Πώς η αυτοκτονία του Βρετανού υπουργού εξωτερικών Κάστελριγ, ευνόησε την ελληνική επανάσταση. Ήταν υποστηρικτής της Ιεράς Συμμαχίας και μονομάχησε με τον φιλέλληνα Κάνινγκ

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στις 12 Αυγούστου 1822 αυτοκτόνησε ο Βρετανός υπουργός εξωτερικών, Robert Stewart, ο οποίος ήταν γνωστός ως Υποκόμης Κάστελριγ (Viscount Castlereagh) από τον τίτλο ευγενείας που κατείχε μέχρι και το 1821.

Ο Κάστελριγ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς του Ηνωμένου Βασιλείου στη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων (1803-1815). Το 1809 ενώ ήταν υπουργός στρατιωτικών είχε μία διαφωνία με τον συνάδελφό του, υπουργό εξωτερικών, Γεώργιο Κάνινγκ (George Canning) και οι δύο τους μονομάχησαν.

Ο Κάστελριγ, ο οποίος ήταν καλός σκοπευτής τραυμάτισε τον αντίπαλό του, ενώ ο Κάνινγκ αστόχησε καθώς δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ στη ζωή του πιστόλι.

Μετά τη μονομαχία οι δύο πολιτικοί υποχρεώθηκαν να υποβάλλουν τις παραιτήσεις τους από την κυβέρνηση και από τότε υπήρξε άσβεστο μίσος μεταξύ τους. Όμως, το 1812 ο Κάστελριγ επέστρεψε στη βρετανική κυβέρνηση, αυτή τη φορά ως υπουργός εξωτερικών μέχρι και το θάνατό του μία δεκαετία αργότερα. Ο Κάστελριγ συνέβαλε στη δημιουργία της ευρωπαϊκής συμμαχίας εναντίον του Ναπολέοντα που οδήγησε στην ήττα του το 1814 και ένα χρόνο αργότερα στο Βατερλώ.

Ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες του Συνεδρίου της Βιέννης και της συγκρότησης της Ιεράς Συμμαχίας, με τη συμμετοχή της Ρωσίας, Αυστρίας και Πρωσίας, κρατών με απολυταρχικά καθεστώτα. Παρ’ όλο που η Βρετανία δεν υπήρξε ποτέ μέλος της συμμαχίας, ο Κάστελριγ κανόνισε ώστε οι ηγεμόνες ή εκπρόσωποι των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών να συναντιούνται περίπου κάθε δύο χρόνια σε συνέδρια για να επιλύουν προβλήματα που απειλούσαν την Ιερά Συμμαχία και την ειρήνη στην Ευρώπη.

Οι αποφάσεις των συνεδρίων αυτών κυρίως στρέφονταν εναντίον των επαναστατικών και φιλελεύθερων κινημάτων σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, στο Συνέδριο του Λάιμπαχ (σημερινή Λουμπλιάνα) την άνοιξη του 1821 καταδικάστηκε η Ελληνική Επανάσταση που είχε μόλις ξεσπάσει.

Αν και η Βρετανία είχε παίξει βασικό ρόλο στην ήττα του Ναπολέοντα η κοινή γνώμη της ήταν φιλελεύθερη και αντίθετη στο καθεστώς της Ιεράς Συμμαχίας που επιβλήθηκε στην Ευρώπη το 1815. Για το λόγο αυτό ο Κάστελριγ έγινε στόχος πολλών συμπατριωτών του οι οποίοι τον έβλεπαν ως εκπρόσωπο της Ιεράς Συμμαχίας στη Βρετανία (κάτι που δεν ίσχυε).

Διαβάστε ακόμα: Ο Πάπας δεν του επέτρεπε να πάρει διαζύγιο και ο Ερρίκος Η’ ίδρυσε νέα Εκκλησία με επικεφαλής τον βασιλιά. Οι άγνωστες ρίζες του Προτεσταντισμού

Οι βρετανικές εφημερίδες του είχαν προσδώσει τον τίτλο του «πιο μισητού ανθρώπου του Ηνωμένου Βασιλείου» και όπου εμφανιζόταν τα πλήθη τον αποδοκίμαζαν και ο ίδιος συνοδευόταν από φρουρά αφού δεχόταν συνέχεια απειλές εναντίον της ζωής του. Η κατάσταση αυτή άρχισε να επηρεάζει ψυχολογικά τον Κάστελριγ, ο οποίος όμως αρνιόταν να παραιτηθεί από την κυβέρνηση.

