Πως η “γρίπη του Χονγκ Κονγκ” εξελίχθηκε σε πανδημία το 1968 και σκότωσε 1 εκατ. ανθρώπους. Ο πόλεμος στο Βιετνάμ και η μεταφορά του ιού στην Αμερική

Η “ασιατική γρίπη” που ταλάνισε την ανθρωπότητα, σκορπώντας τον θάνατο σε χιλιάδες ανθρώπους δεν ήταν η τελευταία περίπτωση πανδημίας, πριν από τον κορονοϊό. Αντιθέτως, δέκα χρόνια μετά, το 1968 ξέσπασε η αποκαλούμενη “γρίπη του Χονγκ Κονγκ” που σκότωσε το 15% του πληθυσμού της πόλης. Πολύ γρήγορα εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική και μέχρι το τέλος της σκότωσε 1 εκατομμύριο ανθρώπους.

Το ξέσπασμα της πανδημίας. Γιατί εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα στο Χονγκ Κονγκ και την Κίνα

Η πανδημία γρίπης του 1968 προκλήθηκε από το στέλεχος H3N2 του ιού της γρίπης Α, ένα γενετικό παράγωγο του υποτύπου H2N2 που είχε προκαλέσει την “ασιατική γρίπη” δέκα χρόνια πριν, το 1957. Το πρώτο κρούσμα αναφέρθηκε στις 13 Ιουλίου 1968 στο Χονγκ Κόγνκ και πολύ γρήγορα εξαπλώθηκε στην Κίνα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξηγούσε το 1969 πως η πόλη του Χονγκ Κονγκ είναι από τα λίγα μέρη που επικοινωνεί σε καθημερινή βάση και εντελώς ελεύθερα με την ηπειρωτική χώρα της Κίνας. Εμπορεύματα και άνθρωποι πηγαινοέρχονταν καθημερινά, ενώ το Χονγκ Κονγκ ως ελεύθερο λιμάνι και ταυτόχρονα τουριστικό κέντρο πληρούσε τις προϋποθέσεις για τη μεταφορά του ιού από τη θάλασσα και τον αέρα. Ο υπερπληθυσμός βάραινε ακόμη περισσότερο την κατάσταση, με τους κατοίκους της πόλης τότε να φτάνουν σχεδόν τα 4 εκατομμύρια. Τα 2/3 των κατοίκων ζούσε σε αστικές περιοχές και η πυκνότητα του πληθυσμού ήταν, κατά μέσο όρο, 123.500 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Το Χονγκ Κονγκ μέτρησε 500.000 θανάτους από τη γρίπη, δηλαδή χάθηκε το 15% του πληθυσμού της πόλης.

Ο πόλεμος στο Βιετνάμ και η εξάπλωση του ιού στην Αμερική

Η αύξηση των αεροπορικών ταξιδιών είχε ως αποτέλεσμα και την αύξηση των νοσούντων από τη γρίπη. Από το πρώτο κρούσμα στο Χονγκ Κονγκ χρειάστηκαν μόλις 17 ημέρες για να εμφανιστούν νέα κρούσματα σε άλλες ασιατικές χώρες, όπως στο Βιετνάμ, τη Μαλαισία και τη Σιγκαπούρη. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1968 ο ιός είχε φτάσει στην Ινδία, τις Φιλιππίνες και την Αυστραλία.

Ο πόλεμος στο Βιετνάμ είχε άμεσο αντίκτυπο στην εξάπλωση του ιού, αφού εκατοντάδες Αμερικανοί στρατιώτες που επέστρεψαν από την ασιατική χώρα μετέφεραν τη γρίπη στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 1968 είχαν σημειωθεί κρούσματα γρίπης σε όλες τις Πολιτείες της Αμερικής. Και όχι μόνο. Το 1968 έκλεισε με κρούσματα στην Αγγλία, την Ιαπωνία, τη Δυτική Ευρώπη και σε χώρες της κεντρικής Αφρικής.

Ο Δεκέμβριος του 1968 και ο Ιανουάριος του 1969 ήταν οι μήνες κορύφωσης της γρίπης. Ήταν οι μήνες που καταγράφηκαν τα μεγάλα ποσοστά θανάτων στο Χονγκ Κονγκ, αλλά και στις ΗΠΑ που χάθηκαν 50.000 ζωές. Στη Γαλλία, την ίδια περίοδο που η κυβέρνηση Ντε Γκωλ είχε να αντιμετωπίσει χιλιάδες διαδηλωτές, η γρίπη έκανε την εμφάνισή της σκορπώντας τον θάνατο σε περίπου 31.000 ανθρώπους.

Η “γρίπη του Χονγκ Κονγκ” ήταν η τρίτη κατά σειρά φονικότερη πανδημία μετά την ισπανική γρίπη του 1918 και την “ασιατική γρίπη” του 1957.

Οι περισσότεροι θάνατοι, όμως, προέκυψαν από την ταχύτητα εξάπλωσης της πανδημίας και όχι τόσο από το στέλεχος του ιού που την προκάλεσε. Συγκριτικά με τις δυο προηγούμενες πανδημίες, η “γρίπη του Χονγκ Κονγκ” είχε το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, το οποίο δεν ξεπερνούσε το 0,5%. Τα επόμενα χρόνια, η γρίπη εμφανίστηκε ξανά αλλά χωρίς να προσβάλλει τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων, αφού είχε κατασκευασθεί το κατάλληλο εμβόλιο μετά το τέλος την πανδημίας.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: Centers for Disease Control

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η ασιατική γρίπη του 1957 ξεκίνησε από την Κίνα και σε τέσσερις μήνες εξελίχθηκε σε πανδημία. Πώς αντέδρασε η Ελλάδα. Τι συνέβη με το εμβόλιο.