Πως η Hello Kitty έγινε ένα ισχυρό εργαλείο για την Ιαπωνία, βελτιώνοντας τη διεθνή της εικόνα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η Hello Kitty, μια χαριτωμένη γάτα με κόκκινο φιόγκο, είναι κάτι παραπάνω από ένα κοινό καρτούν. Αποτέλεσε την προσπάθεια της Ιαπωνίας να ανακάμψει από την καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Η Hello Kitty έγινε ένας απρόσμενος παράγοντας εθνικής αναγέννησης. Καθώς η χώρα αντιμετώπιζε το ιμπεριαλιστικό της παρελθόν και προσπαθούσε να αποκαταστήσει τη διεθνή της εικόνα, μια ήσυχη πολιτιστική επανάσταση έκανε την εμφάνισή της, ριζωμένη στην αισθητική της “χαριτωμενιάς”, η οποία στην Ιαπωνία λέγεται “kawaii”.

Tο 1945, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέλαβαν τη χώρα και ανέλαβαν τη διοίκησή της έως το 1952, με επικεφαλής τον στρατηγό Ντάγκλας Μακάρθουρ. Οι ΗΠΑ εφάρμοσαν εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στο οικονομικό και πολιτικό σύστημα της Ιαπωνίας.

Η χώρα άρχισε να προβάλλει στο εξωτερικό στοιχεία της κουλτούρας της, όπως κόμικς, παιχνίδια και μόδα, για να κερδίσει τη συμπάθεια του κόσμου και να αλλάξει την εικόνα της, χωρίς να προκαλεί αντιδράσεις ή εντάσεις.

Η άνοδος της Hello Kitty

Η ιαπωνική εταιρεία Sanrio Inc., γνωστή για τα χαριτωμένα, στολισμένα με λουλούδια λαστιχένια σανδάλια της, δημιούργησε το καρτούν το 1974. Ο χαρακτήρας της γατούλας με τον φιόγκο έγινε απίστευτα δημοφιλής τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 στη Δύση.

Οι Αμερικανοί είχαν ενθουσιαστεί με τη Hello Kitty, με αποτέλεσμα να ανοίξουν στη χώρα καταστήματα Sanrio, τα οποία πουλούσαν χιλιάδες προϊόντα στην αγορά. Ήταν το καρτούν που εισήγαγε στη Δύση την κουλτούρα του kawaii.

Το kawaii, με ρίζες στην ιαπωνική «κοριτσίστικη κουλτούρα», είναι γνωστό για την αισθητική της απλότητας, της χαριτωμενιάς και της παιδικής αθωότητας. Στην αρχή, χρησιμοποιήθηκε από ομάδες στην Ιαπωνία που ζούσαν στο περιθώριο. Στη δεκαετία του ’60 και του ’80, οι φοιτητές και οι γυναίκες που αγαπούσαν τα κόμικς χρησιμοποίησαν αυτή την κουλτούρα για να αντισταθούν στις αυστηρές κοινωνικές και εθνικιστικές αξίες της κοινωνίας. Αυτή η αρχική μορφή του kawaii ήταν μια μορφή αντίστασης, αλλά με έναν γλυκό και χαριτωμένο τρόπο.

Η εδραίωση της Hello Kitty στη διεθνή σφαίρα και πολιτική

Το 1983, η Hello Kitty είχε γίνει ο επίσημος πρεσβευτής των παιδιών της UNICEF στις ΗΠΑ. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η ​​ιαπωνική κυβέρνηση χρησιμοποίησε το kawaii ως πολιτικό εργαλείο, με την  πρωτοβουλία του «Cool Japan», δηλαδή τη εξαγωγή των πολιτιστικών ιαπωνικών στοιχείων.

Ειδικότερα, αξιοποίησε τη λαϊκή κουλτούρα, όπως τα anime, τη μόδας και τους χαρακτήρες kawaii, όπως η Hello Kitty, για να ενδυναμώσει τους δεσμούς μεταξύ της Ιαπωνίας και άλλων χωρών.

Μέσω αυτής της εκστρατείας, η Hello Kitty έγινε Πρεσβευτής Τουρισμού στην Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα, δύο έθνη που είχαν βρεθεί υπό την ιαπωνική αυτοκρατορική κυριαρχία λίγες  δεκαετίες νωρίτερα.

Η “kawaii” κουλτούρα δεν είναι μόνο μια αισθητική, αλλά έχει γίνει μια από τις εικόνες της Ιαπωνίας, προς τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτή η κουλτούρα χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την ειρηνική και φιλική αύρα της χώρας μέσω της μόδας και του μάρκετινγκ.

Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας την χρησιμοποίησε ως εργαλείο για να ενισχύσει τις διεθνείς σχέσεις της, με τη δημιουργία των “Cute Ambassadors” το 2008. Οι Cute Ambassadors ήταν νέες γυναίκες που φορούσαν χαριτωμένα ρούχα,  σε διεθνείς εκθέσεις και γεγονότα.

Ένα άλλο παράδειγμα πολιτιστικής πολιτικής μέσω της kawaii είναι η περίπτωση του πρώην πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε. Γνωστός για τις εθνικιστικές του θεωρίες, στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016 φόρεσε τη στολή του Σούπερ Μάριο από το Nintendo, με σκοπό να καλύψει τις αμφιλεγόμενες απόψεις του.