Πώς η αρχιτεκτονική των Δίδυμων Πύργων οδήγησε στον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων. Οι εγκλωβισμένοι παγιδεύτηκαν στα μικρά κλιμακοστάσια και ακολουθούσαν λάθος οδηγίες

11 Σεπτεμβρίου 2001. Οι «Δίδυμοι Πύργοι» του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στην Νέα Υόρκη δέχτηκαν επίθεση.

Δύο αεροσκάφη των United Airlines που είχαν καταληφθεί από αεροπειρατές, προσέκρουσαν στους ουρανοξύστες. Εκτιμάται ότι σύγκρουση κόστισε τη ζωή σε 2.973 ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους ήταν 403 αστυνομικοί και πυροσβέστες, οι οποίοι προσπάθησαν να σώσουν τους εγκλωβισμένους. Πολύ πριν το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου συνδεθεί με την μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία των ΗΠΑ, ήταν ένα λαμπρό σύμβολο της Μηχανολογίας και της Αρχιτεκτονικής. Με την ολοκλήρωση της κατασκευής τους το 1973, οι Δίδυμοι Πύργοι ανακηρύχθηκαν τα υψηλότερα κτίρια στον κόσμο.

Το σχέδιο του αρχιτέκτονα Μινόρου Γιαμασάκι, θεωρήθηκε καινοτόμο, αλλά προφανώς δεν είχε υπολογίσει μια επίθεση τέτοιου μεγέθους. Οι ατσάλινοι ουρανοξύστες είχαν κατασκευαστεί για να αντιστέκονται σε ανέμους που ξεπερνούν τα 200 μίλια την ώρα, δεν άντεξαν όμως την μεγάλη πυρκαγιά που προκλήθηκε από τα φλεγόμενα καύσιμα του αεροπλάνου. Μετά την επίθεση, οι ουρανοξύστες μετατράπηκαν σε θανατηφόρα παγίδα.

Δεν υπήρχαν αρκετοί έξοδοι

Πολλοί από τους νεκρούς συνωστίσθηκαν στις σκάλες στην προσπάθειά τους να βγουν από το κτίριο, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Γκλεν Κορμπέτ, ο οποίος ήταν στην Εθνική Ομάδα Ασφάλειας Κατασκευών, η οποία διερεύνησε την κατάρρευση των πύργων, στους ουρανοξύστες δεν υπήρχαν αρκετές σκάλες.

Το 1968, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες για την κατασκευή τους, εκδόθηκε ένας νέος κτιριακός κώδικας, σύμφωνα με τον οποίο επιτρεπόταν στους κατασκευαστές να μειώσουν τις εξόδους. Ο προηγούμενος κτιριακός κώδικας απαιτούσε τουλάχιστον έξι σκάλες σε κάθε ουρανοξύστη.

Η Εταιρεία διαχείρισης αεροδρομίου (New York Port Authority) στην οποία ανήκαν οι Δίδυμοι Πύργοι, εκμεταλλεύτηκε τον νέο κανονισμό και κατασκεύασε μόνο τρία κλιμακοστάσια.

“Στις 11 Σεπτεμβρίου αυτό που πραγματικά έλειπε ήταν ένα τέταρτο κλιμακοστάσιο σε κάθε πύργο. Αυτή η τέταρτη σκάλα δεν κατασκευάστηκε ποτέ γιατί η ιδιοκτήτρια εταιρία επέλεξε να μην την συμπεριλάβει στα σχέδια”, ανέφερε ο καθηγητής Γκλεν Κορμπέτ.

Τα δυο από τα κλιμακοστάσια των κτιρίων είχαν πλάτος μόλις 1,1 μέτρα, ενώ το τρίτο 1,4 μέτρα.

Ο αρχιτέκτονας του κτιρίου Μινόρου Γιαμασάκι, ήθελε τα κτίρια να έχουν ευρύχωρα δωμάτια χωρίς κολώνες και άλλα εμπόδια. Κατά ςσυνέπειαΔεν υπήρχε χώρος για μεγαλύτερα και περισσότερα κλιμακοστάσια. Έτσι, τα τρία κλιμακοστάσια, οι τουαλέτες και οι ανελκυστήρες είχαν τοποθετηθεί στο κέντρο του κτιρίου, ώστε να μην παρεμβάλλονται ανάμεσα σε γραφεία και χώρους συνεδριάσεων.

Αυτό σήμαινε ότι η μία σκάλα είχε μικρή απόσταση από την άλλη.

Οι τοίχοι ήταν από γυψοσανίδα 

Όταν η πτήση 11 της American Airlines συνετρίβη πάνω στο βόρειο Πύργο, πέρασε μεταξύ των ορόφων 93 και 99. Η σύγκρουση προκάλεσε πυρκαγιά που κατέστρεψε τα πάντα, γύρω από κάθε σκάλα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, όλοι όσοι βρίσκονταν πάνω από το σημείο της σύγκρουσης να παγιδευτούν. Χωρίς να έχουν τρόπο διαφυγής, σκοτώθηκαν όταν ο πύργος κατέρρευσε μερικές ώρες αργότερα.

Οι λανθασμένες οδηγίες

Στον νότιο πύργο η κατάσταση ήταν διαφορετική. Το αεροπλάνο έπεσε πάνω στο κτίριο ανάμεσα στους ορόφους 75 και 85. Κατέστρεψε σχεδόν τα πάντα στο πέρασμά του, αλλά το ένα κλιμακοστάσιο διατηρήθηκε.

