Πώς η μπάντα των Grateful Dead, έστειλε τη Λιθουανία στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης, όπου πήρε το χάλκινο

8 Αυγούστου 1992, Ολυμπιακοί αγώνες. Η Λιθουανία αντιμετώπισε στον μικρό τελικό την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (CIS), την οποία αποτελούσαν η Ρωσία και 11 πρώην δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, που είχε διαλυθεί πρόσφατα.

Οι Λιθουανοί, νίκησαν με σκορ 82-78 και πήραν το χάλκινο. Στο τρίτο σκαλί του βάθρου ανέβηκαν παίκτες θρύλοι στην ιστορία του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου μπάσκετ, όπως ο Άρβιντας Σαμπόνις, ο Σαρούνας Μαρτσουλιόνις και ο Ρίμας Κουρτινάιτις.

Ήταν η πρώτη συμμετοχή της Λιθουανίας ως ανεξάρτητο κράτος σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι πως η πάμπτωχη “Lietuva” δεν θα είχε ταξιδέψει στην Ισπανία, αν δεν υπήρχαν, η επιμονή του Μαρτσουλιόνις για την εύρεση χορηγών, μια ροκ μπάντα και ορισμένα πολύχρωμα μπλουζάκια με έναν σκελετό!

Το χάλκινο μετάλλιο της Βαρκελώνης ήταν το τέλος μιας ιστορίας που μοιάζει σαν να βγήκε από παραμύθι, αλλά είναι αληθινή. Ενέπνευσε επίσης τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ “The Other Dream Team” (2012), στο οποίο περιλαμβάνονται συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών.

Grateful Dead, ο ανέλπιστος χορηγός

Η Λιθουανία ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος στις 11 Μαρτίου 1990. Η νεοσύστατη ομοσπονδία μπάσκετ δεν είχε πόρους, ώστε να χρηματοδοτήσει την αποστολή της ομάδας μπάσκετ στη Βαρκελώνη.

Ωστόσο, όλα άλλαξαν χάρη στον Σαρούνας Μαρτσουλιόνις, τον αριστερόχειρα γκαρντ που, το 1989, έγινε ο πρώτος Σοβιετικός μπασκετμπολίστας που έπαιξε σε ομάδα NBA, τους Golden State Warriors. Μαζί με τον Αμερικανό βοηθό προπονητή, Ντόνι Νέλσον, κατέβαλε έντονες προσπάθειες, ώστε να βρει σπόνσορες στις ΗΠΑ και δικαιώθηκε.

Τα μέλη της ψυχεδελικής ροκ μπάντας Grateful Dead διάβασαν ένα άρθρο για την Εθνική Λιθουανίας στην εφημερίδα San Francisco Chronicle και αποφάσισαν να στηρίξουν την προσπάθειά της για ολυμπιακή διάκριση. Σύμφωνα με το NBC, έγραψαν μια επιταγή ύψους 5.000 δολαρίων.

Δύο από τα μέλη της μπάντας, ο Μπομπ Γουέιρ και ο Φιλ Λες, δήλωσαν όχι μόνο υποστηρικτές της ελευθερίας, για την οποία πάλεψαν οι Λιθουανοί, αλλά και λάτρεις του μπάσκετ.

Τα πολύχρωμα μπλουζάκια που έκαναν πάταγο

Οι Grateful Dead δεν έμειναν όμως εκεί. Είχαν την ιδέα να απευθυνθούν στον Γκρεγκ Σπέιρς, σχεδιαστή από τη Νέα Υόρκη, προκειμένου να φτιάξει τα επίσημα μπλουζάκια της ομάδας. Ο Σπέιρς δημιούργησε τότε τα πιο εκκεντρικά t-shirts που φόρεσε ποτέ μπασκετική ομάδα.

Περιελάμβαναν τα τρία χρώματα της σημαίας της Λιθουανίας (κίτρινο, πράσινο και κόκκινο), με ένα στυλ που παρέπεμπε σε χαβανέζικο πουκάμισο και στο κέντρο απεικονιζόταν ένας σκελετός να καρφώνει μία μπάλα μπάσκετ, ο λεγόμενος “Skullman“.

Ίσως η επιλογή του να βασίστηκε στο γεγονός ότι οι σκελετοί αποτελούν συνηθισμένο μοτίβο στα άλμπουμ των ροκ και μέταλ συγκροτημάτων. Πιθανόν, όμως, να ήταν μία συμβολική επιλογή, ότι δηλαδή η χώρα “αναγεννήθηκε” από τις “στάχτες” της και είναι ξανά πρωταγωνίστρια.

Οι Grateful Dead έδωσαν στους Λιθουανούς την άδεια, ώστε να πουλήσουν τα συγκεκριμένα μπλουζάκια και έκαναν αμέσως θραύση. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του συγκροτήματος, Ντένις ΜακΝάλι, πουλήθηκαν περίπου 20.000 κομμάτια την πρώτη εβδομάδα της κυκλοφορίας τους. Το 1/3 των κερδών πήγαν στην Λιθουανική Ολυμπιακή Επιτροπή.

Ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα

Οι Λιθουανοί μπασκετμπολίστες φόρεσαν τα μπλουζάκια με τον “Skullman” κατά την απονομή του χάλκινου μεταλλίου. Ήταν μια ιστορική στιγμή για τη μικρή χώρα της Βαλτικής που γέμισε με υπερηφάνεια και συγκίνηση τους κατοίκους της.

Ήταν επίσης μία ρεβάνς της “Lietuva” απέναντι στη Ρωσία, καθώς οι δύο ομάδες είχαν αναμετρηθεί και στη φάση των ομίλων, με την CIS να επικρατεί με 92-80. “Ήταν αδύνατο για εμάς να χάσουμε. Θα ήταν μια μεγάλη αποτυχία και για εμένα προσωπικά“, είχε δηλώσει ο Μαρτσιουλιόνις μετά το παιχνίδι.

Για την ιστορία, η Εθνική Λιθουανίας προκρίθηκε στην προημιτελική φάση των Αγώνων ως δεύτερη του δευτέρου ομίλου (4 νίκες, 1 ήττα). Στους “8” απέκλεισε τη Βραζιλία νικώντας 114-96 και στους “4” ηττήθηκε με 127-76 από τις ΗΠΑ του Μάικλ Τζόρνταν, του Μάτζικ Τζόνσον και του Λάρι Μπερντ, οι οποίες κατέκτησαν το χρυσό.

Τέσσερα χρόνια νωρίτερα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, ο Σαμπόνις και ο Μαρτσουλιόνις είχαν κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο ως μέλη της ΕΣΣΔ. Όμως οι ΗΠΑ έπαιζαν ακόμη με κολεγιόπαιδα και όχι με επαγγελματίες.

Το 1996 και το 2000, η ομάδα μπάσκετ της Λιθουανίας προσέθεσε δύο ακόμη χάλκινα ολυμπιακά μετάλλια στο ιστορικό της. Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις πιο ανταγωνιστικές εθνικές ομάδες και εξακολουθεί να αναδεικνύει παίκτες που δεν αργούν να πάρουν μεταγραφή σε ομάδες Ευρωλίγκας και NBA.

Δείτε παρακάτω ολόκληρο το ντοκιμαντέρ “The Other Dream Team” του σκηνοθέτη Μάριους Μαρκεβίτσιους:

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Youtube