Στις 9 Αυγούστου 1822 στην τελευταία του ακρόαση με τον βρετανό βασιλιά, Γεώργιο 4^ο, του αποκάλυψε ότι κάποιος τον εκβίαζε ότι θα αποκάλυπτε ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Τέσσερις μέρες αργότερα, ο Κάστελριγ αυτοκτόνησε κόβοντας μ’ ένα χαρτοκόπτη το λαιμό του.

Μετά τον θάνατό του, υπουργός εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου ανέλαβε ο μεγάλος εχθρός του, Γεώργιος Κάνιγκ, ο οποίος αντιτάχθηκε στην Ιερά Συμμαχία και είχε την υποστήριξη της βρετανικής κοινής γνώμης. Ο Κάνινγκ ήταν επίσης υπεύθυνος για την αλλαγή της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής υπέρ της Ελληνικής Επανάστασης. Η είδηση της αυτοκτονίας του Κάστελριγ προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού και χαράς στους Βρετανούς.

Πολλοί στο άκουσμά της ξεχύθηκαν στους δρόμους των πόλεων όπου και γλέντησαν όλη τη νύχτα! Σύμφωνα με τον νόμο που ίσχυε τότε στη Βρετανία, γνωστός ως «felo de se», όποιος αυτοκτονούσε δεν θαβόταν σε νεκροταφείο αλλά το πτώμα του πετιόταν μέσα σ’ ένα λάκκο σε κάποιο σταυροδρόμι αφού πρώτα κάρφωναν ένα παλούκι στην καρδιά του. Αυτό γινόταν πάντα νύχτα, δίχως την παρουσία ιερέα και συγγενών, και το σημείο του τάφου παρέμενε άγνωστο για πάντα.

Οι περισσότεροι Βρετανοί ανέμεναν ότι μετά την αυτοκτονία του, το πτώμα του Κάστελριγ θα είχε την ίδια κατάληξη. Όμως, στην περίπτωσή του οι αρχές αποφάσισαν ότι είχε αυτοκτονήσει «λόγω προσωρινής τρέλας» και έτσι γλύτωσε τον έσχατο εξευτελισμό της ταφής σύμφωνα με το «felo de se».

Ήταν ξεκάθαρο ότι ο Κάστελριγ είχε αυτή τη μεταχείριση επειδή υπήρξε αριστοκράτης και γνωστός πολιτικός. Οι Βρετανοί αγανάκτησαν με την «ειδική μεταχείριση» στην περίπτωση του Κάστελριγ, και έτσι στη διάρκεια της κηδείας του μία εβδομάδα μετά την αυτοκτονία του, στο καθεδρικό ναού του Westminster το πλήθος έβριζε, γιούχαρε και ειρωνευόταν τον νεκρό.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1823, για να ηρεμήσει την κοινή γνώμη, η βρετανική κυβέρνηση κατήργησε τη διάταξη του νόμου «felo de se» που πρόβλεπε την ατιμωτική ταφή όσων αυτοκτονούσαν. Το μίσος για τον Κάστελριγ συνεχίστηκε και μετά τον θάνατό του και είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις τριάντα χρόνια αργότερα, το 1850, ο αδελφός του μπόρεσε να τοποθετήσει ένα μνημείο στον τάφο (τα προηγούμενα χρόνια είχε δεχθεί απειλές από πολλούς ότι θα έσπαγαν οποιοδήποτε μνημείο τολμούσε να αναγείρει στον τάφο του Κάστελριγ).

Ο Λόρδος Βύρωνας έγραψε τους εξής ειρωνικούς στίχους για τον τάφο του Κάστελριγ:

Το μέλλον ποτέ δεν θα δει,

Τάφο ευγενέστερο από τούτο δω.

Ενθάδε κείνται τα κόκκαλα του Κάστελριγ

Στάσου διαβάτη και κατούρα τον

αρχική εικόνα: historytoday

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι 23.000 αυτοκτονίες πολιτών που σημάδεψαν το Κραχ του 1929. Η «Μαύρη» εβδομάδα, που δημιούργησε παραγκουπόλεις στις ΗΠΑ και ευνόησε το ναζισμό στην Ευρώπη