Παρ’ όλα αυτά, πολλοί δεν εκμεταλλεύτηκαν το κλιμακοστάσιο που ήταν σε σχετικά καλή κατάσταση. Ακολούθησαν τις οδηγίες που τους έδωσαν από το τηλέφωνο άμεσης δράσης, σύμφωνα με τις οποίες έπρεπε να μείνουν στη θέση τους. Αυτό αποδείχθηκε μετά από έρευνα που έκανε η εφημερίδα New York Times, η οποία έδειξε ότι πολλά από τα θύματα είχαν καλέσει το 911 για βοήθεια από το κινητό.

“Σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου ένα κτίριο έχει πάρει φωτιά, αυτή η οδηγία μπορεί να είχε σώσει πολλές ζωές. Θα κρατούσε τους ανθρώπους ασφαλείς μακριά από την σκάλα που το πιθανότερο θα είχε γεμίσει με καπνό. Παρ’ όλα αυτά, η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους ήταν μια πολύ ειδική περίπτωση που έπρεπε να δοθεί εντολή σε όλους να φύγουν από το κτίριο”, ανέφερε ο καθηγητής.

Όσοι βρίσκονταν κάτω από το σημείο πρόσκρουσης αντιμετώπισαν επίσης, προβλήματα κατά την έξοδό τους από το κτίριο. Σε πολλά σημεία, είχαν σπάσει οι σωλήνες με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν. Σε άλλα σημεία είχε ξεσπάσει φωτιά και ο καπνός τους εμπόδιζε να δουν αλλά και να αναπνεύσουν.

Κάποια κλιμακοστάσια ήταν άθικτα και καλά φωτισμένα. Σε άλλα όμως, τα φώτα είχαν καταστραφεί και τα σκαλιά γλιστρούσαν από το νερό των σωλήνων και τα καύσιμα του αεροπλάνου που είχαν διαρρεύσει μέσα στο κτίριο.

Οι σκάλες ήταν πολύ στενές

Το πλάτος των κλιμακοστάσιων ήταν πολύ μικρό και έτσι η εκκένωση του χώρου καθυστερούσε, ενώ παράλληλα οι πυροσβέστες δυσκολεύονταν να ανέβουν για να σβήσουν τη φωτιά και να βοηθήσουν τους ανθρώπους να βγουν έξω.

Στα πολυώροφα κτίρια στην Αμερική, το 1,1 μέτρα πλάτος ήταν το ελάχιστο απαιτούμενο μέγεθος κλιμακοστασίου για αρκετές δεκαετίες. Η διάσταση βασιζόταν στο ότι το μέσο πλάτος των ώμων ενός ατόμου είναι 55 εκατοστά. Έτσι, στις σκάλες χωρούσαν μετά βίας δύο άτομα τη φορά και αν όντως είχαν αυτές τις διαστάσεις.

Πολλοί από τους εγκλωβισμένους πήγαιναν από τη μια σκάλα στην άλλη για να σωθούν.

Σύμφωνα με στοιχεία όμως, του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας, το 99% όσων βρίσκονταν στους ορόφους κάτω από το σημείο πρόσκρουσης, κατάφεραν να βγουν.

Το 1% περιλαμβάνει κυρίως άτομα με αναπηρικό καροτσάκι, τα οποία έπρεπε κάποιος να τα κουβαλήσει μέχρι την έξοδο.

Παρ’ όλα αυτά, υπήρξαν και ανάπηροι που τα κατάφεραν. Σύμφωνα με αναφορές, καθώς οι πυροσβέστες κατέβαιναν τον βόρειο πύργο, συνάντησαν μια γυναίκα σε αναπηρικό καροτσάκι που δεν μπορούσε να κατέβει από τη σκάλα. Την κουβάλησαν μέχρι που ξαφνικά το κτίριο κατέρρευσε. Ήταν από τους λίγες που κατάφεραν να βγουν ζωντανοί από τα συντρίμμια.

Οι κτιριακές αλλαγές στην Αμερική

Το τραγικό γεγονός κινητοποίησε τους κατασκευαστές των κτιρίων στην Αμερική και επανεξέτασαν τους κανόνες ασφαλείας των κτιρίων. Επίκεντρο της ομοσπονδιακής έρευνας για την Ασφάλεια των Κατασκευών ήταν η πυροπροστασία, το σύστημα επικοινωνίας με την πυροσβεστική, το αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης, η χρήση του ασανσέρ και άλλες λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να σώσουν χιλιάδες ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στους Δίδυμους Πύργους.

Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας μελέτησε το κατά πόσο εύκολη ήταν η εκκένωση των πύργων, βάσει του σχεδιασμού και των κλιμακοστασίων. Οι ερευνητές τόνισαν πως η έξοδος από τα υψηλά κτίρια έπρεπε να επανεξεταστεί.

Ο αμερικανικός οικοδομικός κώδικας άλλαξε. Απαιτείται ένα επιπλέον κλιμακοστάσιο ή τουλάχιστον ένας καλά προστατευμένος ανελκυστήρας.

Οι τοίχοι των κλιμακοστασίων πρέπει να είναι ανθεκτικοί στις εκρήξεις σε κτίρια ψηλότερα των 128 μέτρων. Στους διαδρόμους και στις σκάλες πρέπει να υπάρχουν ενδείξεις που φωσφορίζουν στο σκοτάδι, όταν το κανονικό φως δεν λειτουργεί.

Παρ’ όλα αυτά, πολλοί κανονισμοί συνεχίζουν να παραβιάζονται, ακόμη και στην πληγείσα Νέα Υόρκη.

Διαβάστε επίσης: 11η Σεπτεμβρίου «Η ημέρα που άλλαξε τον κόσμο». Οι θεωρίες συνωμοσίας που αμφισβητούν ότι έγινε η επίθεση και το επιχείρημα της εισβολής στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν