Η πρώτη απεργία γυναικών στην Ελλάδα έγινε το 1892 σε εργοστάσιο υφαντουργίας στον Πειραιά. Δούλευαν ανήλικα κορίτσια με μισθούς πείνας

Στις 8 Μαρτίου 1857 εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας για καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1909, καθιερώθηκε η Εθνική Ημέρα της Γυναίκας στην Αμερική, σε ανάμνηση της διαμαρτυρίας του 1857. Στην Ελλάδα η πρώτη απεργία γυναικών εργατριών έγινε το 1892 στο εργοστάσιο υφαντουργίας Ρετσίνα.

Η καθιέρωση της 8ης Μαρτίου ως παγκόσμια μέρα της γυναίκας από την Αμερική ως την Ευρώπη

Στις 8 Μαρτίου 1857 εργάτριες στο χώρο της κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη οργάνωσαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Εκείνη την εποχή δούλευαν στα εργοστάσια περίπου 16 ώρες τη μέρα και οι μισθοί τους ήταν αρκετά χαμηλότεροι από εκείνους των ανδρών. Ανάμεσα στα αιτήματά τους ήταν η μείωση των ωρών εργασίας στις 10 και η εξίσωση των μισθών τους με εκείνες των ανδρών.

Οι διαδηλώσεις τους κυνηγήθηκαν από την αστυνομία και την επόμενη μέρα οι εργοδότες προχώρησαν σε ομαδικές απολύσεις.

Ένα χρόνο νωρίτερα, 15.000 γυναίκας είχαν πλημμυρίσει τους δρόμους της Νέας Υόρκης με το διάσημο σύνθημα “Ψωμί και τριαντάφυλλα”. Διεκδικούσαν λιγότερες ώρες εργασίας, υψηλότερους μισθούς, κατάργηση της παιδικής εργασίας και δικαίωμα ψήφου. Το “ψωμί” στο σύνθημά τους συμβόλιζε την οικονομική άνεση και τα “τριαντάφυλλα” την ποιότητα ζωής.

Η Ημέρα της Γυναίκας κατάφερε να διεθνοποιηθεί το 1910 κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς Συνδιάσκεψης των Σοσιαλιστριών γυναικών στην Κοπεγχάγη. Η επαναστάτρια και αγωνίστρια του εργατικού κινήματος Κλάρα Τσέτσκιν είχε προτείνει να καθιερωθεί η 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ώστε να τιμηθούν οι διαδηλώσεις των γυναικών στις ΗΠΑ. Οι εκατό σύνεδροι από 17 χώρες που συμμετείχαν στη Συνδιάσκεψη υιοθέτησαν την πρόταση, ως μια ευκαιρία να προωθηθεί η ισότητα των δύο φύλων. Ένα από τα βασικά αιτήματα αναδείχθηκε και το εκλογικό δικαίωμα των γυναικών, που μέχρι τότε η ψήφος ήταν καθαρά ανδρική υπόθεση.

Στις 19 Μαρτίου 1911 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η μέρα της γυναίκας στην Αυστρία, την Γερμανία, την Ελβετία και την Δανία με βασική διεκδίκηση της ψήφου. Στις χώρες της Σοβιετικής Ένωσης η ψήφος έγινε καθολική μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής επανάστασης και με πρωτεργάτρια την φεμινίστρια Αλεξάντρα Κολλοντάι.

Η πρώτη απεργία εργατριών στην Ελλάδα

Η πρώτη απεργία εργατριών στην Ελλάδα έγινε στις 13 Απριλίου 1892 από τις υφάντριες του εργοστασίου των αδελφών Ρετσίνα στον Πειραιά. Προέκυψε εντελώς αυθόρμητα, όταν ο εργοδότης ανακοίνωσε την μείωση κατά 20% στους μισθούς που έπαιρναν. Οι εργάτριες τότε έπιαναν δουλειά στα εργοστάσια από παιδιά. Αρκετές από την ηλικία των 12 ετών, ενώ υπήρχαν και περιπτώσεις που μπορούσε να συναντήσει κανείς ακόμα και οκτάχρονα κορίτσια. Εργάζονταν περίπου 12 με 14 ώρες την ημέρα και πληρώνονταν το μισό μεροκάματο από το αντίστοιχο των ανδρών.

Το 1887 κυκλοφόρησε η πρώτη γυναικεία εφημερίδα, η οποία πρόβαλλε θέματα που αφορούσαν το δικαίωμα της γυναίκας στην εκπαίδευση και την εργασία. Ήταν η“Εφημερίδα των Κυριών” με εκδότρια την Καλλιρρόη Παρρέν. Τα επόμενα χρόνια οι γυναίκες βρέθηκαν να πρωταγωνιστούν στις εργατικές κινητοποιήσεις και απεργίες και να συμμετέχουν ενεργά στις αντιστασιακές δράσεις κατά την διάρκεια της Κατοχής, τόσο μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, όσο και μέσω άλλων αντιστασιακών οργανώσεων.

Στις 28 Μαΐου 1952 ψηφίστηκε νόμος στην Ελληνική Βουλή που παραχωρούσε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες. Στις 19 Φεβρουαρίου 1956 οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά σε βουλευτικές εκλογές. Η Λίνα Τσαλδάρη από την ΕΡΕ και η Βάσω Θανασέκου της Δημοκρατικής Ένωσης κέρδισαν την είσοδο τους στο ελληνικό κοινοβούλιο. Μάλιστα η Λίνα Τσαλδάρη ήταν η πρώτη γυναίκα υπουργός, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Είκοσι χρόνια αργότερα κατοχυρώθηκε επισήμως από το ελληνικό Σύνταγμα του 1975 η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Το κάλεσμα των γυναικών του Δικτύου για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου αναφέρει: ” Είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας να αποφασίζουμε για το σώμα μας, για το αν, πότε και με ποιες προϋποθέσεις η μητρότητα θα είναι επιλογή της ζωής μας. Παράλληλα, επειδή ο φεμινιστικός αγώνας συνδέεται με την υπεράσπιση της ειρήνης και της αλληλεγγύης, δηλώνουμε ότι ο αγώνας για την ειρήνη είναι πιο απαραίτητος από ποτέ. Ταυτόχρονα δηλώνουμε ότι καμία γυναίκα δεν είναι παράνομη.

Και φωνάζουμε δυνατά:

– ΟΧΙ στον ρατσισμό και τον αποκλεισμό!

– ΟΧΙ στους πολέμους, των οποίων οι άμεσες συνέπειες είναι χιλιάδες θύματα και πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο, με εκατομμύρια γυναίκες ανάμεσά τους.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: “We want sex…”. Η απεργία 187 γυναικών στην Αγγλία που συκοφαντήθηκε αλλά έληξε με νίκη κατά της Ford και άλλαξε τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών.