον μέσο όρο, με τον οποίο τα περισσότερα μέλη μπορούν να ταυτιστούν εύκολα.

Όταν αποκτήσουν εξουσία, οι ηγέτες αναγκαστικά γίνονται διαφορετικοί από εκείνους που τους εξέλεξαν, επομένως πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια για να αποδείξουν ότι δεν διαφέρουν από την ομάδα τους. Ίσως γι’αυτό τα εθνικιστικά συνθήματα- ακόμη και ο απροκάλυπτος ρατσισμός- συχνά αποτελούν αποτελεσματικές πολιτικές στρατηγικές. Ορίζοντας την ομάδα τους με όρους αποκλεισμού, οι ηγέτες μπορούν να ενισχύσουν την κοινωνική τους ταυτότητα.

Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας,  μπορείτε να γίνετε πιο δημοφιλής ηγέτης αν η εμφάνιση και το ντύσιμο σας μοιάζει με των οπαδών σας καλλιεργώντας έτσι την αίσθηση ότι είστε ένας από αυτούς.

ΠΗΓΗ: 50 Ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Christian Jarrett, εκδόσεις Κλειδάριθμος

 Σημείωση από τη Μηχανή του Χρόνου: ο Χίτλερ μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της μπυραρίας κατάλαβε ότι έπρεπε να ακολουθήσει τις δημοκρατικές διαδικασίες. Άλλωστε διαπίστωσε ότι σταδιακά η εκλογική του δύναμη ανέβαινε. Το 1933 το ποσοστό του έφθασε το 33% από το 3% του 1924.

Συνήθως έλεγε στις ομιλίες του, ότι θα δώσει πίσω στο Γερμανό την αξιοπρέπειά του και θα βγάλει τη χώρα από την κρίση και την ανεργία.

Ο πρόεδρος Χίντεμπουργκ, του έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μετά και την ασυνεννοησία των υπολοίπων κομμάτων. Ουσιαστικά περίμενε ότι θα σχημάτιζε μια βραχύβια και ελεγχόμενη κυβέρνηση.

Έπεσε δραματικά έξω. Ο Χίτλερ ελέγχοντας πια το κρατικό μηχανισμό, σε λίγους μήνες είχε καταλύσει τη δημοκρατία…

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο Αδόλφος Χίτλερ και το πραξικόπημα της μπυραρίας το 1923. Τον έκλεισαν φυλακή μόνο για 8 μήνες και 10 χρόνια μετά κατέλαβε την εξουσία νόμιμα!